Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe là điều mọi người đều biết. Hút thuốc làm tăng nguy cơ bị mắc bệnh ung thư, tim mạch và phổi. Nếu bạn không hút thuốc thì đừng bao giờ hút, nếu bạn là người hút thuốc thì hãy bỏ ngay. Bỏ thuốc là một công việc khó khăn đối với đa số người hút thuốc. Nhiều người còn phàn nàn rằng bỏ thuốc lá làm họ béo lên và vin vào lý do đó để trì hoãn việc đoạn tuyệt với thuốc lá. Tuy nhiên, nếu bạn có quyết tâm cao kết hợp với một chương trình hành động cụ thể, bạn sẽ thành công.
 Tập luyện tích cực để bỏ thuốc lá. |
Trước khi bỏ thuốc, bạn hãy tìm nguyên nhân vì sao mình lại hút và nghiện thuốc:
- Có thể là áp lực về mặt xã hội: các bạn của bạn là những người hút thuốc và cổ vũ bạn cùng hút; bạn sống hay làm việc trong tập thể có nhiều người hút thuốc.
- Có thể trong cơ thể bạn đã phát triển sự phụ thuộc vào nicotin trong khói thuốc lá, khi ngừng hút thuốc bạn thấy khó chịu, mệt mỏi.
- Có thể bạn thường hay hút thuốc chỉ vì thói quen. Đôi khi bạn không có cảm giác thèm hút thuốc nhưng vẫn lấy thuốc ra hút vì thấy người bên cạnh hút, hay cảm thấy "cảm giác trống vắng" trên đầu các ngón tay thường dùng để kẹp thuốc khi hút.
Chương trình hành động: Để bỏ thuốc thành công thì khi xây dựng kế hoạch cho việc bỏ thuốc, cần phải tính đến tất cả các nguyên nhân khiến bạn nghiện thuốc. Sau đây là một số lời khuyên:
- Hãy chọn một ngày là ngày có ý nghĩa đặc biệt với bạn như ngày sinh của bạn, vợ hoặc con hay ngày cưới... để bắt đầu cho chương trình bỏ thuốc của mình, không nên tính trước ngày thành công.
- Có thể thuyết phục các bạn của mình cùng nhau bỏ thuốc.
- Hãy thông báo với bạn bè, đồng nghiệp, người thân trong gia đình về ý định bỏ thuốc của mình để nhận được sự thông cảm, cổ vũ của họ.
- Hãy thử thay việc hút thuốc bằng các công việc khác như tập luyện thể dục thể thao, tạo niềm say mê mới, nhai kẹo cao su, không nên ăn các thức ăn có hàm lượng calo cao như thịt mỡ, bơ... để tránh tăng cân.
- Phương pháp tốt nhất là bỏ luôn và bỏ hoàn toàn không hút nữa sẽ có hiệu quả hơn là bỏ thuốc từ từ. Vài ba tuần đầu tiên là giai đoạn cực kỳ khó khăn đối với bạn. Để chương trình bỏ thuốc đạt hiệu quả, ngoài quyết tâm của bản thân cần phải có sự động viên và cổ vũ của người xung quanh. Bạn nên tránh đến những nơi có nhiều người hút thuốc như quán rượu, bia, tụ tập đánh bài, quán karaoke, sàn nhảy...
Những người quá nghiện có thể tiến hành bỏ từ từ theo đúng chương trình đặt ra (giảm dần số lượng thuốc hút trong ngày trong một thời gian nhất định).
- Đừng vội đốt thuốc khi thấy có cảm giác thèm thuốc, cố gắng chịu đựng trong khoảng 5-10 phút bằng cách thực hiện một công việc gì đó.
- Làm cho việc hút thuốc không thuận lợi như mỗi lần chỉ mua một vài điếu thuốc, không mang thuốc theo người.
- Khi định hút thuốc bạn thử tự hỏi bản thân là thật sự ban đang thèm hút hay chỉ đơn giản là phản xạ. Một số người nghiện thuốc đôi khi hút thuốc là do phản xạ - họ cảm thấy trên hai ngón tay thường để kẹp thuốc một cảm giác trống vắng và họ lại cầm điếu thuốc.
- Hãy vứt bỏ tất cả gạt tàn thuốc ở nhà, trên xe ôtô, ở nơi làm việc.
- Có thể dùng một số loại thuốc hỗ trợ cai thuốc lá được bán ở các hiệu thuốc.
Vì sao khi bỏ thuốc lại có nguy cơ tăng cân?
Khi bỏ thuốc sẽ có 3 điều xảy ra với bạn:
- Bình thường hóa sự chuyển hóa các chất trong cơ thể mà trước đây bị ức chế bởi chất nicotin, thức ăn được hấp thụ tốt hơn.
- Các núm vị giác trên lưỡi bắt đầu cảm nhận vị của thức ăn tốt hơn nên ăn cảm giác ngon miệng.
- Trong nhiều năm bạn đã quen với việc có điếu thuốc lá có trong miệng, bây giờ bạn thay thế thói quen đó bằng việc ăn vặt (kem, bánh kẹo ngọt...) giữa các bữa ăn.
Cách bỏ thuốc mà không tăng cân và vẫn khỏe mạnh
- Ăn điều độ 3 bữa/ngày, ăn vừa đủ no, không ăn cố.
- Không ăn hay hạn chế ăn các thức ăn có chứa nhiều calo như: thịt mỡ, bơ, phomát, kem, bánh kẹo ngọt.
- Không ăn vặt, nếu cảm thấy đói hãy cố gắng chịu đựng thêm một thời gian - cảm giác đó sẽ qua đi.
- Tham gia tập luyện thể dục thể thao thường xuyên giúp cơ thể đốt cháy lượng calo thừa, giảm stress và quên dần nhu cầu hút thuốc.
Tóm lại, hút thuốc gây rất nhiều tác hại cho cơ thể, tuy nhiên nếu từ bỏ thuốc thì các tác hại đó dần sẽ được loại bỏ, sức khỏe của bạn sẽ dần dần được củng cố và tăng cường. Bỏ thuốc là một vấn đề khó khăn đối với nhiều người nghiện thuốc, tuy nhiên bạn hãy cố gắng làm điều đó vì một cuộc sống lành mạnh. Cần phải biết rằng những người không hút thuốc thường khỏe mạnh hơn, trông dáng vẻ phong độ hơn, sống thọ và duy trì tốt hơn khả năng lao động theo độ tuổi.
TS. Đặng Quốc Nam