Bướu âm hộ và bướu tử cung khổng lồ

Bướu sợi thần kinh khổng lồ ở âm hộ

Bệnh nhân Nguyễn Thị Phương D. (20 tuổi) nhập viện trong tình trạng phì đại âm hộ. Bệnh nhân được khám, siêu âm và làm các xét nghiệm. Và kết quả chẩn đoán trước mổ bệnh nhân bị bướu môi lớn âm hộ khổng lồ, đường kính hơn 20cm. BS. Nguyễn Văn Tiến cho biết, các bác sĩ đã phẫu thuật cắt trọn 2 môi lớn và tái tạo âm hộ cho bệnh nhân. BS. Tiến cho biết, bệnh nhân đã phát hiện bệnh từ nhỏ, môi lớn âm hộ 2 bên lớn dần. Đến năm 15 tuổi, môi lớn phát triển nhiều hơn, phì đại 2 bên, không đau, tiêu tiểu bình thường, kinh nguyệt bình thường. Người bệnh còn độc thân và chưa quan hệ tình dục.

Theo BS. Nguyễn Văn Tiến, bướu sợi thần kinh ở âm hộ rất hiếm gặp, đặc biệt ở những bệnh nhân không mắc bệnh von Recklinghausen thì càng hiếm gặp hơn. Do đó, bệnh lý này thường khó được chẩn đoán trước mổ. Theo ghi nhận, trong y văn chỉ ghi nhận được một vài trường hợp như vậy ngoài trường hợp bệnh nhân D. Bệnh thường có triệu chứng là một khối bướu không đau ở vùng âm hộ. Cũng ghi nhận một số trường hợp có triệu chứng đau bụng mạn tính ở vùng chậu. Những trường hợp bướu sợi thần kinh đơn độc thường liên quan đến các tổn thương ở âm hộ trước đó như thủ thuật rạch âm hộ vì các bệnh lý lành tính trước đó hoặc các chấn thương khác ở vùng âm hộ. Đa số bướu sợi thần kinh âm hộ thường có kích thước nhỏ hơn 3 cm và lớn chậm nhưng có những trường hợp bướu lớn, phát triển nhanh cũng đã được ghi nhận trong y văn.

Bướu  cơ trơn tử cung khổng lồ

BS. Nguyễn Văn Tiến cho biết, bướu cơ trơn tử cung xuất phát từ các tế bào cơ trơn và mô liên kết của tử cung. Bướu thường gặp ở thân tử cung, nhưng một số ít trường hợp có thể gặp ở cổ tử cung. Mặc dù sinh bệnh học của bướu vẫn chưa rõ ràng nhưng đây là loại bướu phụ khoa thường gặp nhất. Bướu gặp ở gần 50% phụ nữ lớn hơn hoặc bằng 35 tuổi. Xuất độ bệnh tăng dần theo tuổi trong độ tuổi sinh sản và sẽ giảm sau khi mãn kinh. Triệu chứng của bệnh là khoảng 50% bệnh nhân không có triệu chứng, chỉ một số ít bệnh nhân có các biểu hiện như rối loạn kinh nguyệt hoặc các triệu chứng do bướu chèn ép. Đáng lưu ý, những bướu lớn có thể gây triệu chứng đau, căng tức bụng, tiểu lắt nhắt và rối loạn kinh nguyệt. Ngoài ra, những bướu tử cung lớn có thể gây các rối loạn về mặt sinh sản như vô sinh, thai ngoài tử cung và sinh non.

Kích thước bướu có thể rất khác nhau, từ những bướu vi thể cho đến những bướu khổng lồ nhưng đa số trường hợp là những bướu nhỏ, còn những bướu khổng lồ (cân nặng từ 11,4kg trở lên) thì rất hiếm gặp. Từ năm 1977 đến năm 2010, chỉ có khoảng 5 trường hợp bướu tử cung khổng lồ được ghi nhận trong y văn thế giới. Bướu lớn nhất từng được ghi nhận cân nặng 63,3kg. Đáng lưu ý, tuy là bướu lành nhưng các bướu tử cung khổng lồ vẫn có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân do chèn ép vào phổi hoặc các cơ quan lân cận.

