Thực tế phản ánh, các tác phẩm về biển đảo đã, đang và ngày càng xuất hiện nhiều trong dòng chảy văn học nước ta thời gian qua và thực tại.
Đến nay, chưa có thống kê cụ thể về số lượng tác phẩm văn học (thơ, truyện, tiểu thuyết...) về biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, nhưng dễ dàng nhận thấy đây là một đề tài luôn được các thế hệ nhà văn, nhà thơ ở nước ta quan tâm, dành nhiều tâm huyết để sáng tác bên cạnh lĩnh vực điện ảnh, âm nhạc, hội họa, nhiếp ảnh. Trải qua thời gian, kho tàng văn học về biển đảo nước Việt ngày càng nhiều, phong phú về thể loại, các tác phẩm liên tục được giới thiệu đến bạn đọc. Những tác phẩm về biển đảo dù thể hiện dưới thể loại, hình thức nào đều mang một giá trị đặc biệt, đó là góp tiếng nói khẳng định lãnh hải, chủ quyền quốc gia, đồng thời khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc trong độc giả.
Bộ sách Biển đảo 2019 của 5 tác giả trẻ tại TP.HCM vừa đến với bạn đọc cả nước.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Sơn (Viện Văn học), trong kho tàng văn học Việt Nam hiện đại viết về biển đảo, cần phải nhắc đến các bộ tiểu thuyết xuất sắc như Chúng tôi ở Cồn Cỏ, Biển gọi của Hồ Phương, Ra đảo (Nguyễn Khải), Đứng trước biển (Nguyễn Mạnh Tuấn), Biển xanh (Chu Văn Mười), Biển và chim bói cá (Bùi Ngọc Tấn), Biển xanh màu lá (Nguyễn Xuân Thủy)... Từ sau 1975, chủ đề biển đảo đã gắn bó và góp phần làm nên tên tuổi nhiều nhà thơ nổi tiếng gồm Thanh Thảo, Trần Đăng Khoa, Đỗ Nam Cao, Hữu Thỉnh, Nguyễn Trọng Tạo, Nguyễn Việt Chiến... với những tác phẩm đặc sắc được nhiều thế hệ độc giả thuộc nằm lòng và mến mộ.
Tiếp nối mạch nguồn văn học về biển đảo, các tác giả trẻ ngày nay cũng đang không ngừng nỗ lực đem đến cho bạn đọc những tác phẩm về chủ đề này. Mới đây nhất, Hội Nhà văn TP.HCM và NXB Văn hóa - Văn nghệ đã ra mắt bộ sách về chủ đề Biển đảo 2019 của 5 tác giả trẻ thế hệ 7x, 8x. Đó là các tập thơ: Dấu chân biển cả (Phùng Hiệu); Sóng hát (Phạm Phương Lan); Tiếng chuông trong bão (Phan Trung Thành); tập truyện ngắn Cánh chim chắn bão của Huỳnh Mẫn Chi và truyện dài Về phía bình minh của Võ Thu Hương. Các tác phẩm kể trên là kết quả sau chuyến đi thực tế sáng tác của văn nghệ sĩ TP.HCM tại đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) và đảo Phú Quý (Bình Thuận). Theo ông Trần Văn Tuấn, Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM, các tác phẩm của các nhà văn trẻ vừa ra mắt công chúng đã đáp ứng được về chất lượng nội dung, thể hiện được nỗ lực sáng tạo của các tác giả hiện nay.
Trong tập thơ Sóng hát chia thành 3 phần: Sóng hát; Và em tóc rối; Tình yêu để lại mai sau, tác giả như hóa thành người hướng dẫn viên đầy lãng mạn giới thiệu đến du khách những miền biển tuyệt đẹp của quê hương Việt Nam thông qua 37 bài thơ chất chứa cảm xúc. Ở Dấu chân biển cả bằng giọng thơ mộc mạc, chân tình, tác giả Phùng Hiệu đã dẫn người đọc đi về nơi có truyền thuyết 50 con cùng cha xuống biển - để nghe tiếng của tiền nhân gửi gắm, chia sẻ về một hành trình dựng nước và giữ nước. Trong quá khứ, để khẳng định chủ quyền biển đảo, biết bao nhiêu chiến binh trẻ ra đi không về, để từ đó cho ra đời một loại mộ gió. Mộ treo tiếng cười và lưu giữ tuổi thanh xuân của những chàng trai yêu nước. Biển, đảo quê hương luôn nằm trong trái tim, khối óc của triệu triệu người con dân Việt. Đến với tác phẩm này, bạn đọc thêm yêu biển đảo và càng nhận thức rõ hơn về trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước mình.
Được bạn đọc chú ý còn có truyện dài Về phía bình minh kể về cô gái tên Xuân với cuộc đời ở vùng biển đầy những trắc trở, chông gai. Tác phẩm là thông điệp về tình thương từ cộng đồng với sự chia sẻ và thấu cảm, về sự vượt khó thành công nếu có ý chí. Hình ảnh trong truyện đẹp, gợi suy nghĩ và như thúc đẩy chúng ta muốn về với biển để được thấu hiểu, thương yêu hơn. Ngoài ra, tập truyện ngắn Cánh chim chắn bão với 16 truyện xuyên suốt một chủ đề về biển và lính biển. Mỗi nhân vật lãnh nhận một sứ mạng thiêng liêng, đó là mang vác lòng yêu nước đến với tất cả mọi người; gánh cõng những hạt giống trung thành gieo cấy khắp trên mảnh đất hình chữ S. Hầu hết những câu chuyện trong tác phẩm đều mang hơi thở cuộc sống mãnh liệt và hơn nữa là tình yêu, ý thức trách nhiệm công dân đối với chủ quyền biển đảo mà tác giả đã thể hiện một cách đầy tâm huyết và trân trọng.
Theo nhà văn Trần Văn Tuấn, Chủ tịch Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh, thông qua bộ sách chủ đề Biển đảo 2019 vừa ra mắt, các tác giả trẻ đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm công dân với vấn đề chủ quyền biển đảo quê hương và truyền tải được tình yêu quê hương, biển đảo đến độc giả thông qua các dấu ấn cá nhân của từng cá nhân... Từ đó, giúp lan tỏa những giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc đến với đông đảo tầng lớp nhân dân, đặc biệt là lan tỏa tình yêu Tổ quốc, biển đảo quê hương.