Mục đích của chương trình hành động
Chính phủ đề ra chương trình hành động nhằm mục đích tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, hành động của các cấp ủy đảng, chính quyền, của cả hệ thống chính trị và nhân dân đối với công tác dân số trong tình hình mới. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, quản lý thống nhất của Nhà nước trong việc tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Bên cạnh đó là khắc phục những hạn chế, tồn tại trong công tác dân số thời gian qua, đảm bảo thực hiện đạt mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể của Nghị quyết số 21-NQ/TW đề ra, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Tận dụng cơ cấu dân số vàng là một trong những giải pháp thực hiện mục tiêu công tác dân số trong tình hình mới.
Những giải pháp chủ yếu
Giải pháp đầu tiên được Chính phủ đưa ra chính là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền các cấp trong việc tổ chức học tập, quán triệt và phổ biến nội dung Nghị quyết số 21-NQ/TW, tập trung vào vấn đề chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua, các cuộc vận động về công tác dân số, đặc biệt là cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con, không lựa chọn giới tính khi sinh, chăm sóc người cao tuổi, nâng cao chất lượng dân số. Đưa công tác dân số, đặc biệt là nâng cao chất lượng dân số thành một nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các ngành, các cấp...
Tiếp theo, cần chú trọng đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số, phù hợp với thực trạng mức sinh của từng vùng, đối tượng theo hướng sinh ít con hơn ở vùng, đối tượng có mức sinh cao, sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp, duy trì mức sinh thay thế trên toàn quốc. Ngoài ra, những vấn đề về bình đẳng giới, lựa chọn giới tính khi sinh, tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc sơ sinh, hôn nhân cận huyết thống, luyện tập thể thao... cần được đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Phát triển mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ dân số là một trong những giải pháp quan trọng được đưa ra với nội dung chủ yếu hướng về các đối tượng đặc biệt như trẻ sơ sinh, người cao tuổi trong việc đổi mới phương thức cung cấp, đưa dịch vụ tới tận người sử dụng, đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ, đặc biệt công nghệ y - sinh học, công nghệ thông tin trong triển khai và quản lý dịch vụ dân số; rà soát, sửa đổi, ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, về các dịch vụ dân số như dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, tầm soát, chẩn đoán và điều trị một số bệnh, tật trước sinh, sơ sinh; chăm sóc người cao tuổi...
Một trong những giải pháp quan trọng trong việc thực hiện thành công các mục tiêu của Nghị quyết 21/NQ-TW là cần thiết bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số. Chính vì vậy, Chính phủ yêu cầu Bộ Y tế đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư xây dựng, vận hành các cơ sở dịch vụ nâng cao chất lượng dân số, chăm sóc người cao tuổi; sản xuất, phân phối phương tiện tránh thai... Bên cạnh đó, cần kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, thực hiện chính sách đãi ngộ thỏa đáng cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, đơn giản hóa thủ tục hành chính, củng cố cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin; hoàn thiện hệ thống thông tin thống kê, cơ sở dữ liệu chuyên ngành dân số kết nối với hệ thống dữ liệu hộ gia đình của cơ quan Bảo hiểm xã hội nhằm cung cấp số liệu đầy đủ, tin cậy và dự báo dân số chính xác phục vụ việc lồng ghép các yếu tố dân số trong xây dựng, thực hiện các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội...
Ngoài các biện pháp này, Chính phủ còn yêu cầu các bộ, ngành, địa phương hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số theo hướng chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, phát huy lợi thế dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng như những nơi có mức sinh cao (trên 2,3 con) cần tiếp tục tuyên truyền, vận động và thực hiện các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích để người dân sinh ít con hơn; những nơi có mức sinh thấp (dưới 1,8 con) cần tuyên truyền, vận động và thực hiện các biện pháp khuyến khích người dân sinh đủ 2 con nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc... Thực hiện tăng cường hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước, các tổ chức quốc tế về dân số và phát triển, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế; tranh thủ sự đồng thuận, hỗ trợ về tri thức, kinh nghiệm của các nước, các tổ chức quốc tế về dân số và phát triển...