Nhiều người, kể cả một số nhà điều trị, rất tùy tiện dùng vitamin dạng thuốc tiêm chích để làm trắng da, đẹp da. Điều này gây nhiều nguy cơ tiềm ẩn.
Có không ít người không xem nguồn thực phẩm, đặc biệt các loại rau quả, là nguồn thiên nhiên dồi dào và an toàn giúp bổ sung vitamin mà chỉ chuộng dùng thuốc. Nhiều người, kể cả một số nhà điều trị, rất tùy tiện dùng vitamin dạng thuốc tiêm chích để làm trắng da, đẹp da. Thậm chí có người nhờ y tá tìm thuốc Laroscorbine (tức vitamin C) trộn lẫn với Bpanthne (vitamin B5 hay dexpanthenol) và tiêm tĩnh mạch với lý do duy nhất làm “đẹp da” !
Gần đây nhất, trên mạng và qua mua bán trao tay, người ta thổi phồng tác dụng làm trắng da “tuyệt vời” của các chế phẩm tiêm chích chứa vitamin C kết hợp với các chất khác như glutathione, acid alpha lipoic (ALA), collagen (như chế phẩm có tên Biome G Alpha, Aqua skin EGF-Whitening…). Glutathione là chất do gan tiết ra có tác dụng chống oxy hóa giúp cơ thể giải độc. ALA là một acid béo có trong cơ thể có nhiệm vụ chuyển hóa đường glucose thành năng lượng và nó cũng là chất chống oxy hóa. Còn collagen thực chất là protein (chất đạm) dạng sợi có ở mô liên kết của các động vật có vú. Riêng ở người, collagen chiếm đến hơn 25% tổng lượng protein có trong cơ thể. Chức năng của nó là kết nối các mô trong cơ thể với nhau, collagen có nhiều ở lớp hạ bì của da và giúp da vừa căng mịn vừa đàn hồi tốt. Kết hợp vitamin C, glutathione, ALA là các chất chống oxy hóa, người nghĩa rằng sẽ dùng vô hiệu hóa các gốc tự do gây hại nhiều thứ, trong đó gốc tự do gây lão hóa da, còn thêm collagen nhằm để làm làn da tươi mịn, săn chắc. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học kiểm chứng sự kết hợp dùng tiêm tĩnh mạch hay tiêm bắp vừa kể có tác dụng hay không có tác dụng thật sự.
Nếu phân tích kỹ việc dùng vitamin hay dùng các chế phẩm kết hợp tiêm tĩnh mạch như vừa kể, ta thấy chỉ chuốc lấy sự nguy hiểm hơn là đạt một lợi ích nào đó về mặt sức khỏe.
Trước hết, ta cần biết thuốc dùng dạng tiêm chích là một dạng dược phẩm vô trùng dùng để tiêm vào cơ thể. Chính đặc điểm vừa kể cho thấy dạng thuốc tiêm không phải luôn luôn hoàn hảo, ngoài một số ưu điểm so với thuốc uống, nó cũng mang nhiều nhược điểm. Phải lưu ý các nhược điểm của dạng thuốc tiêm như sau:
- Tiêm thuốc đòi hỏi phải có dụng cụ thích hợp như ống tiêm, kim tiêm, tiêm truyền thì phải có bộ dây truyền và phải tuyệt đối vô trùng. Nếu không vô trùng thì có nguy cơ bị nhiễm trùng (như áp-xe, nhiễm HIV, nhiễm viêm gan siêu vi B, C).
-Thuốc tiêm, đặc biệt tiêm tĩnh mạch, có tác dụng nhanh và tiếp thu trọn vẹn nên nếu có sự nhầm lẫn thì thật tai hại, thậm chí nguy đến tính mạng nếu dược chất có nhiều độc tính. Thông thường collagen được lấy từ da heo hoặc bò, phải thông qua kiểm tra chất lượng rất gắt gao. Nếu collagen không đạt chất lượng mà lại dùng đường tiêm thì rất tai hại.
- Thuốc tiêm dễ gây phản ứng toàn thân (sốc phản vệ) hay tại chỗ khi cơ thể không dung nạp thuốc. Nên lưu ý vitamin C, ALA, glutathione, collagen khi tiêm đặc biệt là tiêm tĩnh mạch đều có nguy cơ gây sốc phản vệ.
Kế tiếp là cho tới nay, nhà sản xuất Laroscorbine và Bépanthène chưa bao giờ công bố là hai thuốc này trải qua thử nghiệm lâm sàng để chứng tỏ khi trộn lẫn tiêm tĩnh mạch sẽ đưa đến tác dụng “làm đẹp da” hoặc đem đến một lợi ích nào đó về mặt sức khỏe. Laroscorbine có dạng thuốc tiêm tĩnh mạch và được chỉ định dùng khi bị thiếu vitamin C nặng (bệnh Scorbut), dùng điều trị bổ trợ khi bị bệnh nặng như bị nhiễm trùng kéo dài và sốt (khi sốt xuất huyết), bị bệnh đường ruột, cắt dạ dày và chức năng hấp thu bị tổn thương (không thể uống mà phải dùng tiêm chích). Do lo ngại tiêm tĩnh mạch có thể bị tai biến nên một số người chấp nhận chịu đau và tiêm bắp Laroscorbine (bản chất vitamin C là acid nên đễ gây đau xót khi tiêm bắp). Còn Bpanthne cũng có dạng tiêm bắp hay tiêm tĩnh mạch và được chỉ định dùng phối hợp với Biotin (vitamin H) trong điều trị tấn công chứng rụng tóc khu trú hay lan tỏa (chứ không làm đẹp da). Còn kết hợp vitamin C, glutathione, ALA là các chất chống oxy hóa cùng với collagen hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học kiểm chứng việc dùng tiêm tĩnh mạch hay tiêm bắp có tác dụng “thần kỳ” là làm trắng da, đẹp da. Chỉ thấy sự kết hợp dùng đường tiêm chích chỉ có nguy cơ rất lớn là bị tai biến do tiêm chích.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC