Những tiến bộ gần đây trong nghiên cứu tế bào gốc và công nghệ mô đã cho thấy các khả năng tái tạo cơ thể được đánh thức với chiến lược cấy ghép các tế bào gốc và các mô khác. Khái niệm này đã thúc đẩy các cuộc nghiên cứu tại nhiều phòng thí nghiệm hàn lâm và các công ty khởi động - nơi mà các nhà khoa học đang hy vọng sẽ xác định ra các phương thức hiệu quả để điều trị các chứng bệnh bao gồm cơ tim bị tổn hại từ các cơn đau tim, tê liệt do tổn thương tủy sống và sự kém chức năng hoạt động ở thận và bàng quang.
Mạch máu sinh học đã được phát triển thành công ở người
Cô bé Angela Irizarry từ khi chào đời đã hiện hữu trong cơ thể mình một quả tim chỉ có một buồng bơm lẻ loi, đây là một khiếm khuyết có thể gây chết người. Để khắc phục trục trặc này, hiện bé Angela đang được “trồng” một mạch máu mới trong cơ thể bằng một điều trị thử nghiệm có thể thúc đẩy các lĩnh vực đang phát triển của ngành y học tái sinh. Các bác sĩ tại Trường đại học Yale vào tháng 8/2011 đã cấy vào ngực của bé Angela một “ống nút sinh học” và thiết bị này sẽ lần hồi tự hoà tan theo thời gian.
Bé Angela, 4 tuổi và anh trai Alexander, 8 tuổi đang chơi đùa bên nhau. |
Cái ống này sẽ gieo vào các tế bào, bao gồm các tế bào gốc được thu hoạch từ tủy xương của bé Angela. Dần dần cái ống đã biến mất, để lại một cái ống dẫn xuất được hình thành bởi chính các tế bào của Angela có chức năng như một mạch máu bình thường. Ông Christopher Breuer, bác sĩ phẫu thuật nhi khoa tại Đại học Yale, người đã tiến hành ca phẫu thuật kéo dài 12 giờ nhằm cấy ghép “ống nút sinh học” vào ngực của bệnh nhi Angela, cho biết: “Chúng tôi đã tạo ra một mạch máu hoàn chỉnh và không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi còn tiến hành quá trình tái sinh bộ phận cơ thể người”.
Bé Angela Irizarry từng bị hạn chế hoạt động trước khi chưa tiến hành ca cấy ghép thì nay đã tràn trề năng lượng như một đứa trẻ bình thường. Hiện Angela đang sử dụng vài loại thuốc điều trị và BS. Breuer cũng như cha mẹ bé đều hy vọng rằng bé sẽ bắt đầu đi học vào mùa thu 2012 này.
Trường hợp bệnh của bé Angela Irizarry được gọi là “hội chứng tim trái giảm sản”. Với chỉ trong buồng bơm hoặc tâm thất, thay vì là sự kết hợp của cả hai, các em bé sẽ không được cung cấp đủ lượng oxygen đến các cơ quan và tứ chi của chúng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phát triển khiến cho cơ thể luôn xanh xao, vàng vọt, thiếu sinh khí. Theo BS. Christopher Breuer: “Nếu không được phẫu thuật kịp thời, 70% số trẻ mắc bệnh này có thể chết trước khi sinh nhật tròn 1 tuổi”.
Cột mốc quan trọng trong công nghệ mô và tế bào gốc
Các bác sĩ phẫu thuật nhi khoa thông thường sẽ điều trị căn bệnh này với một chuỗi các ca phẫu thuật được gọi là “thủ thuật Fontan”. Nó được thiết kế để giúp tim hoạt động mà không có sự hiện diện của tâm thất. Phẫu thuật cuối cùng sẽ bao gồm việc cấy ghép một mạch máu nhân tạo được tạo thành từ Gore-Tex để định tuyến lại máu từ các chi dưới (2 chân) trực tiếp đến phổi thay vì phải đi qua tim.
Thiết bị này sẽ hoạt động tốt nhưng nó dễ bị nhiễm trùng, đông máu và trong một số trường hợp cần phải tiến hành phẫu thuật bổ sung sau này khi đứa trẻ lớn lên. Ý tưởng đằng sau dự án của BS. Christopher Breuer là một ống dẫn tự nhiên với cơ chế sinh học của một mạch máu bình thường, nó sẽ phát triển cùng với đứa trẻ đồng thời tránh hoặc giảm đáng kể các biến chứng liên quan với cái ống nhân tạo.
Ông Robert Langer, một nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đồng thời là một nhà tiên phong trong y học tái sinh, người tham gia vào sáng kiến của Đại học Yale, tự hào nói: “Trường hợp của bé Angela “thực sự là một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực công nghệ mô. Nó cung cấp cho bạn một hy vọng rằng khi bạn kết hợp các tế bào với một giàn giáo và đặt chúng trong cơ thể, chúng sẽ hoạt động hiệu quả”.
Bệnh tim của bé Angela đã được chẩn đoán từ trong tử cung khi mẹ bé, bà Claudia, đã mang thai 5 tháng. Mới 5 ngày tuổi, bé Angela đã trải qua đợt phẫu thuật đầu tiên và một lần khác là khi được 8 tháng tuổi. Năm lên 3 tuổi, bé Angela tỏ ra không giống như trẻ em bình thường, cô bé nhút nhát, thể trạng nhỏ hơn so với tuổi và thiếu khả năng chịu đựng của một đứa trẻ lên 3.
Sau hội chẩn, cuối cùng, các nhà khoa học đã đi đến thống nhất để bé Angela trở thành bệnh nhân đầu tiên trong nghiên cứu của BS. Breuer. Hiện nay, cha bé Angela, ông Angel Irizarry, một thợ mộc lành nghề, vui mừng nói rằng con gái ông giống như mọi đứa trẻ bình thường khác.
BS. Christopher Breuer đã tiến hành 4 năm nghiên cứu trong phòng thí nghiệm sau khi ông làm việc tại Đại học Yale vào năm 2003 trước khi có được sự phê chuẩn của Cục Quản lý thuốc và Dược phẩm Mỹ (FDA) vào năm 2007 để thử nghiệm cách tiếp cận trên bệnh nhân. Phải mất 4 năm và 3.000 trang dữ liệu trước khi Breuer nhận được “đèn xanh”.
Cuộc nghiên cứu đã xây dựng trên trường hợp của 25 trẻ em và thanh niên trẻ từng thành công trong việc điều trị tại Nhật Bản cách đây một thập niên với cùng cách tiếp cận tương tự. BS. Christopher Breuer, người đang nắm giữ một vài bằng sáng chế thông qua Đại học Yale có liên quan đến công nghệ, đang hy vọng cấy ghép một mạch máu nhân tạo trên cơ thể bệnh nhân thứ 2 nằm trong một chuỗi 6 bệnh nhân trong cuộc nghiên cứu nhằm kiểm tra tính an toàn của thủ tục và xác định xem liệu các mạch máu có thật sự phát triển trong cơ thể của các em bé đang tuổi ăn tuổi lớn. Nếu được FDA thông qua, Đại học Yale sẽ tiến hành một cuộc nghiên cứu quy mô lớn hơn.
NGUYỄN THANH HẢI (Theo WSJ)
