Để ngăn chặn bọ gậy phát triển thành muỗi trưởng thành góp phần giảm thiểu một số bệnh quan trọng trong cộng đồng, đặc biệt là bệnh sốt xuất huyết. Các nhà khoa học khuyến cáo có thể sử dụng hạt nở polystyrene để diệt bọ gậy (loăng quăng) bằng cách ngăn bọ gậy tiếp xúc với mặt nước để thở.
Hạt nở polystyrene có thể sử dụng để rải lên trên mặt nước nhằm tạo thành một lớp nổi phủ kín mặt nước. Với một lớp dày khoảng từ 1 - 2cm gồm các hạt nở phủ hết toàn bộ mặt nước là đủ để ngăn muỗi đẻ trứng trên mặt nước và làm cho bọ gậy muỗi sẽ chết do không tiếp xúc được với mặt nước để thở. Đặc điểm của hạt nở polystyrene là không bị phân hủy và có khả năng nổi trên mặt nước được một vài năm. Do các hạt nở có thể bị thổi dạt hoặc trôi mất khi có gió mạnh nên phương pháp này chỉ áp dụng ở những nơi mặt nước có bờ tường bao quanh ở các hồ nước, bể nước... Hạt nở polystyrene không độc hại đối với người, động vật, cá và khi thả vào nước uống cũng bảo đảm an toàn.
Bệnh sốt xuất huyết gia tăng nếu không có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn.
Việc sản xuất và ứng dụng hạt nở polystyrene đã được các nhà khoa học khuyến cáo sử dụng ở một số nơi đã mang lại kết quả tốt trong việc phòng chống bệnh do muỗi truyền, đặc biệt là sốt xuất huyết. Các hạt nở polystyrene nhỏ khi ép lại với nhau thành tấm có thể dùng làm tấm gói bao bì đồ đạc. Thực tế có thể có được một số lượng hạt nở nhất định bằng cách bóc dỡ các tấm hạt nói trên. Tuy nhiên, để có số lượng lớn phải lấy từ các nhà máy hóa dầu nơi sản xuất hạt polystyrene không nở dưới dạng các hạt rắn chứa chất pentan bên trong. Các hạt này có thể được làm nở ra bằng cách làm nóng chúng ở nhiệt độ 100oC trong nước sôi hoặc hơi nước nóng. Khi bị nóng, chất nhựa sẽ mềm ra và chất pentan biến thành khí làm nở hạt lớn gấp 30 lần trước đó. Hạt cũng có thể được làm nở tại các nhà máy chuyên môn rồi chuyển bằng xe đến nơi sử dụng.
Hạt được vận chuyển dưới dạng chưa nở thường dễ dàng hơn, đặc biệt là khi phải đi xa. Sau đó có thể làm nở hạt ở gần nơi sử dụng bằng cách cho vào các nồi nước sôi. Mỗi lần đổ một chén đầy hạt chưa nở vào nước sôi, khuấy đều, sau đó dùng vợt để vớt ra. Với phương pháp này, hạt chỉ nở lớn hơn lúc chưa nở từ 15 - 20 lần. Cần bảo quản những hạt chưa nở bằng cách gói kín cho đến khi làm nở để tránh làm rò rỉ chất pentan vì điều này có thể làm giảm kích cỡ cuối cùng của hạt.
Hạt nở polystyrene diệt bọ gậy muỗi bằng cách ngăn bọ gậy tiếp xúc mặt nước để thở.
Hạt polystyrene thường có đường kính khoảng 2mm sau khi nở là phù hợp nhất đối với việc phòng chống bọ gậy muỗi phát triển. Thực tế dùng 30 lít hạt tương ứng khoảng 3 thùng đầy với trọng lượng khoảng 1,25kg là đủ để bao phủ diện tích 3m2 mặt nước có độ dày của hạt chừng 1cm.
Dùng hạt nở polystyrene để phủ kín bề mặt nước không cho muỗi có điều kiện đẻ trứng, ngăn chặn và diệt bọ gậy muỗi phát triển thành muỗi trưởng thành là một phương pháp được các nhà khoa học khuyến cáo sử dụng ở một số nơi đã tỏ ra có hiệu quả, nhất là trong phòng chống sốt xuất huyết. Đây là biện pháp ít được sử dụng nhưng nếu xem xét, cân nhắc và có điều kiện thì nên ứng dụng để góp phần khống chế hoạt động của muỗi phát triển với mật độ cao có thể tránh được phiền hà trong sinh hoạt hàng ngày và khả năng truyền một số bệnh.
TTƯT.BS. Nguyễn Võ Hinh
