Bỗng nhiên bạn thấy xuất hiện một vùng da sần sùi, cứng chắc khác thường ở chân và tay, thậm chí có người thấy khó chịu, đau và chảy máu; lớp da đó ngày càng dày chai lại thì chắc chắn bạn đã bị chai chân tay - bệnh phổ biến ở những người thường xuyên đi giầy không vừa chân, làm việc lao động chân tay. Tuy chai chân không là bệnh hiểm nghèo, chết người nhưng lại khiến chủ nhân cảm thấy khó chịu...
Thủ phạm gây bệnh là gì?
Chai là một vùng da bị hóa sừng, do quá sản các lớp thượng bì, đặc biệt là ở lớp sừng; ở tổ chức đệm là một khối xơ do tổ chức xơ quá phát triển. Tổn thương là những đám dầy sừng màu ngà, vàng, khum lên, hình tròn hay bầu dục, sờ vào rất cứng, vùng ranh giới với da lành có thể bị nứt, từ đó gây bội nhiễm, đau đớn, đôi khi ở trung tâm bong sừng tạo nên một lõm ở giữa. Những chỗ thường xuyên tiếp xúc và cọ sát với một vật nào đó lâu ngày sẽ xuất hiện chai ở điểm tiếp xúc. Chai thường xuất hiện ở tay, chân. Thủ phạm gây chai ở tay thường là bút viết, tay lái xe máy, dụng cụ lao động. Còn thủ phạm gây chai bàn chân thường là giày, dép hoặc chính là xương các ngón chân ép sát vào nhau khi đi giày. Chai chân còn gặp ở những người có dị tật ở bàn chân: bàn chân khum, có di chứng bại liệt ảnh hưởng tới tư thế của lòng bàn chân hoặc do tính chất di truyền. Ngoài nguyên nhân do cọ xát, tiếp xúc nói trên, chai còn là hậu quả của một lần nhiễm khuẩn khiến cho chai có nhân ở giữa (nhân này có thể là dị vật như mảnh vụn của gỗ, cát... nhưng cũng có khi là tác nhân gây viêm). Nhân của chai có chứa huyết thanh và gây đau đớn cho bệnh nhân, đôi khi tới mức không chịu đựng nổi. Những bệnh nhân bị tiểu đường thường bị nhiễm khuẩn khi bị chai chân.
 |
Chai chân có thể điều trị dứt điểm nếu tìm được chính xác nguyên nhân. Nếu nguyên nhân là do nhiễm khuẩn, do dị vật thì chỉ cần loại bỏ được dị vật, điều trị dứt điểm nhiễm trùng, vết chai sẽ mất dần.
Nếu nguyên nhân chai chân là do giày dép thì nên đi giày chỉnh hình bằng mút để phân bố lại lực tì đè của bàn chân cho hợp lý. Không nên đi những đôi giày quá chật so với chân, mũi giày quá nhỏ, gót quá cao.
Nếu chai chân do dị tật bàn chân, khi được chỉnh hình, bệnh sẽ cải thiện đáng kể.
Trường hợp do di truyền bệnh nhân sẽ phải chấp nhận sống chung với chai chân và chỉ có thể làm giảm sự khó chịu bằng cách bạt mỏng khi lớp sừng quá dầy bằng cách ngâm nước muối ấm cho mềm da và dùng dao gọt bỏ lớp sừng sau khi đã bôi vào đó một dung dịch chuyên tẩy da chết, đốt điện hoặc laser CO2, có khi phải phẫu thuật cắt bỏ cả khối.
Đề phòng tái phát
Do chai chân tay rất dễ tái phát, vì thế, sau khi điều trị, bệnh nhân cần đề phòng tái phát bằng cách: Tránh đi những đôi giày quá chật, quá cao, mũi nhỏ... để tránh những điểm tì quá mạnh. Nếu ngón chân có tật, tốt hơn hết là đóng riêng một đôi giày cho phù hợp. Một số người có ngón chân cái bị biến dạng, quèo ra phía ngoài, có thể đục lỗ trong lớp lót giày, dành một khoảng không cho ngón chân này.
Nếu bàn chân đã có chai chứa nhân, thay vì đi giày, nên thay bằng đi dép xăng đan... Trong trường hợp phải đi giày, có thể dùng dây thun rộng khoảng 2 - 3cm quấn 3, 4 vòng xung quanh bàn chân, phía trên và phía dưới vị trí của chai. Như vậy đã tạo một khoảng cách giữa chai và lót giày. Chai sẽ không chịu lực tì nữa. Ngoài ra, bạn có thể thoa dầu dừa, ôliu, thầu dầu lên lớp sần thường xuyên trong ngày; hoặc cũng có thể dùng nước cốt chanh thấm vào bông giòn bôi vào chỗ sần đó; đắp mặt nạ bột nghệ và mật ong cho chỗ chai và hãy nhớ rằng, bôi thêm kem dưỡng da có chứa thành phần dầu vazơlin hay lanolin để nuôi dưỡng vùng da đó mỗi tối trước khi đi ngủ vào chỗ chai chân đó.
BS. Vũ Thu Dung