Hỏi: Tôi được biết cây bồng bồng dùng để trị hen suyễn. Xin hỏi cách dùng như thế nào?
(Lê Văn Năm - An Giang)
Trả lời: Cây bồng bồng còn có tên là nam tì bà, cây lá hen.
Tên khoa học Calotropis gigantea R. Br.
Thuộc họ Thiên lý Asclepiadaceae.
Mô tả cây
Cây nhỏ cao 5 - 7m có thể cao hơn nếu để tự nhiên. Cành có lông trắng. Lá mọc đối dài 12 - 20cm rộng 5 - 11cm không có lá kèm. Gốc phiến lá có tuyến trắng. Hoa mọc thành xim gồm nhiều tán đơn hay kép. Hoa lớn đều, đẹp đường kính 5cm, màu trắng xám hoặc đốm hồng. Đài 5, tràng hợp hình bánh xe, 5 nhị liền nhau thành ống có 5 phần phụ như 5 con rồng (mùa hoa gần quanh năm, chủ yếu từ tháng 12 - 1). Bao phấn hàn liền với đầu nhụy. Hạt phấn của mỗi ô hợp thành 1 khối phấn có chuôi và gót đính 2 lá noãn rời nhau, bầu thượng, đầu nhụy dính liền với các bao phấn. Quả gồm 2 đại, nhiều hạt dài 23mm, trên hạt có chùm lông.
Phân bố thu hái và chế biến
Cây mọc hoang và được trồng nhiều nơi ở nước ta để làm hàng rào hay để lấy lá làm thuốc. Lá hái gần quanh năm. Dùng vải sạch lau hết lông, phơi hay sấy khô mà dùng.
Công dụng và liều dùng
Nhân dân dùng cây bồng bồng làm thuốc chữa hen. Cách dùng như sau: hái lá đem về lấy khăn ướt lau sạch lông, thái nhỏ, sao qua cho héo. Ngày dùng 10 lá sắc với 1 bát rưỡi nước, cô còn 1 bát. Thêm đường vào, chia 3 - 4 lần trong một ngày. Nước hơi đắng và tanh, uống nhiều một lúc có thể gây nôn. Nên uống xa bữa cơm hoặc sau bữa cơm. Uống vào có thể thấy mỏi chân, tay, mình mẩy, đi ỉa lỏng (rất hiếm). Kết quả sau 2 - 3 ngày, có khi sau 7 - 8 ngày. Có trường hợp có kết quả sau 10 phút.
Đừng nhầm cây bồng bồng với một cây bồng bồng thuộc họ Hành tỏi. Nhân dân dùng nấu với tôm làm canh.
Cần chú ý nghiên cứu.
Ngoài ra người ta còn dùng nhựa mủ để làm một chất nhuộm màu vàng, vỏ thân có thể dùng làm giấy, gỗ đốt lấy than làm thuốc súng.
(Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)
của GS. ĐỖ TẤT LỢI
