.Đại tá, TS.BS. Trần Quốc Việt, Phó Giám đốc BV Quân y 175 (Bộ Quốc Phòng) vẫn còn nhiều cảm xúc khi chia sẻ thời khắc đầu tiên, các bác sĩ BV Dã chiến Cấp 2 số 1 Việt Nam sang Sudan tiếp nhận nhiệm vụ khám chữa bệnh trong Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên hiệp quốc tại Bentiu, thay thế đội ngũ y tế của Vương quốc Anh.
Trước đó, đoàn tiền trạm do Thượng tá Mạc Đức Trọng, Trưởng phòng Công tác Địa bàn, Cục Gìn giữ Hòa bình Việt Nam (Bộ Quốc phòng) làm Trưởng đoàn, đi Nam Sudan triển khai công tác chuẩn bị đón BV Dã chiến Cấp 2 số 1 (BVDC2.1) tới Phái bộ Gìn giữ Hòa bình Liên hiệp quốc tại Nam Sudan (UNMISS) từ ngày 27/9/2018 - 1/11/2018.
BV Dã chiến Việt Nam bắt đầu hòa cùng Lực lượng Gìn giữ Hòa bình của Liên hiệp quốc tại Sudan (ảnh tư liệu BV Quân y 175)
Sự khắc nghiệt không làm chùn chân…
“Chuyến bay C17 đầu tiên khi hạ cánh xuống sân bay quốc tế Juba, Nam Sudan, bị nổ 3 lốp, theo một số thông tin do đường băng quá nóng, cộng với chiều dài ngắn nên phi công phải phanh gấp dẫn đến cháy lốp. Phía Australia mất gần 1 tuần mới điều được 1 chuyến C130 mang lốp đến thay thế và đưa máy bay về”, Đại tá Việt nhớ lại.
Sự cố này mặc dù không ảnh hưởng đến người và hàng hóa trên máy bay, thế nhưng sự khắc nghiệt của thời tiết, ý nghĩa tàn khốc của những cuộc chiến chưa bao giờ gần đến như vậy. Đại tá Việt chia sẻ, có lúc mặt đất mất liên lạc với phi công.
“Đại diện Australia và Đoàn tiền trạm của ta đã tìm mọi cách để bắt liên lạc với phi công để trao đổi các vấn đề phát sinh, trong đó bao gồm giờ giới nghiêm (không được cất hạ cánh sau 19g00 hàng ngày), vấn đề visa và ngủ lại qua đêm ở Juba...”, Đại tá Việt trao đổi.
Trước mắt, khu vực ở của BVDC gồm 4 dãy nhà lắp gép, mỗi dãy có 6 phòng ở tiêu chuẩn, mỗi phòng có thể ở được 6 người. Chỗ ở của BVDC được xem là rộng rãi, có thể bố trí phòng giao ban, phòng sinh hoạt chung... Ngoài thực phẩm tươi sống theo thực đơn Việt Nam đã đăng kí từ trước, Việt Nam còn nhận các suất ăn và nước uống dự trữ chiến lược trong vòng 14 ngày (phòng trường hợp xung đột không thể cung ứng). Số lương thực này chỉ được mở kho khi có lệnh từ Phái bộ.
“Thực phẩm tươi sống được cung ứng hàng tuần, gồm các loại thịt, rau củ (ít rau xanh), hoa quả, sữa... Tuy nhiên, do Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm, nên việc cân đối giữa các mục thực phẩm chưa đều.Sau một thời gian, BVDC2.1 đã cân đối lại hợp lý hơn,” TS.BS.Trần Quốc Việt kể thêm.
BV Dã chiến Việt Nam đã hoạt động…
Việt Nam tiếp quản BVDC cấp 2 từ Vương quốc Anh nên thiếu 4 phòng chức năng, gồm phòng điều hành, phòng cách ly, phòng khám... Đoàn tiền trạm đã vận động cơ quan chức năng của Phái bộ cấp bổ sung 5 máy điều hòa để đưa bệnh viện đi vào hoạt động hoàn chỉnh. Nếu không có máy lạnh, nhiệt độ trong lều bạt có thể lên tới trên 700C.
BV Dã chiến Việt Nam triển khai công tác khám chữa bệnh tại Sudan (ảnh tư liệu BV Quân y 175)
“Do máy tạo ôxy của ta đi đường biển (dự kiến tháng 12 tới Bentiu), đoàn tiền trạm đã áp dụng mọi biện pháp để đảm bảo đủ ôxy dự phòng, kể cả trong các tình huống cấp cứu hàng loạt, như nhờ Phòng Y tế và Vương quốc Anh hỗ trợ. Hiện nay, tổng dự trữ ôxy đã bơm đầy của BVDC gồm có 21 bình nhỏ, 25 bình trung và 1 bình cỡ lớn đáp ứng đủ nhu cầu trước mắt”, Đại tá Việt cho biết.
Tổng trọng lượng hàng hóa, trang thiết bị của BVDC 2.1 gần 60 tấn cần vận tải từ Juba đi Bentiu trong vòng 1 tuần. Phái bộ sử dụng máy bay trực thăng vận tải Mi-26, mỗi tuần có 6 chuyến bay, riêng Việt Nam sử dụng 3 chuyến/1 tuần.
“BVDC2.1 VN chỉ có 63 người trên tổng số 2.200 quân của nhiều nước.Đây là một ưu tiên đặc biệt và cả sự thiện cảm của Phái bộ đối với việc triển khai của Việt Nam. Đặc biệt, 7 hộp vắcxin/hóa chất bảo quản lạnh đã được nhanh chóng đưa ngay ra sân bay để chuyển đến Bentiu theo người; 10 thùng dược phẩm cũng được Tổng kho hậu cần Phái bộ bảo quản, phủ bạt dưới điều kiện thời tiết nắng nóng khắc nghiệt và khẩn trương vận chuyển tới Bentiu trong thời gian sớm nhất theo khả năng của Phái bộ”, Đại tá Việt không giấu tự hào chia sẻ.
…Hòa vào Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên hiệp quốc
Ngày 26/10/2018, Vương quốc Anh hạ cờ, Việt Nam tổ chức lễ thượng cờ và chào cờ, chính thức chuyển giao - tiếp quản bệnh viện dã chiến.Chìa khóa cổng doanh trại đã được trao cho các bác sĩ, điều dưỡng quân y Việt Nam. Đến ngày 10/11/2018, trong vòng 2 tuần đầu tiên BVDC2.1 của Việt Nam đã tiếp nhận và xử lý 56 lượt bệnh nhân, với tất cả các tình trạng bệnh, từ phức tạp về y khoa như chẩn đoán đúng và phẫu thuật viêm ruột thừa đến phức tạp trong tổ chức thực hiện như chuyển bệnh nhân bằng đường không lên tuyến trên.
“Nhiều đêm, các cán bộ, nhân viên BVDC2.1 thức gần tới sáng để hoàn thành nhiệm vụ.Các nhân viên y tế trực đêm phải ngồi trong màn tránh muỗi vì bệnh sốt rét ở Nam Sudan đặc biệt nguy hiểm. Trực, gác của BVDC2.1 được phân thành 4 kíp: trực chỉ huy, trực y khoa (1 bác sĩ, 2 điều dưỡng); trực tác chiến (1 sỹ quan giỏi ngoại ngữ); trực ban (1 người biết ngoại ngữ); trực gác cổng (1 người biết ngoại ngữ kèm 1 người yếu). Ngoài ra, còn trực vệ sinh, trực phụ nấu bếp... Như vậy, với quân số 63 người, cán bộ, nhân viên BVDC2.1 thường xuyên phải trực 24/24,” Đại tá Việt mô tả.
Việt Nam còn tiếp nhận các bệnh nhân cấp cứu từ Tổ chức Bác sĩ Không Biên giới, đặc biệt các bệnh nhân thuộc “đối tượng nhạy cảm” là người Châu Phi, người bản địa, phụ nữ...; đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh đối ngoại theo đề nghị của Trưởng Căn cứ Bentiu trên tinh thần hữu nghị và nhân đạo. Hoạt động này vừa tạo điều kiện thuận lợi cho Phái bộ nói chung, vừa đảm bảo an toàn cho toàn bộ lực lượng Việt Nam tại khu vực này nói riêng.
Cả đất nước Nam Sudan chưa đầy 100km đường nhựa.Bentiu là một trong những nơi khó khăn và cần giúp đỡ nhất. Đó cũng là một trong những lý do BVDCC2.1 của Việt Nam được triển khai ở khu vực này. Bệnh nhân chủ yếu là người Châu Phi, nên tiềm ẩn các căn bệnh có nguy cơ cao về truyền nhiễm, lây lan đối với đội ngũ làm công tác chăm sóc bệnh nhân. Vấn đề này đặt ra yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt công tác vệ sinh dịch tễ, quy định bảo hộ trong quá trình tiếp xúc bệnh nhân.
Trong cuộc hành trình ấy, các bác sĩ quân y Việt Nam đã “đi để lại… trở về”, vừa khơi lên sự hào hùng của những người lính Cụ Hồ, vừa trải rộng tấm lòng “lương y như mẹ hiền” khi đối diện với bất kỳ một bệnh nhân nào. Mặc dù nhiều cán bộ y tế của BV Dã chiến Cấp 2 có lúc chưa sử dụng thông thạo tiếng Anh trong giao tiếp, nhưng tấm lòng muốn cứu chữa người bệnh đã vượt qua mọi biên giới. Hàng chục bệnh nhân đã rất hài lòng vì đều được tư vấn, chữa trị đúng bệnh, đúng thuốc và cải thiện sức khỏe.Tất cả sẽ ghi đậm thành những dấu ấn khó quên trong đời quân ngũ của họ.