Thuốc có thành phần chứa thuốc phiện có nhiều loại nhưng thông thường hay sử dụng nhiều các thuốc như terpincodein để trị rối loạn tiết phế quản, trị các chứng ho long đờm hay opizoic dùng trong tiêu chảy, đặc biệt là morphin là loại thuốc gây nghiện khi mua phải có đơn mặc dù có công hiệu giảm đau rất tốt thường dùng trị đau trong ung thư...
Tuy nhiên, khi sử dụng chúng không hề đơn giản, vì trong thành phần đều chứa hoạt chất của thuốc phiện. Terpicodein thành phần gồm terpin hydrate, codeine base. Vì có thuốc phiện nên thuốc chống chỉ định sử dụng cho trẻ em dưới 5 tuổi, bệnh nhân suy hô hấp, hen suyễn và tránh dùng chung với thuốc có chứa atropin, cồn và các thuốc ho khác, phụ nữ có thai và cho con bú. Thuốc cũng có tác dụng không mong muốn như gây táo bón, buồn ngủ, chóng mặt, buồn nôn, co thắt phế quản, dị ứng da...
Opizoic là loại viên nén gồm cao opi (10% morphin) 5mg, long não 2mg, acide benzoic 10mg, tinh dầu hồi 1mg. Thuốc được dùng để cầm tiêu chảy, giảm đau và có tác dụng trị triệu chứng. Thuốc có tác dụng giảm nhu động ruột, giảm tiết dịch vị, gây táo bón. Tuy nhiên, do thuốc chứa thuốc phiện nên xếp vào loại thuốc độc bảng A, phải có chỉ định của bác sĩ. Không dùng cho trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ có thai hay đang cho con bú.
Đặc biệt, morphin - loại thuốc giảm đau gây nghiện (opiat) là một alcaloid có hàm lượng cao nhất (10%) trong nhựa khô quả cây thuốc phiện, về mặt cấu tạo có chứa nhân piperridin-phenanthren. Morphin tác dụng chọn lọc và trực tiếp lên tế bào thần kinh trung ương, nhất là vỏ não với nhiều trung khu bị ức chế như trung khu đau, trung khu hô hấp, trung khu gây ho... Nhưng có trung khu lại bị kích thích nên gây nôn, co đồng tử, chậm nhịp tim...
Bởi vậy, khi sử dụng những chế phẩm thuốc phiện đều có tiềm năng độc hại của các chất chủ vận opiat nên khi dùng phải hết sức thận trọng. Dùng nhắc lại nhiều lần có thể gây lệ thuộc thuốc, nhờn thuốc và nghiện thuốc. Vì vậy, người bệnh phải hết sức cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc này trong trị bệnh, tốt nhất nên dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
BS. HOÀNG THANH SƠN