Các bướu điển hình thường có thể được chẩn đoán dễ dàng dựa vào các xét nghiệm hình ảnh học. Tuy nhiên, các bướu lớn có tình trạng thoái hóa trong bướu có thể gây khó khăn cho việc chẩn đoán trước mổ. Các bướu này có thể bị chẩn đoán nhầm với bệnh tuyến trong cơ, sarcôm thân tử cung và bướu buồng trứng.

Bệnh nhân Huỳnh Thị Ph. (52 tuổi) nhập viện BV. Ung Bướu TP.HCM với lý do bướu ổ bụng. Cách nhập viện 4 năm, bệnh nhân được chẩn đoán: theo dõi bướu buồng trứng ở phòng khám tư. Bệnh nhân sợ nên không nhập viện điều trị. Hiện giờ, bệnh nhân thấy bụng to nhiều, mệt, đi lại khó khăn… Các bác sĩ BV. Ung Bướu TP.HCM tiến hành khám, siêu âm, xét nghiệm, chụp CT và kết quả bướu tử cung chiếm hết ổ bụng. Mặt trên đẩy dạ dày, gan, vòm hoành lên cao. Bướu chèn ép thận 2 bên, lan ra vùng hông lưng, ôm siết chặt niệu quản trái. Mặt dưới đẩy bọng đái xuống dưới xâm lấn sát hai bên cánh chậu, ôm bó mạch chậu chung, chậu ngoài, chèn ép trực tràng.

Bệnh nhân được tiến hành gỡ dính các quai ruột và đãi võng bám trên bề mặt bướu. Kẹp, cột bó mạch buồng trứng 2 bên. Gỡ phần bướu dính vào các cơ quan quan trọng như lách, tụy, gan…Bóc tách bướu khỏi bó mạch chậu vì bướu ôm trọn bó mạch. Bướu được bóc tách có cân nặng 26kg. Tiến hành cắt tử cung toàn bộ và 2 phần phụ sau khi kiểm soát 2 niệu quản. Trong quá trình phẫu thuật, bệnh nhân đã mất 2.000ml máu và được truyền 6 đơn vị hồng cầu lắng 350ml (2.100ml) + 12 đơn vị tiểu cầu cup 40ml (480ml) và 650 ml huyết tương tươi đông lạnh.

BS. Nguyễn Văn Tiến cũng lưu ý, phẫu thuật những trường hợp bướu tử cung khổng lồ phải được thực hiện bởi những phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Trong lúc mổ, bệnh nhân phải được đặt ở tư thế vừa giúp đảm bảo hô hấp vừa phải giảm chèn ép lên tĩnh mạch chủ dưới. Đường rạch da phải đảm bảo cho phẫu thuật viên có thể kiểm soát bướu và thám sát vùng bụng trên dễ dàng. Việc chuẩn bị kỹ càng trước, trong và chăm sóc sau mổ giúp giảm đáng kể biến chứng và tử vong cho bệnh nhân. Trước đây, một trường hợp bướu tử cung nặng 60,7kg được phẫu thuật cắt bỏ nhưng bệnh nhân đã tử vong sau 48 giờ hậu phẫu do viêm phổi. Bướu lớn nhất đã từng được phẫu thuật thành công là một bướu có cân nặng 45,5kg. Sau đó, hai trường hợp bướu cân nặng lần lượt là 40 và 43,2kg cũng đã được phẫu thuật thành công.

Riêng trường hợp của bệnh nhân Huỳnh Thị Ph. là một trường hợp đặc biệt, bướu có kích thước lớn và bị chẩn đoán nhầm là ung thư buồng trứng trước mổ. Theo ghi nhận, đây là trường hợp bướu lành cơ trơn thân tử cung có kích thước lớn nhất từng được phẫu thuật thành công ở Việt Nam từ trước tới nay.

NGUYỄN HUYỀN