Phụ nữ bế kinh, đau bụng kinh: Ích mẫu, ngải cứu, bạch đồng nữ, hương phụ, trần bì, đồng lượng (10-12g), sắc uống ngày một thang, chia 3 lần, uống ấm.
Phụ nữ bị đau vú (vú sưng, nóng, đỏ, đau): lá đơn đỏ 12-16g, sắc nước uống, ngày một thang. Uống nhiều ngày tới hết triệu chứng.
 Củ hành khô chữa trướng bụng, nôn. |
Tắc tia sữa sau sinh:
Lá bồ công anh tươi 50g, rửa sạch bằng nước muối nhạt, giã nát, vắt lấy nước cốt uống, bã đắp vào núm vú, ngày vài lần; hoặc lá bồ công anh khô 12g, thông thảo 10g, sắc uống ngày một thang. Tia sữa sẽ nhanh chóng được khai thông.
Trẻ sơ sinh bụng đầy trướng, buồn nôn, ói mửa: Củ hành khô nướng chín, cắt đầu củ, vắt lấy dịch, chấm vào đầu vú cho bé bú. Làm nhiều lần trong ngày.
Trẻ sơ sinh bị ọc sữa (trớ): Dùng tai quả hồng, còn gọi là thị đế, sao vàng, bẻ vụn, cho vào chén nhỏ có sẵn ít sữa mẹ. Trấp lên mặt nồi cơm, khi sôi cạn, gạn lấy dịch cho bé uống.
Đau bụng tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa: Lá hoắc hương (khô) 16g, vỏ quýt 12g, sắc uống ngày vài lần. Uống tới hết triệu chứng. Cũng có thể dùng lá mơ tam thể tươi 50g, trứng gà 1 quả, áp chảo ăn lúc đói.
Trẻ sơ sinh bị ho, đờm: Hoa hồng bạch 1 đóa hoặc hoa đu đủ đực vài đóa, cắt nhỏ, cho vào chén nhỏ có sẵn ít mật ong hoặc đường phèn hấp trên mặt nồi cơm khi sôi cạn, gạn lấy dịch cho trẻ uống.
Cảm lạnh hoặc phòng cảm lạnh khi bị mưa, gió lạnh: Gừng tươi 1 củ 16 - 20g, rửa sạch, thái nhỏ, giã, vắt lấy nước cốt uống, bã chà xát vùng gáy, vùng thái dương, sống lưng, lòng bàn tay, chân. Cũng có thể sắc 12g gừng tươi, uống ấm trước bữa ăn hoặc sau khi bị lạnh.
Cảm lạnh, người rét, đau đầu, bụng đầy trướng, buồn nôn: Lá tía tô tươi 50g, hành tươi cả cây 15g. Cả hai thái nhỏ, cho vào bát cháo nóng. Cần tránh lạnh sau khi ăn.
Say nắng (YHCT gọi là trúng thử): Lá sen tươi 20g, cỏ nhọ nồi 16g, rau má 16g, giã nát vắt lấy nước cốt uống.
Tránh bị say nắng khi đi ngoài trời: Lá hoặc hoa hương nhu tươi 12g đặt lên đỉnh đầu rồi đậy lên trên một chiếc lá sen to, lấy khăn hoặc mảnh vải buộc lại. Có thể thay hương nhu bằng ngải cứu tươi.
Chấn thương do té ngã: Lá bưởi bung tươi 200g, thái nhỏ, giã nát, thêm rượu, hoặc đồng tiện xào nóng, bóp, rồi băng vào chỗ bị đau. Ngày làm vài lần sẽ nhanh chóng trở lại bình thường. Cũng làm tương tự với cành non và lá cây cơm cháy.
GS.TS.Phạm Xuân Sinh