Thử táo dịch
Nhiệt độc xâm phạm cả biểu lý:
Triệu chứng lâm sàng: Sốt cao, nhức đầu, mờ mắt, khô miệng, khát nước, đau khớp, người đau nhừ, nói nhảm hoặc phát cuồng, chảy máu cam, phát hồng ban sau tím, lưỡi đỏ sẫm, rêu lưỡi xám hoặc nổi gai. Mạch sác hoặc tế sác.
Phương pháp điều trị: Thanh dinh dương huyết giải độc.
Bài thuốc:Thanh ôn bại độc ẩm:
Thạch cao 18g, sinh địa hoàng 16g, tê giác 2g, hoàng liên 4g, chi tử 12g, cát cánh 10g, hoàng cầm 12g, tri mẫu 12g, xích thược 8g, huyền sâm 12g, liên kiều 6g, cam thảo 4g, đan bì 10g, trúc diệp 12g.
Cách bào chế: Thạch cao giã nát cho vào túi vải túm lại, tê giác 20ml nước mài tan hết. Các vị trên (trừ tê giác) 1.500ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 300ml, sau đó cho nước tê giác vào đun sôi quấy đều.
Cách dùng: Uống chia đều 5 lần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Nhiệt độc lan tràn tạng phủ:
Triệu chứng lâm sàng: Sốt cao, khát nhiều, đau bụng dữ dội, bĩ chướng mê man, đau quặn ruột, mắt lờ đờ, phản xạ kém, lưỡi đỏ, nứt nẻ hoặc xám đen khô hoặc có quầng tím, nhẹ 1 quầng, nặng 2 - 3 quầng, da nhiều vầng xám. Mạch vi tế hoặc rối loạn.
Phương pháp điều trị: Thanh tả nhiệt giải độc.
Bài thuốc: Thập toàn khổ hàn cứu bổ thang:
Sinh thạch cao 16g, tri mẫu 12g, hoàng bá 12g, hoàng cầm 12g, hoàng liên 4g, mang tiêu 8g, đại hoàng 10g, hậu phác 12g, chỉ thực 8g, tê giác 2g.
Cách bào chế: Đại hoàng tẩy rượu. Các vị trên (trừ mang tiêu và tê giác) 1.600ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 300ml. Lấy một ít thuốc sắc mài tê giác. Thuốc còn lại đun sôi hoà mang tiêu quấy vừa tan. Để nguội, hoà tê giác quấy đều.
Cách dùng: Uống chia đều 6 lần, ngày uống 5 lần, tối uống 1 lần.
 Hoa hòe. |
Bài thuốc nam
- Giai đoạn đầu chủ yếu sốt, đau đầu, đau mình… (chưa biểu hiện xuất huyết): lá tre 50g, hoa hòe 30g, vỏ cây núc nác 30g, củ mạch môn 30g, lá rau má 50g, lá sen 50g, hạt biển đậu 50g, đỗ đen 50g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống chia đều ngày 6 lần.
- Giai đoạn xuất huyết dưới da: lá tre 50g, hoa hòe 30g, lá rau má 50g, lá sen 50g, lá huyết dụ 50g, hạt biển đậu 50g, đỗ đen 50g, vỏ cây núc nác 30g, củ mạch môn 30g, lá trắc bá diệp 50g, cỏ nhọ nồi 50g.
Cách dùng: Sắc lấy nước uống chia đều ngày 6 lần.
Phòng bệnh và hộ lý
Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu.
Không ăn những thứ cay nóng, không ăn đu đủ, chuối tiêu.
Giữ vệ sinh chung, tránh lây nhiễm.
Nghỉ ngơi, xây dựng chế độ ăn thích hợp, tăng đạm.
TTND.BS. Trần Văn Bản (Trung ương Hội Đông y Việt Nam)