Chiều ngày 26/3, Bộ Y tế đã tổ chức họp báo về hội nghị “Tăng cường y tế cơ sở cho chăm sóc sức khỏe ban đầu, hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân” diễn ra trong hai ngày 24-25/3 tại TP. Huế với sự tham gia của gần 400 đại biểu trong nước và quốc tế.
Thông tin của hội nghị cho biết, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến y tế tuyến cơ sở. Mạng lưới y tế cơ sở (YTCS) từng bước được củng cố về cơ sở vật chất, nhân lực và trang thiết bị; công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu được tăng cường; nhiều dịch bệnh nguy hiểm được khống chế và đẩy lùi; chất lượng dịch vụ y tế tuyến cơ sở từng bước được nâng cao, góp phần quan trọng trong việc cải thiện tình trạng sức khỏe của nhân dân.
Khám chữa bệnh tại Trạm y tế xã Hừa Ngài, huyện Mường Trà, Điện Biên.
Bên cạnh những kết quả trên, mạng lưới YTCS vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, chưa thích ứng với sự phát triển của xã hội và chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu ngày càng cao và đa dạng về chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Người dân chưa tin tưởng vào chất lượng dịch vụ y tế tuyến cơ sở nên vượt tuyến, gây quá tải ở bệnh viện tuyến trên. Việc củng cố, tăng cường và đổi mới hệ thống YTCS là thực sự cần thiết và cấp bách. Theo đó, các giải pháp để tăng cường YTCS được đưa ra gồm:
Cam kết chính trị của các cấp ủy đảng, chính quyền: Nâng cao nhận thức của các cấp uỷ đảng từ Trung ương đến địa phương về vai trò, vị trí và tầm quan trọng đặc biệt của YTCS. Bộ Y tế sẽ sớm xây dựng, đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết về tăng cường YTCS trong tình hình mới. Để thực hiện thành công Nghị quyết, Bộ Y tế xây dựng và ban hành Chương trình hành động về tăng cường YTCS trong tình hình mới. Đưa các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể về tăng cường YTCS vào nghị quyết, chiến lược, chính sách và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và của từng địa phương…
Củng cố, ổn định tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động của y tế cơ sở: Xây dựng gói các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản dựa trên khảo sát, phân tích đánh giá nhu cầu chăm sóc sức khỏe, tính hiệu quả chi phí, các điều kiện bảo đảm để thực hiện. Gói các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản cần bao gồm đầy đủ và toàn diện các lĩnh vực, gắn nâng cao sức khỏe, phòng bệnh với chữa bệnh và phục hồi chức năng; kết hợp y dược học hiện đại với y dược học cổ truyền trong bối cảnh thay đổi mô hình bệnh tật và tình trạng già hóa dân số.
Xác định chức năng, nhiệm vụ của mỗi đơn vị trong hệ thống y tế cơ sở để cung cấp gói dịch vụ cơ bản nêu trên như bệnh viện huyện, trung tâm y tế huyện, trạm y tế xã, nhân viên y tế thôn bản, cộng tác viên. Tinh giản đầu mối các đơn vị y tế tuyến huyện, tăng cường kết hợp quân dân y ở các vùng miền núi, biên giới, hải đảo.
Phân chia các trạm y tế xã theo 3 vùng quy định tại Quyết định số 4667/QĐ-BYT ngày 07/11/2014 của Bộ trưởng Bộ Y tế về bộ tiêu chí quốc gia y tế xã giai đoạn đến 2020 để phù hợp với nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân theo vùng, miền, điều kiện địa lý. Xây dựng cơ chế phối hợp, lồng ghép giữa các đơn vị y tế, các chương trình y tế, các tuyến chăm sóc. Nâng cao năng lực của YTCS trong khám, phát hiện, sàng lọc, chuyển người bệnh lên tuyến trên linh hoạt, hiệu quả.
Phát triển nhân lực tuyến YTCS: Đào tạo, xây dựng nội dung đào tạo cụ thể phù hợp cho tuyến YTCS: đào tạo y tế phổ cập phải khác với y tế chuyên sâu, đào tạo chuyên môn phải khác với quản lý, đào tạo phải phù hợp với từng loại hình YTCS. Đổi mới chương trình đào tạo để đáp ứng sự thay đổi về nhu cầu chăm sóc sức khỏe, mô hình bệnh tật, già hóa dân số.
Rà soát, xác định nhu cầu về số lượng, chất lượng và cơ cấu nhân lực của YTCS để xây dựng và triển khai kế hoạch đáp ứng nhu cầu nhân lực cho YTCS. Tiếp tục thực hiện chế độ luân phiên có thời hạn, trung tâm y tế/bệnh viện huyện luân phiên viên chức y tế về trạm y tế xã và ngược lại. Bảo đảm đủ số lượng và chất lượng cán bộ YTCS. Bổ sung, hoàn thiện và nâng cao chính sách đãi ngộ đặc biệt cho cán bộ YTCS, nhất là tại vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số như lương khởi điểm, phụ cấp thâm niên, phụ cấp vùng miền…
Tài chính công (ngân sách nhà nước, BHYT, viện trợ quốc tế) phải là nguồn tài chính chủ yếu. Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo đầu tư cho YTCS để tạo bước đột phá trong việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu có chất lượng. Đảm bảo 30% ngân sách y tế chi cho y tế dự phòng theo quy định của Nghị quyết 18/2008/QH-12.
Nâng cao hiệu quả truyền thông giáo dục sức khỏe: Tăng cường và đổi mới nội dung, phương pháp truyền thông giáo dục sức khỏe để tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức của toàn bộ hệ thống chính trị đối với YTCS, đồng thời nâng cao nhận thức về hành vi phòng bệnh, bảo vệ và nâng cao sức khỏe, về quyền và nghĩa vụ trong chăm sóc sức khỏe của các tầng lớp nhân dân, của mỗi người, mỗi gia đình; xây dựng nếp sống vệ sinh, rèn luyện thân thể, hạn chế những lối sống và thói quen có hại đối với sức khoẻ, chủ động tham gia tích cực các hoạt động bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ cho cộng đồng…
Hoàng Nguyễn
