Tiếp theo số 152
Hỗ trợ khắc phục biến chứng thận: Cho bệnh nhân cân hàng ngày để biết tình hình và đề phòng tình trạng bị thừa nước hay thiếu nước, đồng thời giúp tính liều thuốc sử dụng và các phương pháp điều trị khác cần chỉ số về cân nặng của người bệnh. Nếu thừa nước, phải ngừng hoặc hạn chế truyền dịch, cho thuốc lợi tiểu bằng đường tĩnh mạch. Nếu thiếu nước, phải truyền dịch để bù đắp vào. Nên thực hiện việc xét nghiệm hàng ngày để biết các chỉ số về công thức máu, đông máu cơ bản, urê, creatinin, điện giải đồ, khí máu, chụp Xquang tim phổi, đo điện tim, diễn biến ký sinh trùng sốt rét.
Người bị sốt rét cần theo dõi huyết áp thường xuyên. Ảnh: TM
Vệ sinh, dinh dưỡng: Cần thường xuyên thay đổi vị trí của bệnh nhân cứ mỗi 2 giờ một lần, đồng thời làm vệ sinh da sạch sẽ để tránh viêm loét. Đặt ống thông dạ dày để dễ dàng cho việc ăn uống và đề phòng tình trạng sặc dẫn đến viêm phổi. Cho người bệnh ăn thành nhiều bữa nhỏ hoặc truyền nhỏ giọt vào dạ dày. Lưu ý việc vệ sinh mắt khi người bệnh bị hôn mê, chống khô mắt bằng cách nhỏ dung dịch natri chloride 0,9% cứ mỗi 3 giờ một lần và băng mắt lại. Nếu bệnh nhân không đi đại tiện được trong khoảng thời gian sau 72 giờ thì phải thực hiện thủ thuật thụt tháo.
Điều cần quan tâm
Tóm lại, khi bệnh nhân bị hôn mê do sốt rét ác tính, việc chăm sóc và nuôi dưỡng người bệnh đúng quy định là biện pháp cần thiết để góp phần giải quyết các biến chứng trầm trọng xảy ra, tạo điều kiện giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy kịch có thể dẫn đến tử vong bằng cách: Để người bệnh nằm nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát, tránh gió lùa, xoay trở cơ thể cứ mỗi 2-3 giờ một lần để tránh loét tư thế, nên nằm đệm chống loét. Phải theo dõi bệnh nhân chặt chẽ với máy theo dõi các chỉ số sinh học nếu có điều kiện. Theo dõi chỉ số huyết áp, mạch, áp lực khí ôxy máu SpO2, nước tiểu, trạng thái ý thức, nhịp thở cứ mỗi 1 giờ một lần nếu người bệnh bị tụt huyết áp; đồng thời đo nhiệt độ cứ mỗi 3 giờ một lần. Khi bệnh nhân đã ở mức độ ổn định, cần theo dõi mạch, huyết áp, nhịp thở, nước tiểu, trạng thái ý thức cứ mỗi 3 giờ một lần.
Về chế độ dinh dưỡng, cho bệnh nhân ăn bảo đảm đủ chất với khoảng 1.500-2.000 calo mỗi ngày bằng thức ăn lỏng qua ống thông dạ dày, ăn nhiều bữa nhỏ hoặc nhỏ giọt liên tục vào dạ dày. Trường hợp người bệnh bị nôn nhiều, không thể ăn được qua đường tiêu hóa với ống thông dạ dày thì phải nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch.
Một vấn đề cũng cần được quan tâm là tất cả các trường hợp sốt rét ác tính phải được điều trị, theo dõi tại bệnh viện huyện, thị xã, thành phố; bệnh viện công, nông, lâm trường, xí nghiệp trở lên; tuyệt đối không được điều trị tại trạm y tế xã, phường, thị trấn và y tế thôn bản, kể cả cơ sở y tế tư nhân. Việc chăm sóc người bệnh hôn mê do sốt rét ác tính là nhiệm vụ của y tá, điều dưỡng nhưng người nhà chăm sóc bệnh nhân cũng cần phải có hiểu biết cần thiết để cùng hỗ trợ.
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH
