Đau bụng cấp

Trong những ngày đón mừng năm mới, đau bụng cấp là triệu chứng hàng đầu trong đa số các trường hợp cấp cứu về tiêu hóa. Đây là một triệu chứng chủ quan, phụ thuộc vào cảm giác của người bệnh. Cần chẩn đoán và điều trị nhanh để giúp bệnh hồi phục nhanh.

Đau bụng cấp có thể là cấp cứu nội khoa hoặc là cấp cứu ngoại khoa.

Nhiều bệnh nhân đau bụng cấp trong dịp tết, rất chủ quan tự mua thuốc uống, không đến khám bác sĩ, khi bệnh trở nặng phải nằm viện dài lâu thì mới hối tiếc vì sức khỏe bị ảnh hưởng - tốn tiền - liên lụy người thân. Một số bệnh lý được mô tả dưới đây sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan về triệu chứng “đau bụng cấp” rất phức tạp do rất nhiều bệnh lý nguy hiểm hay không nguy hiểm gây ra.

Viêm ruột thừa cấp:

Người bệnh thường bắt đầu với chán ăn, buồn nôn, đau mơ hồ vùng quanh rốn hay thượng vị. Trong 6 - 8 giờ, đau di chuyển xuống vùng 1/4 bụng dưới phải và xuất hiện triệu chứng viêm phúc mạc, sốt, bạch cầu tăng.

Viêm túi mật cấp:

Người bệnh đau 1/4 trên phải hoặc hạ sườn phải hoặc thượng vị, đau lan ra sau lên vai phải. Đau kéo dài trên 6 giờ, kèm theo buồn nôn, nôn, sốt nhẹ, bạch cầu tăng.

Viêm tụy cấp:

Đau thượng vị dữ dội sau ăn, cường độ đau tăng nhanh, lan ra sau lưng, sốt, chán ăn, buồn nôn và nôn, sau nôn không giảm đau.

Viêm túi thừa:

Thường xảy ra ở người già, vị trí thường gặp là đại tràng xích ma. Thường có triệu chứng của viêm hoặc tắc nghẽn. Lúc đầu chán ăn, ăn ít, buồn nôn, nôn và cơn đau vùng hạ vị. Về sau, đau di chuyển đến 1/4 bụng dưới trái. Thường kèm theo táo bón hoặc tiêu chảy.

Thủng ổ loét dạ dày - tá tràng:

Khởi phát đau dữ dội ở thượng vị, sau đó nhanh chóng lan ra khắp bụng. Người bệnh thường nằm im, mạch nhanh, thở nhanh. Bụng bệnh nhân sờ cứng như gỗ.

Tắc ruột:

Xảy ra ở mọi tuổi, ở người lớn, đa số là do dính ruột sau mổ, thoát vị nghẹt. Đau bụng vùng quanh rốn, cơn đau khởi phát thình lình, đau quặn từng cơn, kèm buồn nôn và nôn, triệu chứng giảm sau nôn.

Thiếu máu mạc treo cấp:

Khởi phát đau quặn bụng dữ dội vùng thượng vị và quanh rốn, kèm tiêu chảy, nôn, bụng trướng, tiêu phân đen, choáng (tỉ lệ 25%).

Túi phình động mạch chủ bụng:

Vỡ hoặc bóc tách túi phình động mạch chủ bụng, khởi phát đột ngột với đau bụng dữ dội vùng giữa bụng, cạnh cột sống hoặc vùng hông. Đau cảm giác như bị xé, kèm cảm giác choáng váng, vã mồ hôi, buồn nôn. Thường có bệnh cảnh choáng và tam chứng với tụt huyết áp, khối u có mạch đập ở bụng, đau bụng.

Thai ngoài tử cung vỡ:

Người phụ nữ có trễ kinh hoặc rong huyết, đau vùng bụng dưới. Nhưng sau một thời gian sẽ có một cơn đau nhói dữ dội, sau đó người bệnh cảm thấy rất mệt, có thể ngất xỉu, mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt thấp. Nếu không được mổ kịp thời có thể bị tử vong.

Các nguyên nhân đau bụng cấp nội khoa

Viêm ruột cấp:

Do ăn phải thức ăn bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Triệu chứng có những cơn đau quặn bụng quanh rốn, nôn ói, tiêu chảy nhiều lần, sốt khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn hoặc nhiễm độc kèm theo, có triệu chứng mất nước điện giải - trụy mạch khi tiêu chảy nặng.

Cơn đau quặn thận:

Hay gặp nhất là do sỏi thận, nhất là ở sỏi niệu quản. Đau dữ dội ở vùng hông lưng, xuất hiện sau khi vận động nhiều, đau lan xuống dưới, đến bộ phận sinh dục hoặc bẹn. Thường kèm theo các rối loạn tiết niệu khác như tiểu ra máu, tiểu buốt.

Viêm loét dạ dày tá tràng:

Đau vùng thượng vị, có thể đau lan ra sau lưng, ợ hơi, ợ chua, nôn ra nước chua và thức ăn. Trong tiền sử thường có những cơn đau theo chu kỳ,  xuất hiện vào những giờ nhất định, liên quan đến bữa ăn trong ngày và vào những mùa nhất định trong năm.

Đau bụng giun:

Hay gặp nhất là đau bụng do giun đũa có đặc điểm như: đau bụng quanh vùng rốn, buồn nôn và nôn, thử phân thấy nhiều trứng giun.

 BS. MẠNH HÀ