Việt Nam chưa phát hiện trường hợp nào mắc hội chứng suy hô hấp cấp khu vực Trung Đông (MERS-CoV) nhưng Bộ Y tế đã, đang triển khai và chỉ đạo các địa phương cùng hệ thống chống dịch nhiều biện pháp phòng ngừa, trong đó tập trung vào việc giám sát chặt chẽ nhập cảnh, đặc biệt với khách du lịch.
Kích hoạt máy đo thân nhiệt ở các cửa khẩu, sân bay
Tại Cảng hàng không Nội Bài, các máy đo thân nhiệt đã được lắp đặt, hoạt động 24/24h. Đồng thời, tại các bệnh viện quận, huyện, khu vực cộng đồng, công tác tuyên truyền theo dõi, phát hiện, giám sát... cũng được tăng cường. Hiện tại, Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Hà Nội duy trì hai máy đo thân nhiệt bằng tia hồng ngoại phục vụ kiểm dịch y tế tại sân bay Nội Bài nhằm phát hiện sớm hành khách có dấu hiệu viêm đường hô hấp cấp. Hai phòng cách ly với đầy đủ cơ số thuốc và phương tiện cấp cứu đảm bảo khám phân loại, cách ly người bệnh. Đơn vị cũng bố trí hai xe cứu thương thường trực để vận chuyển người bệnh.
Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế và các đơn vị chức năng tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài đã ký kết quy chế phối hợp để có thể đáp ứng nhanh tình huống khẩn cấp. Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, ông Hoàng Đức Hạnh yêu cầu, Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước tại cửa khẩu chủ động giám sát chặt chẽ hành khách nhập cảnh qua cửa khẩu Nội Bài, đặc biệt là vùng, quốc gia đang có dịch.
Tại TP.HCM, địa phương có số khách nước ngoài nhập cảnh qua đường hàng không, cảng biển lớn nhất cả nước, các điểm như: sân bay Tân Sơn Nhất, cảng Sài Gòn, máy kiểm tra thân nhiệt từ xa được lắp đặt để phát hiện những người bị sốt, nhất là khi đến từ các khu vực có dịch trên thế giới. Các bệnh viện lớn của thành phố cũng được giao nhiệm vụ tăng cường việc phát hiện sớm các trường hợp mới mắc bệnh MERS-CoV để từ đó khống chế, không cho lây lan. Trung tâm Y tế dự phòng thành phố cũng tổ chức việc giám sát ở cộng đồng, phường, xã và chuẩn bị các đội phòng chống dịch, trang bị đầy đủ hóa chất, máy móc. BS. Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM cho biết: “Dưới sự chỉ đạo của Bộ Y tế, Sở Y tế cũng có văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường giám sát, phát hiện các trường hợp có triệu chứng nghi ngờ hoặc đến từ vùng dịch. Chúng tôi cũng đã triển khai truyền thông vệ sinh phòng bệnh, chuẩn bị sẵn sàng cho việc điều trị bệnh dịch tại các bệnh viện lớn”.
Tại Quảng Ninh, BS. Nguyễn Đình Thi, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Quảng Ninh cũng cho biết, hiện tại các máy đo thân nhiệt đã được kích hoạt ở 3 cửa khẩu quốc tế là Móng Cái, Hòn Gai và Hoành Mô (huyện Bình Nhiêu). Bên cạnh đó, ngoài theo dõi máy soi, các nhân viên tại đây phải trực tiếp kiểm tra hộ chiếu, hỏi rõ người nhập cảnh đến từ địa phương nào, ghi chép, thống kê để xem bao nhiêu người từ vùng có dịch đến để tìm hiểu nguồn dịch... Trước đó, đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế đã có buổi làm việc và kiểm tra công tác phòng dịch tại cửa khẩu Móng Cái, phía WHO cũng đánh giá tinh thần chủ động phòng chống dịch tại các cửa khẩu này.
Tỷ lệ tử vong của MERS-CoV cao hơn SARS
Tại Việt Nam, chưa ghi nhận có trường hợp mắc MERS-CoV, tuy nhiên khó khăn trong việc ứng phó với bệnh dịch này là chưa có vaccin, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, xuất hiện các trường hợp không có triệu chứng, dẫn đến khó kiểm soát và tăng khả năng lây lan trong cộng đồng. Nguy cơ bệnh có thể xâm nhập vào nước ta thông qua các khách du lịch, người lao động, học tập tại các quốc gia có dịch trở về Việt Nam.
Theo ThS. Nguyễn Hồng Hà, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam, đây là một loại bệnh mới nổi, bệnh do virut hoàn toàn mới gây ra và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Biểu hiện lâm sàng thì giống như hội chứng SARS tức là người bệnh sốt cao, đau ngực, khó thở, ho và dẫn đến tổn thương phổi, suy hô hấp và nhiều trường hợp phải hỗ trợ hô hấp. Điều trị hiện nay chủ yếu là hỗ trợ hô hấp và bệnh tự diễn biến là chính, không thể can thiệp gì đặc hiệu được. Với một bệnh đường hô hấp mà tỷ lệ tử vong đến gần 30%, nếu tiến triển thành đại dịch, lây truyền dễ dàng từ người sang người thì sẽ là một bệnh vô cùng nguy hiểm, nó sẽ dẫn đến tác động rất lớn và số ca tử vong rất cao. Về độc lực của MERS-CoV so với Sars, xét về bệnh cảnh lâm sàng nó tương tự Coronavirrus SARS nhưng tỷ lệ tử vong thì cao hơn, khoảng 30%, tương đương với virut cúm H7N9, trong khi đó SARS thì tỷ lệ tử vong khoảng 10%. ThS. Hà cũng cho biết thêm, hiện nay chúng ta đã được sự hỗ trợ của WHO cũng như các phòng thí nghiệm trên thế giới và chúng ta đã được cung cấp cho các “mồi” nhử để xác định virut tại các phòng thí nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ TW và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TW. Nếu như không có “mồi” thì chúng ta có thể làm kỹ thuật giải trình gen toàn bộ của virut để đối chiếu, so sánh để biết đó là loại virut nào. Đây là kỹ thuật mà Việt Nam đã thực hiện được và giúp cho chúng ta có thể chẩn đoán được các căn nguyên mới hoàn toàn. Đây là điểm thuận lợi trong việc phòng chống dịch bệnh.
WHO và Bộ Y tế Việt Nam cũng đã đưa ra khuyến cáo, người dân nên chú ý vệ sinh cá nhân cẩn thận, tránh tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh. Khi phát hiện người có các dấu hiệu nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp như: sốt trên 38 độ, ho, nghi ngờ bệnh viêm phế quản phổi, trước đó đã từng đến các khu vực, quốc gia đang có dịch trong vòng 14 ngày, cần đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị. Khách du lịch đến vùng có dịch cần phải luôn luôn cảnh giác trong khâu tiếp xúc, ăn uống và luôn luôn theo dõi sức khỏe của mình. Khi về nước hay nhập cảnh phải thông báo cho các cơ sở y tế biết để có biện pháp theo dõi, đặc biệt khi có sốt và có biểu hiện đường hô hấp. Vì đây là hai triệu chứng rất quan trọng mà người bệnh phải thông báo sớm để các thầy thuốc phát hiện được sớm và lấy bệnh phẩm làm xét nghiệm, tránh bỏ sót để khẳng định căn nguyên và có biện pháp cách ly nghiêm ngặt, không thể chủ quan.
Quang Minh - Nguyễn Tuệ
