Chung tay phòng chống các bệnh tim mạch

(SKDS) - Hưởng ứng tuần lễ phát động: “Toàn dân cùng góp sức phòng chống bệnh lý tim mạch” nhân Ngày Tim mạch Thế giới 29/9/2012, báo SK&ĐS đã có cuộc trao đổi với Nhà giáo nhân dân, GS.TS. Nguyễn Lân Việt - một trong những chuyên gia tim mạch có uy tín của đất nước – Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam, người đã có nhiều công sức đóng góp xây dựng và phát triển ngành tim mạch Việt Nam.

PV:Xin ông cho biết tại sao lại có “Ngày Tim mạch Thế giới” và những gánh nặng do bệnh lý tim mạch gây nên như thế nào?

GS.TS. Nguyễn Lân Việt: Mỗi năm, các bệnh lý tim mạch đã cướp đi mạng sống khoảng 17,5 triệu người trên toàn thế giới. Gánh nặng bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng, để lại những hậu quả nặng nề cho mỗi cá nhân, cho gia đình và cho toàn xã hội. Trước thực tế này, Liên đoàn Tim mạch Thế giới (World Heart Federation) ngay từ năm 2000 đã quyết định chọn ngày chủ nhật cuối cùng của tháng 9 là “Ngày Tim mạch Thế giới” (World Heart Day). Từ đó, hằng năm các hoạt động của “Ngày Tim mạch Thế giới” đều được hưởng ứng với rất nhiều hoạt động khác nhau tại trên 100 nước thành viên của Liên đoàn Tim mạch Thế giới, trong đó có Việt Nam.

Năm nay là năm thứ 12 tổ chức Ngày Tim mạch Thế giới với chủ đề “Một thế giới, một gia đình, một trái tim”, nhấn mạnh đến vấn đề bệnh lý tim mạch ở phụ nữ và trẻ em, bệnh lý tim mạch có thể gặp ở mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp (nhóm người) trong xã hội. Theo Tổ chức Y tế Thế giới: Hằng năm, nguyên nhân tử vong do bệnh lý tim mạch nhiều hơn gấp 4 lần tổng số người tử vong do 3 loại bệnh lý là HIV/AIDS, sốt rét và lao; cứ 3 phụ nữ tử vong thì có 1 người tử vong là do bệnh lý tim mạch; mỗi năm trên thế giới có khoảng 1 triệu trẻ em sinh ra bị mắc các bệnh tim bẩm sinh.

GS.TS. Nguyễn Lân Việt.

PV: Như vậy, có thể hình dung bệnh lý tim mạch đang là một gánh nặng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng bệnh tim mạch là bệnh của người giàu còn chúng ta vẫn là một nước đang phát triển thì sự thực bệnh lý tim mạch có đáng lo ngại không, thưa ông?

GS.TS. Nguyễn Lân Việt: Như chúng ta đã biết, mô hình bệnh tật ở nước ta hiện nay đã có những thay đổi to lớn. Các bệnh không lây nhiễm, trong đó có các bệnh tim mạch đang có khuynh hướng tăng lên rất rõ.

Trong số những nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất ở nước ta thì những nguyên nhân hàng đầu là: ung thư, bệnh lý tim mạch, đặc biệt là tăng huyết áp  (THA), bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não.

Trong các bệnh tim mạch thì THA là loại bệnh lý phổ biến nhất và tỷ lệ mắc bệnh này cũng gia tăng rất rõ. Theo điều tra gần đây nhất (năm 2008) của Viện Tim mạch Việt Nam, tỷ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên ở nước ta đã là 25,1%. Vì tỷ lệ THA tăng quá cao và nhanh như vậy nên tỷ lệ các biến chứng của THA như: tai biến mạch máu não, suy tim, suy thận, nhồi máu cơ tim, phình tách thành động mạch chủ… cũng ngày càng gia tăng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sức lao động của người dân trong cộng đồng một cách rất rõ rệt. Đặc biệt, trong những năm gần đây, bệnh lý THA đang được trẻ hóa với rất nhiều đối tượng đang còn trong độ tuổi lao động.

