Sau 5 tháng tạm ngưng sử dụng vắc-xin 5 trong 1 Quinvaxem (phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib), tháng 10/2013, Bộ Y tế sẽ triển khai tiêm lại vắc xin Quinvaxem trong Chương trình TCMR trên toàn quốc. Khi cho lưu hành trở lại, Bộ Y tế đã xem xét, rà soát lại toàn bộ quy trình tiêm chủng cũng như chuẩn bị những điều kiện tốt nhất.
Vắc-xin Quinvaxem là an toàn
TS. Nguyễn Văn Bình, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng cho biết: Bộ Y tế đã cân nhắc rất kỹ việc quyết định đưa vắc-xin Quinvaxem vào tiêm chủng trở lại. Trước đó, kết quả điều tra về vắc xin này của các tổ chức chuyên môn trong và ngoài nước, đặc biệt là kết quả kiểm định vắc-xin của các tổ chức uy tín như Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Viện Kiểm định chuẩn thức quốc gia vắc-xin và sinh phẩm y tế Vương quốc Anh hay kết quả cuộc họp của Ủy ban tư vấn toàn cầu về an toàn tiêm chủng (tại Geneva, Thụy Sỹ) đều khẳng định vắc-xin Quinvaxem an toàn. Trước đó, Văn phòng Chính phủ cũng đã có thông báo gửi Bộ Y tế về việc tiếp tục cho sử dụng vắc-xin Quinvaxem trong Dự án Tiêm chủng mở rộng (TCMR).
 |
GS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trưởng ban quản lý dự án TCMR cho biết thêm, tất cả các vắc xin được lưu hành hiện nay đều an toàn, đã qua kiểm định rất chặt chẽ, tỷ lệ rủi ro thấp. Cho đến nay chưa có trường hợp tai biến sau tiêm vắc-xin nào được xác định do nguyên nhân từ chất lượng vắc-xin mà chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên, một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Vì sao vẫn còn tai biến
Do liên tiếp xảy ra các trường hợp tử vong sau tiêm vắc xin “5 trong 1” Quinvaxem thời điểm cuối năm 2012 và đầu năm nay nên vào tháng 5/2013, Bộ Y tế quyết định tạm dừng sử dụng vắc-xin này trên cả nước để tiến hành điều tra, kiểm định đánh giá chất lượng vắc-xin. Tuy nhiên, Việt Nam không phải là quốc gia đầu tiên có quyết định tạm ngưng tiêm vắc-xin này sau một thời gian sử dụng để điều tra nguyên nhân một số sự cố sau tiêm. Tại Srilanka đã xảy ra sự việc tương tự như vậy nhưng sau khi cho tiêm trở lại, tỉ lệ tai biến sau tiêm Quinvaxem ở đây không hề thấp hơn so với trước đó.
Lý giải về hiện tượng này, GS.TS Nguyễn Trần Hiển giải thích: “Quinvaxem vẫn đang được tiêm tại hơn 90 quốc gia trên thế giới với 100 triệu liều/năm. Ở Việt Nam, 60% các ca tai biến xảy ra sau tiêm Quinvaxem là do các nguyên nhân: Trùng hợp với 1 bệnh lý bẩm sinh của trẻ, sốc phản vệ của cơ thể trẻ trước một chất lạ, và hiện tượng đột tử. Có khoảng 40% ca tai biến không rõ nguyên nhân, do thiếu thông tin để kết luận. Nhưng chưa có một ca nào có bằng chứng là từ chất lượng vắc xin. Các lô vắc-xin xảy ra phản ứng ở Việt Nam đã được gửi tới Viện kiểm định quốc tế và kết quả kiểm định cho thấy các mẫu đều đạt tiêu chuẩn an toàn. Vì thế, Bộ Y tế mới có quyết định cho tiêm trở lại vắc xin 5 trong 1 này”. Các tỉnh đã sẵn sàng có thể bắt đầu tiêm trở lại từ tháng 10, chậm hơn thì tháng 11 tới. Hiện đã có 1,5 triệu liều vắc xin Quivaxem được cung cấp cho 63 tỉnh, thành.
Xây dựng một quy trình tiêm chủng chặt chẽ
Sau 5 tháng dừng tiêm nên ở đợt tiêm lại vắc-xin Quinvaxem tới đây, lượng trẻ đến tiêm được dự báo sẽ đông hơn nhiều so với bình thường. Do vậy, Bộ Y tế đã chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tiêm chủng tới nhân dân. Mặt khác, Bộ sẽ xem xét lại toàn bộ công tác, quy trình tiêm chủng trên toàn quốc, kể cả tăng cường tập huấn cho các đối tượng trực tiếp làm công tác tiêm chủng. GS.TS Nguyễn Trần Hiển cho biết: Không chỉ có các lớp tập huấn cho người làm công tác tiêm chủng trực tiếp, dự án TCMR đã liên tục tổ chức các lớp tập huấn cho Hội đồng đánh giá tai biến vắc-xin của các địa phương. Tại thời điểm này, dự án TCMR đang tập huấn cho 6 tỉnh (phía Bắc) về công tác chuyên môn, quy trình kỹ thuật, khả năng điều tra khi có các sự cố sau tiêm,xử trí sớm các sự cố sau tiêm vắc-xin.
Liên quan đến lịch tiêm chủng vắc-xin Quinvaxem, GS.TS. Nguyễn Trần Hiển cho biết, Hội đồng khoa học cũng đã họp xem xét và quyết định giữ nguyên lịch tiêm chủng. Vì qua thống kê, tỉ lệ trẻ mắc bệnh ho gà ở tháng thứ 2 là rất cao. Trên thế giới có đến 90 nước tiêm chủng giống lịch tiêm của Việt Nam, do vắc-xin đưa và cơ thể càng sớm càng tốt để trẻ có khả năng phòng bệnh nhưng cũng đảm bảo việc tuổi của trẻ đáp ứng được vắc-xin. Ông nhấn mạnh: “Lịch tiêm chủng 3 mũi Quinvaxem là 2,3,4 tháng tuổi. Do việc vắc-xin tạm dừng từ tháng 5 đến nay, nếu cháu bé nào bị bỏ lỡ hoặc tiêm muộn thì cần được tiêm tiếp chứ không phải tiêm lại từ mũi đầu. Khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là 4 tuần. Miễn dịch đạt 60% sau mũi tiêm đầu tiên, và đạt 100% sau mũi tiêm thứ 3. Tóm lại, bản chất của tiêm chủng là tốt, dự phòng bệnh cho trẻ, vắc-xin được kiểm định an toàn. Tuy nhiên, với một số phản ứng không mong muốn, trùng hợp ngẫu nhiên xảy ra, phải đẩy mạnh hơn nữa quy trình điều tra. Hơn nữa, cần yêu cầu cao hơn sự hợp tác của người dân trong quá trình khi mang con đến tiêm, thông báo đầy đủ về tình trạng bệnh tật của trẻ để quyết định tiêm hay hoãn tiêm, cũng như việc giám sát, theo dõi tình trạng sức khỏe trẻ sau tiêm”.
Ngoài việc chấn chỉnh lại công tác tiêm chủng, điểm mới ở lần này, Bộ Y tế yêu cầu mỗi điểm tiêm chủng phải đảm bảo số lượng trẻ đến tiêm không vượt quá 50 trẻ/buổi tiêm nhằm có thời gian để cán bộ y tế tư vấn đầy đủ cho gia đình, người được tiêm chủng cũng như thực hiện việc tiêm chủng một cách tốt nhất. TS. Nguyễn Văn Bình khẳng định: “Dù Bộ Y tế đã nhận được một số văn bản của các Sở Y tế nói rằng khó thực hiện tiêm 50 trẻ/buổi/điểm tiêm, vì không có nhân lực. Nhưng đây là yêu cầu bắt buộc, bởi chỉ có việc hạn chế số trẻ được tiêm trong một buổi như vậy mới có thể tránh sự lộn xộn, ồn ào khiến cán bộ y tế không thể hướng dẫn các bà mẹ chăm sóc con trước và sau tiêm, tổ chức tiêm cho tốt. Việc bố trí nhân lực tham gia tiêm chủng có thể phải kéo dài tới vài buổi, thay vì 1 buổi như trước, các tỉnh phải tự sắp xếp”. |
Mai Linh