Núi đôi của phụ nữ là một cơ quan nhạy cảm. Hàng tháng nơi này có những thay đổi khiến bạn không thể không quan tâm, có lúc bạn thấy ngực cương, đầu nhũ hoa đau nhức thậm chí ngay cả khi không chạm tới. Cũng có khi bạn thấy những u cục hơi sưng lên tại bầu ngực... Có những bệnh là cấp tính cần điều trị ngay, có bệnh lý là ác tính nhưng nhiều khi các dấu hiệu lại chỉ làm bạn giật mình lo lắng cho đến khi gặp bác sĩ là... hết. Đó là những bệnh lý tuyến vú lành tính.
Bệnh lý lành tính thường gặp tại tuyến vú là đau vú, xơ nang tuyến vú, bướu sợi tuyến, viêm tuyến vú, u nang tuyến vú. Vài dạng trong số đó biểu hiện bằng những khối u nho nhỏ, nhưng bạn chớ hoảng hốt...
Xơ nang tuyến vú
Đây là một bệnh lý hay gặp ở phụ nữ độ tuổi 30-50. Tổn thương lành tính này thường do tình trạng rối loạn nội tiết tố nữ gây ra. Xơ nang tuyến vú thường thể hiện là những mảng hoặc cục cứng ở một hoặc hai vú khi thăm khám vú. Xơ nang tuyến vú hay gây đau. Mức độ đau tùy thuộc vào từng cá nhân. Có người đau nhiều, có người đau ít, hoặc chỉ có cảm giác châm chích như kiến cắn. Có người đau nhiều trước khi có kinh, giảm đau khi có kinh. Có khi nang to lên trước kỳ kinh gây cảm giác căng tức. Ngoài ra, người bệnh có thể kèm thêm triệu chứng đau bụng hay đau lưng nhiều hơn khi hành kinh.
Tự khám vú tại nhà.
Xơ nang tuyến vú gây đau và lo lắng cho người bệnh nhưng là một tổn thương lành tính không cần điều trị. Người bệnh nên xác định tâm lý thoải mái, vui vẻ. Có thể kết hợp với chế độ ăn uống phù hợp như tránh các chất kích thích như: cà phê, bia rượu, thuốc lá, uống nhiều nước, bổ sung vitamin B6, kali, magiê...Khi đau nhiều có thể sử dụng thuốc giảm đau thông thường, hay chườm nóng.
Bướu sợi tuyến
Bướu sợi tuyến thường gặp ở phụ nữ trẻ từ 18-40. Nghiên cứu cho thấy loại bướu (u) này chiếm tỷ lệ 20% trong các bệnh lý về tuyến vú. Bệnh cũng có thể gặp ở những phụ nữ sau mãn kinh, nhất là những người sử dụng đều đặn nội tiết tố thay thế hoặc estrogen nếu đã cắt tử cung. Hình thái của bướu thường cứng chắc, hình tròn hoặc dạng dài, có ranh giới rõ rệt, có thể di chuyển, không gây đau. Trong trường hợp mang thai, nếu có bướu sợi tuyến, những khối u này có xu hướng tăng kích thước. Ngược lại, khi bước vào thời kỳ mãn kinh, u sẽ teo nhỏ lại. Bướu sợi tuyến là loại bướu lành tính và thường không liên quan đến ung thư. Để xác định u có phải là bướu sợi tuyến hay không, cần đến bác sĩ để được thăm khám cẩn thận. Thông thường loại u này cũng không cần điều trị. Trong trường hợp u đã được bóc đi, vẫn có thể tái phát ở vị trí cũ.
U nang tuyến vú
U nang tuyến vú là các túi nhỏ chứa đầy dịch hình thành trong vú. Có thể có một hoặc nhiều nang, kích thước khác nhau. Nếu sờ tay vào có cảm giác như có nột trái nho bé hay một bóng nhỏ chứa nước. Một số có thể cứng hơn. Đặc điểm của khối u là dễ di chuyển, mịn màng. Có thể đau ngực hoặc đau ở khu vực khối u. Một số u nang có vẻ to lên trước thời kỳ hành kinh. Tuy nhiên sau kỳ kinh các dấu hiệu này sẽ giảm xuống. U nang tuyến vú thường gặp ở phụ nữ độ tuổi 30- 40 tuổi và không cần điều trị trừ khi chúng gây đau đớn hay khó chịu quá mức. Khi đó, biện pháp là trích dịch ra khỏi khối u. Cũng có thể phẫu thuật bóc u nang nếu thấy cần thiết. U nang vú thường biến mất sau khi mãn kinh, trừ khi bạn có dùng liệu pháp hormon. Nguyên nhân gây nên u nang tuyến vú chưa được xác định rõ, nhưng một số nghiên cứu cho thấy sự dư thừa estrogen - một hormon sinh dục trong cơ thể có liên quan tới sự phát triển nang vú.
Viêm tuyến vú
Viêm tuyến vú ở phụ nữ mới sinh, đang cho con bú thường do nhiễm khuẩn. Đây là một bệnh cấp tính phải điều trị kịp thời tránh các biến chứng nghiêm trọng phải phẫu thuật. Trong trường hợp này viêm tuyến vú dễ nhận biết và xác định bởi các triệu chứng rõ rệt, rầm rộ như: vú đau, tia sữa ra không đều, tắc tia sữa, có mảng nóng sưng đỏ, vú xuất hiện u cục, đau, đau không chịu nổi khi chạm vào vú, sốt...
Ngoài ra, viêm tuyến vú cũng xuất hiện ở phụ nữ không trong giai đoạn cho con bú. Biểu hiện của viêm tuyến vú cũng là những cục sưng ở vú. Người bệnh có thể đau hoặc thấy ê ẩm ở vùng núi đôi. Bên cạnh đó bầu vú có thể tiết dịch dù không đang trong thời kỳ cho con bú. Viêm tuyến vú phải điều trị bằng kháng sinh. Sau điều trị , u cục không còn nữa.
Lời khuyên của thầy thuốc
Phần lớn những dạng u lành tính kể trên không biến chứng thành ung thư. Tuy vậy, cũng không loại trừ những biến chứng nguy hiểm. Cũng có những bằng chứng cho thấy một tình trạng viêm tái diễn nhiều lần có thể là tiền đề cho bệnh lý ung thư. Tóm lại, khi phát hiện các khối u mới bất thường, việc đầu tiên bạn cần làm là đến bác sĩ để được khám và tư vấn. Điều đó giúp bạn phát hiện sớm bệnh lý ác tính, ngăn chặn biến chứng, tuân thủ theo hướng dẫn của thày thuốc sẽ giúp bạn yên tâm vui sống.
BSCKII. Nguyễn Thị Lý
