Ngại đi khám và tâm lý chủ quan, nhiều người đã tự làm bác sĩ thông qua việc chỉ cần vài lần click chuột trên trang mạng google để tìm cách chẩn đoán bệnh và mua thuốc trị bệnh, hay chỉ nghe người này người kia mách đã vội vã chữa bệnh theo. Tình trạng tự làm bác sĩ này đã và đang tồn tại, tiện lợi thì chưa biết đâu, tuy nhiên theo các bác sĩ, nhiều người đã tự rước thêm bệnh vào thân.
Tự ý xông, hút mũi cho trẻ: Nguy hiểm
Thời tiết “đỏng đảnh” trong thời gian gần đây đã khiến không ít trẻ nhỏ bị sổ mũi, ho hắng, viêm họng. Bé Nga (2,5 tuổi ở Thành Công, Hà Nội) cũng không ngoại lệ. Thấy con gái bị sổ mũi, ho, chị Thu Thủy đã không cho con đến bác sĩ khám mà tự ý mua dụng cụ xông và hút mũi về để xông, hút mũi cho bé Nga mỗi ngày 3 lần theo “hướng dẫn của bác sĩ google”. Thế nhưng đã làm được 4 ngày mà tình trạng sổ mũi của bé Nga vẫn không thuyên giảm, thậm chí bé còn thở khò khè nhiều hơn mỗi khi ngủ và chỉ nhìn thấy mẹ mang dụng cụ xông, hút mũi ra là bé Nga khóc giãy lên vì sợ.
Khi trẻ ốm, cần đưa trẻ đi khám để được chỉ định dùng thuốc, không tự ý điều trị cho trẻ. Ảnh: TM
Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai Hà Nội cho rằng, phụ huynh tuyệt đối không tự ý xông, rửa, hút mũi trẻ tại nhà. Việc xông, rửa và hút mũi phải do bác sĩ chỉ định và thực hiện tại bệnh viện chứ không được tự ý làm tại nhà. Nhiều bà mẹ nghĩ rằng việc xông mũi liên tục cho con tại nhà sẽ có kết quả nhưng như thế lại không đánh giá được mức độ nặng của hen phế quản hay viêm tiểu phế quản. PGS. Dũng cảnh báo: “Nguy hiểm có thể gặp nhất khi các bà mẹ tự ý xông mũi cho con là sẽ dẫn đến co thắt phế quản với biểu hiện tím tái, khó thở, thậm chí không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến nguy hiểm tính mạng đứa trẻ”.
Theo BS. Trần Văn Học - BV Nhi T.Ư, thực tế cũng cho thấy với dụng cụ xông thì tại bệnh viện được thay, rửa bằng hóa chất ngay sau khi dùng cho bệnh nhân. Tuy nhiên, hiện nay các phụ huynh thường chỉ dùng duy nhất một bộ xông triền miên như vậy, điều kiện vệ sinh kém, thường chỉ rửa xà phòng hoặc nước sôi thì không đảm bảo an toàn. Dụng cụ được dùng nhiều lần như vậy chứa nhiều vi khuẩn, nấm mốc tự nhiên là nơi để gây bệnh.
Kể cả thuốc bổ cũng nên dùng theo chỉ định của bác sĩ
Không chỉ có các bà mẹ tự ý làm bác sĩ cho con mà nhiều bà mẹ cũng đang tự làm bác sĩ cho chính bản thân mình khi tự ý mua thuốc về nhỏ mắt, tự ý dùng kháng sinh theo đơn cũ, tự ý mua thuốc bổ, thực phẩm chức năng về sử dụng... Anh Nguyễn Phong S. (38 tuổi, ở Hà Tĩnh) thấy mắt mình thường xuyên bị ngứa, khô, tự ra hiệu thuốc mua thuốc về nhỏ. Khoảng 3 tháng sau, anh S. nhìn mờ nhưng vẫn không để ý và nghĩ do mình thiếu ngủ nên bị thế. Tình trạng này kéo dài đến khi nhập viện, hai mắt anh đã gần như không còn nhìn thấy gì. Một trường hợp khác, chị Nguyễn Thu V. (30 tuổi, Hưng Yên) cũng có nguy cơ mù lòa vì phát hiện ở giai đoạn muộn. Trước đó, chị V. thường xuyên tự ý dùng thuốc nhỏ mắt khi có biểu hiện mắt mờ. Theo PGS.TS. Cung Hồng Sơn, Phó Giám đốc BV Mắt T.Ư, người dân tùy tiện dùng thuốc nhỏ mắt rất đáng báo động. Thực tế, thuốc nhỏ mắt có nhiều loại khác nhau, từ kháng sinh đến corticoid... và mỗi loại bệnh lại có chỉ định riêng. Tuy nhiên, người dân dễ dàng tự ý mua thuốc không có chỉ định dẫn đến nhiều người dùng thuốc corticoid kéo dài khiến mắt có thể bị glôcôm.
Một tình trạng khác là các bà mẹ đang mang thai giai đoạn đầu đã tự ý mua thuốc bổ về dùng, trong khi theo BS. Nguyễn Văn Dũng - BV Phụ sản T.Ư: “Việc tự làm bác sĩ của nhiều người hiện nay, đặc biệt là với phụ nữ mang thai là một sai lầm, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, bởi bất kỳ một loại thuốc nào, ngay cả thuốc bổ, thai phụ cũng nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ”.
Việc tự ý làm bác sĩ của nhiều người hiện nay theo các bác sĩ không chỉ gây hiện tượng lờn thuốc, kháng thuốc mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng. PGS.TS. Phạm Duệ - Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cảnh báo, mỗi một loại thuốc gồm những hóa chất tổng hợp bao giờ cũng có chỉ định, chống chỉ định và có thể gây các tác dụng không mong muốn. Do đó, khi tự ý sử dụng thuốc, điều nguy hiểm là người dùng không biết tác hại, biến chứng có thể xảy ra hay phối hợp thuốc không hợp lý. Nguy hiểm hơn, việc dùng thuốc như vậy có thể còn làm lỡ mất cơ hội chữa bệnh thực sự, khi bệnh đã quá nặng đến viện thì khó chữa hoặc không thể chữa được nữa.
Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Nhi T.Ư, có đến 44% các bà mẹ tự ý đi mua thuốc kháng sinh cho con khi chưa biết rõ bệnh tình. Ðiều này gây nên tác hại to lớn cho trẻ khiến trẻ bị kháng kháng sinh, gặp các tác dụng phụ của thuốc. Ðến khi trẻ bị nhiễm khuẩn thực thì các kháng sinh đơn thuần đã mất hết tác dụng. TS. Trần Minh Ðiển - Phó Giám đốc BV Nhi T.Ư cho biết, lạm dụng kháng sinh sẽ gây hội chứng tái xanh ở trẻ sơ sinh, hỏng mầm răng của trẻ. Còn BS. Nguyễn Tiến Dũng cho biết, không phải trẻ cứ ho, sốt là phải sử dụng kháng sinh. Khi thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh, độ ẩm cao, trẻ bị mắc bệnh viêm đường hô hấp gia tăng. Nhưng chỉ khi trẻ được khám và kết luận bị nhiễm khuẩn thì mới sử dụng kháng sinh. Ho, sốt và cảm cúm có đến 80% do virut, thuốc kháng sinh không hề có tác dụng.
Phương Ánh