Tại Viện Tim mạch Quốc gia, hằng ngày các thầy thuốc phải đối mặt với bệnh lý nhồi máu cơ tim, một biến chứng nguy hiểm thường gặp của THA. Độ tuổi bị nhồi máu cơ tim cũng có khuynh hướng trẻ hóa hơn, thậm chí có những thanh niên 28, 30 tuổi đã mắc căn bệnh nguy hiểm này.

Bên cạnh đó, biến chứng phình tách thành động mạch chủ do THA cũng ngày càng được phát hiện nhiều. Đây là một biến chứng rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong có thể tăng tới 50% trong 24 giờ đầu tiên nếu không được xử lý cấp cứu kịp thời.

PV: Như vậy, thực sự chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc chiến chống lại nhiều bệnh lý tim mạch, trong đó THA là loại bệnh phổ biến nhất trong cộng đồng. Vậy thì với tư cách là Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia, xin ông cho biết các giải pháp lớn để có thể phòng chống có hiệu quả bệnh THA?

GS.TS. Nguyễn Lân Việt:  Chính vì tính chất phổ biến và nguy hiểm của bệnh THA nên Chương trình mục tiêu phòng chống THA quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đang được triển khai tích cực tại 63 tỉnh, thành trên toàn quốc với những mục tiêu cụ thể là: nâng cao nhận thức của nhân dân về dự phòng và kiểm soát bệnh THA; phấn đấu đạt chỉ tiêu 50% người dân hiểu đúng về bệnh THA và các biện pháp phòng, chống bệnh THA; 50% số bệnh nhân THA được phát hiện sẽ được điều trị đúng theo phác đồ do Bộ Y tế quy định đào tạo và phát triển nguồn nhân lực làm công tác dự phòng và quản lý bệnh THA tại tuyến cơ sở; phấn đấu đạt chỉ tiêu 80% cán bộ y tế hoạt động trong phạm vi dự án được đào tạo về biện pháp dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và quản lý bệnh THA; xây dựng, triển khai và duy trì bền vững mô hình quản lý bệnh THA tại tuyến cơ sở….

PV: Vậy ông có thể cho biết những kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị các bệnh tim mạch của Viện Tim mạch Việt Nam đã triển khai rất hiệu quả trong thời gian vừa qua?

Kỹ thuật phẫu thuật tim hở (thay van tim, sửa van tim, phẫu thuật tim bẩm sinh, phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành) cũng được triển khai thường quy tại Viện Tim mạch Việt Nam đã tạo nên một bước tiến lớn giúp hoàn thiện, đảm bảo điều trị được cả 3 lĩnh vực chính: nội tim mạch, ngoại tim mạch và tim mạch can thiệp. Bên cạnh đó, từ năm 2007, Viện đã đi đầu trong việc triển khai nghiên cứu ứng dụng liệu pháp “tế bào gốc” trong điều trị cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim bị suy tim nhiều. Tiếp đó, năm 2008, kỹ thuật siêu âm trong lòng động mạch vành (IVUS), kỹ thuật đo phân suất dự trữ vành (FFR) được triển khai tại Viện đã thực sự nâng cao chất lượng chẩn đoán và định hướng điều trị hợp lý cho bệnh nhân có những tổn thương động mạch vành phức tạp.

PV:Nhân Ngày Tim mạch Thế giới năm 2012, ông có thể đưa ra lời khuyên hữu ích nào để toàn thể cộng đồng chúng ta có thể góp sức phòng chống bệnh lý tim mạch?

GS.TS. Nguyễn Lân Việt: Nhân ngày Tim mạch Thế giới năm 2012, Ban Quản lý Chương trình phòng chống THA Quốc gia - Bộ Y tế, Viện Tim mạch Việt Nam đã phối hợp cùng một số cơ quan truyền thông và nhiều tỉnh thành trên cả nước tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền giáo dục sức khỏe với thông điệp: “Vì một trái tim khỏe”. Với thông điệp này, chúng tôi mong muốn mọi người hãy thực hiện một lối sống lành mạnh, không có khói thuốc lá ở trong gia đình cũng như ngay tại công sở nơi mình làm việc để có thể đạt được hiệu quả cao nhất trong công cuộc phòng chống các bệnh tim mạch.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!