Trong những ngày qua, một số báo chí đã phản ánh về vụ việc nhóm học sinh ở Trường THCS Xuân Thiên (Thanh Hóa) dùng que thép, nan hoa, kim tiêm nghi có dính máu HIV đâm vào các bạn cùng trường khiến nhiều phụ huynh và học sinh lo lắng. Bộ Y tế đã chỉ đạo Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với Sở Y tế Thanh Hóa và các cơ quan hữu quan kiểm tra vụ việc. Vậy thực hư vấn đề này như thế nào?
Tất cả học sinh đều không có nguy cơ phơi nhiễm với HIV
Tại Trường THCS Xuân Thiên, Thọ Xuân, Thanh Hóa mấy ngày gần đây, trong giờ ra chơi, các em đã đùa nghịch lấy lá vạn tuế chọc ghẹo nhau, sau đó một số cháu lại dùng dây thép buộc chổi hay nan hoa xe đạp châm chọc nhau. Sự việc trở nên nghiêm trọng khi các cha mẹ học sinh biết rằng trong số các em bị châm chọc đó có một em học sinh nam lớp 8 bị nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con đã làm cho họ lo lắng.
Xối vết thương dưới vòi nước, sau đó rửa kỹ bằng xà phòng là cách xử lý ban đầu khi nghi phơi nhiễm HIV .
Nhận thấy sự việc trên có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý của các bậc cha mẹ và việc học tập của các cháu học sinh, Ban Giám hiệu nhà trường đã báo cáo Ủy ban nhân dân huyện và kịp thời đưa các cháu đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Thanh Hóa và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh nhờ kiểm tra. Ngành y tế tỉnh Thanh Hóa đã vào cuộc, cử các thầy thuốc có kinh nghiệm để khám, tư vấn, đánh giá nguy cơ cho 38 em bị châm chọc theo yêu cầu của nhà trường và phụ huynh. Tất cả học sinh nói trên đã được các bác sĩ chuyên khoa khám sàng lọc, tư vấn, đánh giá nguy cơ rất cẩn thận và khẳng định không có nguy cơ phơi nhiễm HIV/AIDS nên không cần thiết phải dùng thuốc điều trị dự phòng bằng thuốc kháng virut (ARV).
Tiếp sau đó, các bác sĩ của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Thanh Hóa, Trung tâm Y tế dự phòng huyện Thọ Xuân đã phối hợp với chính quyền địa phương và nhà trường tổ chức gặp mặt các phụ huynh và học sinh nói trên tại Trường THCS Xuân Thiên để giải đáp các thắc mắc, tư vấn cho các đối tượng và tổ chức tuyên truyền nhằm chống kỳ thị phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS, đặc biệt là trẻ nhiễm HIV đến trường. Kết quả là hầu hết các em và phụ huynh đều yên tâm và sáng ngày 5/9/2014, có 412 cháu trong tổng số 415 cháu tham gia lễ khai giảng năm học mới trong không khí náo nức của ngày khai trường. Đặc biệt là cháu học sinh nhiễm HIV vẫn đứng trong đội cầm cờ như những năm trước.
Có nên tách học sinh bị nhiễm HIV với các học sinh khác?
Ông Hoàng Đình Cảnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS nhấn mạnh, vấn đề đảm bảo cho trẻ em nhiễm HIV được đến trường là trách nhiệm của toàn xã hội.
Về mặt khoa học: HIV không lây qua các tiếp xúc thông thường như ăn uống chung, học chung, sống chung, làm việc chung, muỗi đốt... nên không cần thiết phải tách biệt hay cấm đoán. Đến nay, chưa có bất cứ báo cáo nào trên thế giới là trẻ em bị lây nhiễm HIV do học chung, sống chung.
Về mặt luật pháp: Hiện nay, chủ trương của nước ta là khuyến khích việc đưa trẻ nhiễm HIV đến trường, đảm bảo quyền lợi chính đáng của các em. Tại Khoản 2, Điều 15 của Luật Phòng, chống HIV/AIDS cũng quy định: Cơ sở giáo dục không được có các hành vi sau đây: Từ chối tiếp nhận học sinh, sinh viên, học viên vì lý do người đó nhiễm HIV; Kỷ luật, đuổi học học sinh, sinh viên, học viên vì lý do người đó nhiễm HIV; Tách biệt, hạn chế, cấm đoán học sinh, sinh viên, học viên tham gia các hoạt động, dịch vụ của cơ sở vì lý do người đó nhiễm HIV; Yêu cầu xét nghiệm HIV hoặc yêu cầu xuất trình kết quả xét nghiệm HIV đối với học sinh, sinh viên, học viên hoặc người đến xin học. Như vậy, tách biệt người nhiễm HIV là vi phạm pháp luật.
Về thực tế, nếu chúng ta có muốn làm điều này cũng không khả thi vì như chúng ta biết, người nhiễm HIV có giai đoạn rất dài khỏe mạnh bình thường, nhìn bề ngoài không biết ai bị nhiễm để cấm đoán hay tách biệt. Việc xét nghiệm HIV cho tất cả học sinh hay mọi người dân để tách biệt cũng là không cần thiết và không khả thi.
Điều đáng mừng là hiện nay, sự kỳ thị và phân biệt đối xử với trẻ em nhiễm HIV trong các trường học về cơ bản đã giảm đáng kể. Hầu hết trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV đã được học và hòa nhập cộng đồng, không bị kỳ thị và phân biệt đối xử khi tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục và các dịch vụ xã hội khác...
Xử trí khi trẻ bị phơi nhiễm với HIV
Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn xử trí phơi nhiễm HIV nghề nghiệp (cho cán bộ y tế, công an) và ngoài nghề nghiệp có thể tóm tắt như sau:
Xử lý ngay khi bị đâm: Trong trường hợp bị đâm gây tổn thương da chảy máu thì phải xối ngay vết thương dưới vòi nước, để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương rồi rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch.
Sau đó, đưa trẻ đến cơ sở y tế, nên đến phòng khám ngoại trú điều trị HIV gần nhất hoặc Trung tâm y tế huyện hay Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS để các y bác sĩ đánh giá nguy cơ, tư vấn và xử trí kịp thời. Nếu xác định có nguy cơ, trẻ sẽ được điều trị dự phòng bằng thuốc ARV trong vòng 4 tuần. Việc điều trị dự phòng bằng thuốc ARV cần tiến hành sớm ngay sau khi bị tổn thương đâm gây chảy máu trong vòng 4 - 6 giờ và không quá 72 giờ. Sau 72 giờ, việc điều trị là không có tác dụng dự phòng. Như vậy, chỉ điều trị dự phòng nhiễm HIV bằng thuốc ARV khi xác định có nguy cơ và phải dùng thuốc đúng phác đồ và trước 72 giờ.
Thu Hương
