Thông thường, các phòng khám của bệnh viện đều có những bác sĩ giỏi có kinh nghiệm của đủ các chuyên khoa tham gia khám bệnh. Tuy nhiên, so với các bệnh viện của các nước trong khu vực như: Thái Lan, Singapore, Malaysia, Trung Quốc... các phòng khám ngoại chẩn của chúng ta vẫn còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết, cả từ phía bệnh nhân lẫn thầy thuốc.
Lộn xộn, chen lấn và ai cũng vội
Đúng 7h15 phút sáng, sau khi giao ban toàn bộ các nhân viên của khu ngoại chẩn xong, chúng tôi về đến phòng khám ngoại, cửa vừa mở khoảng hơn một chục bệnh nhân được gọi vào cùng một lượt. Khuôn mặt ai cũng tràn đầy lo lắng và vội vàng. Hơn một chục tờ phiếu khám bệnh đưa lên bàn cùng một lúc và chẳng ai chịu nhường ai, người nào cũng muốn khám sớm.
Nguồn ảnh: internet
Lê Thị T, 25 tuổi là công nhân của một xí nghiệp may xuất khẩu bị khối u xơ ở ngực bên trái, cương quyết đề nghị chúng tôi khám sớm cho còn để đi về thăm vài người bạn ở quê mới ra; một công đôi ba việc, cô tranh thủ ngày đi khám bệnh để làm thêm chuyện khác. Ngồi cạnh cô là bà cụ Trần Ngọc B, 65 tuổi, đang đau bụng vì cơn đau quặn thận, bản thân bệnh nhân và chúng tôi đề nghị để bà B được khám bệnh trước vì tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, mặc dù chúng tôi đã nói hết lời, bệnh nhân T vẫn cương quyết đòi được khám trước vì quá bận. Cuối cùng, với quyền của người thầy thuốc, chúng tôi đã khám trước cho bà cụ và chuyển phòng cấp cứu kịp thời. Bệnh nhân T vẫn thắc mắc và đòi kiện lên đến người có thẩm quyền. Các bệnh nhân khác, tuy đã ngồi trong phòng khám cũng nhấp nhổm đòi khám sớm. Không hiểu, nếu khám chậm độ 4 - 5 phút và nhường cho những bệnh nhân khác như: người lớn tuổi, bệnh nhân cấp cứu, phụ nữ có thai… thì có ảnh hưởng gì đến mình hay không?
Trên đây chỉ là một câu chuyện minh họa cho tình hình lộn xộn và vội vàng của bệnh nhân ở các phòng khám ngoại chẩn. Chắc các bạn cũng chưa bao giờ hiểu nổi cảm giác của chúng tôi trong tình huống trên.
Về nguyên nhân gây nên tình trạng trên, theo các nhà chuyên môn về quản trị trong ngành Y tế là do: người bệnh chưa có ý thức cộng đồng, chưa đang ký khám bệnh trước và phần lớn là không chịu khám bệnh theo đúng ngày hẹn của các chuyên khoa, thích khám bệnh ngày nào là đi khám. Ở các nước tiên tiến và ngay cả các nước trong khu vực, trừ những trường hợp cấp cứu, bệnh nhân đến khám bệnh phải đăng ký trước với bác sĩ hoặc bệnh viện, khám đúng ngày hẹn của chuyên khoa và bao giờ cũng xác định nếu đi khám bệnh ngày hôm nay thì coi như không làm thêm việc gì khác. Việc khám bệnh theo hẹn sẽ giúp cho bệnh viện có được một kế hoạch làm việc cụ thể, các hồ sơ bệnh nhân được chuẩn bị kỹ càng từ trước, nhất là những trường hợp tái khám. Tình trạng lộn xộn, vội vàng sẽ không còn xảy ra và người thầy thuốc sẽ có được một tâm trạng thoải mái khi khám bệnh, khi đó chất lượng khám và chữa bệnh cũng được tăng lên rất nhiều. Và cũng theo các nhà quản trị y tế, tất cả là do thói quen, đã khá nhiều năm, phần ứng xử khi đi khám bệnh của chúng ta đã bị bỏ quên, mặc cho những thói quen không tốt phát triển với phần biện bạch của nghèo khó, vất vả…
Bác sĩ ơi, bệnh của mẹ em điều trị hết bao nhiêu?
Trong thời kỳ bao cấp, viện phí là một vấn đề rất nhỏ cho cả bệnh nhân, bệnh viện và thầy thuốc. Bệnh nhân thấy có bệnh là cứ đến chữa, thầy thuốc thấy cần phải mổ là cứ mổ và bệnh viện cũng không phải lo thất thu. Mọi việc đã có nhà nước lo, chúng tôi chỉ dồn sức vào chuyên môn, tuy nhiên do bao cấp nên một số điều kiện và phương tiện chữa bệnh cũng bị hạn chế.
Đã qua rối thời kỳ bao cấp này. Hiện nay, để có nguồn kinh phí cho hoạt động của bệnh viện, mỗi bệnh nhân khi nằm bệnh viện đều trị đều cần phải có một nguồn kinh phí: của chính bệnh nhân và gia đình, của nhà nước, của bảo hiểm y tế và các hình thức bảo hiểm khác, từ các nguồn từ thiện và tài trợ xã hội… Và viện phí bây giờ là một nỗi lo lớn của bệnh nhân, đã có nhiều trường hợp bệnh nhân không đồng ý nằm bệnh viện và nhất là không đồng ý mổ chỉ vì lý do duy nhất là không có tiền đóng viện phí.
Ngày cuối tuần, bệnh nhân, Nguyễn Thị H, 65 tuổi, đến khám ở phòng khám chuyên khoa Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch với chẩn đoán ung thư thùy phổi phải, giai đoạn III, có chỉ định phẫu thuật. Người nhà bệnh nhân, một cô gái trẻ, sau khi bàn bạc trong gia đình đã đồng ý để mẹ cô được nhập viện để phẫu thuật. Tuy nhiên, điều thắc mắc cuối cùng mà cô, cũng như rất nhiều bệnh nhân là trường hợp bệnh của mẹ cô, tổng số tiền viện phí sẽ là bao nhiêu, để người nhà còn chuẩn bị. Chúng tôi cũng chịu, chỉ nói được con số áng chừng, nói mà lòng rất lo lắng, nếu số tiền viện phí không phải như vậy mà cao hơn thì rất phiền toái cho mình.
Ngoại trừ những trường hợp cấp cứu. Có hai hình thức thu viện phí: tiền thu và hậu thu. Tiền thu, có nghĩa là điều trị trọn gói, với một loại bệnh, tùy tình hình thực tiễn của nền y tế và thu nhập của người dân, các nhà quản trị y tế tính ra được chi phí trọn gói cho một loại bệnh. Cách thu này có rất nhiều lợi điểm: với bệnh nhân, họ sẽ biết được tổng số tiền họ phải có để điều trị và họ sẽ chuẩn bị đủ số tiền viện phí trên bằng nhiều cách: ứng trước tiền lương, vay mượn, rút tiền tiết kiệm, tìm kiếm các nguồn tài trợ… các cơ quan bảo hiểm cũng hoạch định được kế hoạch chi trả cho bệnh viện sau khi đã thảo luận với các thân chủ của mình. Với một số tiền phải đóng như vậy, người bệnh sẽ tin tưởng mình sẽ hết bệnh. Bệnh viện cũng lên được kế hoạch điều trị, không sợ thất thu, không sợ bệnh nhân trốn viện… Muốn làm được điều này phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các thầy thuốc và các nhà quản trị, các kỹ sư kinh tế. Để xây dựng lên các phác đồ điều trị, tiết kiệm tối đa nguyên vật liệu sử dụng trong chẩn đoán và điều trị. Tránh được sự thao túng của các hãng dược phẩm trong sử dụng thuốc men và trang thiết bị Y tế. Trên thế giới hầu hết các bệnh viện đều áp dụng hình thức thu viện phí này. Ở khu vực tp.hcm, theo hiểu biết của chúng tôi chỉ có một số bệnh viện, như Viện Tim, là thực hiện phương pháp tiền thu mà thôi.
Dạng thu viện phí thứ hai: hậu thu, hầu hết các bệnh viện cả công và tư đều áp dụng phương pháp thu viện phí này, có nghĩa là điều trị đến đâu thu tiền đến đó. Cách làm này, là một thói quen đã có từ lâu. Ưu điểm là không cần sự tham gia của nhiều thành phần, đơn giản công tác quản lý bệnh viện… nhưng ngược lại có rất nhiều nhược điểm. Về phía bệnh nhân và gia đình, không lường trước được mọi diễn tiến về mặt tài chính trong quá trình điều trị, có nhiều gia đình phải vay mượn, cầm cố tài sản mà vẫn không biết bao giờ thì khỏi phải lo nữa. Nhiều trường hợp phải bỏ dở điều trị, trốn viện gây thất thu cho bệnh viện. Về phía bệnh viện, nhiều tiêu cực xảy ra như: điều trị không theo bệnh mà theo gợi ý của các hãng dược phẩm, sử dụng các loại thuốc và trang thiết bị cũng như cho những xét nghiệm không theo bệnh
Rất nhiều câu chuyện đã xảy ra phòng khám này, vui có, buồn có. Nhưng chỉ với hai câu chuyện trên, người viết mong mỏi cả bệnh nhân và những người làm công tác quản trị y tế hãy thay đổi những thói quen đơn giản, những suy nghĩ một chiều để có được những quan niệm mới, cách hành xử mới và phương pháp làm việc mới phù hợp với xu thế phát triển của thời đại, để sớm đưa nền y tế của chúng ta hòa nhập với dòng chảy của nền y tế thế giới.
PGS.TS. NGUYỄN MINH ANH
