Những thành tích nổi bật trong thể thao luôn phải trả bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu. Thế nhưng, tại trung tâm được xem là “trái tim” của cuộc chiến chống doping mà người Anh theo đuổi, những câu nói đó đều có thể trở nên vô nghĩa. Vinh quang có thể có được trên sân cỏ hoặc trên đường chạy nhưng chính trung tâm này là nơi mà các VÐV có thể nhanh chóng biến từ vị trí người hùng thành những kẻ lừa dối.
Nằm cách không xa trụ sở của Ủy ban chống doping Anh (UKAD) là Trung tâm Kiểm soát chất kích thích tại Trường đại học King. Đây là trung tâm duy nhất của Anh được Ủy ban chống doping thế giới (WADA) chứng nhận và được xem là một trong những trung tâm có cơ sở vật chất hiện đại hàng đầu thế giới. Trung tâm này là mặt trận trong cuộc chiến doping và ở đây, mọi mẫu thử chính thức, bằng máu và nước tiểu, của các VĐV trên toàn Anh quốc được gửi đến.
Trong năm 2013 này, trung tâm sẽ xét nghiệm 6.500 mẫu của các VĐV. Số mẫu thử này được kiểm tra trên những thiết bị trị giá hơn 2 triệu bảng Anh và quy trình xét nghiệm chất kích thích được tiến hành dựa theo những quy chuẩn của WADA. Phải nói rằng đây là một quá trình bao quát, đầy đủ với mọi phương pháp kiểm tra, đánh giá thành tích của VĐV, để xem họ có sử dụng anabolic steroids, hormon tăng trưởng hay hồng cầu hay không?
Ngay khi các VĐV được thành viên của UKAD thông báo rằng họ sẽ được lấy máu hoặc nước tiểu sau đó gửi tới trung tâm và tại đó có đội ngũ 30 nhân viên sẽ tách thông tin quan trọng trong vòng 10 ngày. Trong thời gian Olympic London 2012 diễn ra, khi trung tâm chuyển tới đóng ở Harlow, Essex, đã có hơn 400 nhà khoa học được mời về để tiến hành phân tích và cho ra kết quả trong khoảng 24 giờ.
 Lance Amstrong gây chấn động làng thể thao thế giới khi sử dụng doping. |
Theo TS. David Cowan - Giám đốc trung tâm, cơ sở vật chất dành cho phân tích ở đây là hoàn hảo. “Nhiệm vụ của chúng tôi bắt đầu ngay khi mẫu thử được đưa đến trung tâm”, ông nói. “Mẫu thử B của VĐV sẽ được cất giữ an toàn và chúng tôi sẽ tách một mẫu thử từ lọ A. Xấp xỉ 1/4 trong số VĐV có kết quả dương tính với chất kích thích đều muốn xem mẫu thử B. Họ vẫn hy vọng rằng có điều gì đó nhầm lẫn với mẫu thử của mình”.
Để quyết định xem ai cần phải kiểm tra, UKAD đã tham khảo ý kiến từ các cơ quan thể thao bộ môn. Dĩ nhiên là chương trình của họ còn phải phụ thuộc vào lịch thi đấu trong năm và đặc thù của những môn thể thao rất cần được kiểm tra. Chẳng hạn như trong giai đoạn các VĐV đang chuẩn bị cho Olympic mùa đông tại Sochi 2014, số lượng mẫu thử sẽ tăng đáng kể so với thời gian khác trong năm.
Để thống nhất, UKAD sử dụng một biểu mẫu thử có đăng ký quốc tịch, trong đó những VĐV được lựa chọn cần cung cấp thông tin về nơi cư trú, tạm trú hoặc địa điểm tập luyện để các nhân viên có thể lấy mẫu thử. Tuy nhiên, phần lớn các mẫu thử được thực hiện và chỉ báo trước trong một thời gian ngắn, khi nhân viên trung tâm xuất hiện tại SVĐ, sân tập hay thậm chí là nhà của VĐV. Ở đây, UKAD cho biết 40% mẫu thử đã được họ nhắm vào những cá nhân cụ thể sau khi nắm được những thông tin mà đội điều tra của UKAD cung cấp.
Mặc dù vậy, một vấn đề khiến UKAD cảm thấy khó xử là các VĐV Anh thường cho rằng những đối thủ nước ngoài của họ đều không bị giám sát chặt chẽ như vậy. Châu Phi và Trung Đông là hai khu vực không có được khả năng thực hiện những vụ thử doping nhưng UKAD có thể lấy mẫu thử của bất cứ VĐV nào, bất chấp quốc tịch nếu như họ thi đấu ở Anh. “Chúng tôi thất vọng chứ, khi các VĐV Anh từ nước ngoài trở về và nói, họ đâu có chặt chẽ như chúng ta. Chúng ta cần gì phải làm vậy. Tôi có thể hiểu được điều đó”, Sapstead nói.
 Marion Jones cũng từng thú nhận sử dụng doping. |
Cũng vì thế mà các VĐV có nhiều cách để vượt qua hệ thống kiểm tra của UKAD, gọi là “liều nhỏ”. Đó là họ sử dụng một lượng rất nhỏ chất kích thích và liên tục. Chất cấm có thể thoát ra khỏi cơ thể rất nhanh nhưng vẫn giúp VĐV tăng cường thể lực. Tuy nhiên, nếu có chất kích thích trong người, VĐV sẽ không có cách nào thoát được. WADA quy định rõ, một VĐV “phải chịu trách nhiệm trước bất cứ chất kích thích nào được tìm thấy trong mẫu thử của họ, dù họ cố ý hay không”.
Với quy định rõ ràng như thế, UKAD luôn yêu cầu các VĐV phải kiểm tra xem sản phẩm họ sử dụng có nằm trong danh mục bị cấm hay không thông qua một hệ thống online có tên gọi Global Dro. “Một số VĐV vẫn cứ sử dụng doping”, TS. Cowan nói. Ông cho rằng họ làm như vậy vì nghĩ testosteron vốn đã có trong cơ thể nên không bị cấm. Tuy nhiên, TS. Cowan cũng tự tin vào tương lai, vào cuộc chiến chống doping mà không chỉ có nước Anh mà cả thế giới đều đang nỗ lực tiến hành.
Mạnh Hào