Đồng ý rằng giải trí là nhu cầu chính đáng của con người, giải trí lành mạnh đi liền với việc thụ hưởng những giá trị văn hóa tích cực. Tuy nhiên, có thể thấy các tiểu phẩm hài hiện nay hoàn toàn theo lối “mỳ ăn liền”. Xem hài trên sóng truyền hình, khán giả không phải mất tiền mua vé mà vẫn gặp được nghệ sĩ hài mình yêu thích. Đây cũng là nguyên nhân khiến lượng khán giả đến với sân khấu hài kịch chính thống ngày càng thưa thớt.
Những điểm sáng
Gần đây, Đoàn kịch 1 của Nhà hát Tuổi trẻ vừa hoàn thành chương trình hài kịch mới Thành phố lặng im và bắt đầu công diễn phục vụ khán giả yêu sân khấu của Thủ đô từ ngày 17/6. Chùm hài kịch mới của Đoàn kịch 1 Nhà hát Tuổi trẻ bao gồm 3 tiểu phẩm hài mang đậm hơi thở cuộc sống đương đại, từ những câu chuyện dí dỏm, châm biếm lối sống cá nhân vị kỷ cho đến các vấn đề thời sự của thành phố đang được xã hội quan tâm. Tiểu phẩm hài Tiến sĩ mở đầu chương trình là câu chuyện bi hài về những mâu thuẫn giữa biết bao khát vọng, mơ ước khoa học đối nghịch guồng quay của cuộc sống thị trường gấp gáp và sự thúc ép của cuộc sống mưu sinh, bộn bề các vấn đề “cơm áo, gạo tiền”. Điều trớ trêu ấy lại xảy ra trong gia đình của một ông tiến sĩ, qua đó cảnh báo về những giá trị đang dần mai một trong xã hội đương thời.
Những sân khấu hài kịch chính thống vẫn đang chào đón khán giả bằng những tác phẩm được đầu tư nghiêm túc và tâm huyết của nghệ sĩ.
Tiểu phẩm Thành phố lặng im lại tái hiện một không gian Hà Nội xưa và nay, đan xen những hồi ức chân thực về một thời nhọc nhằn trong ký ức của nhiều thế hệ người xem và cuộc sống đương đại. Bằng thủ pháp dàn dựng nhẹ nhàng, ngôn ngữ đối thoại giản dị, gần gũi, tiểu phẩm hài đã cuốn hút người xem với những câu chuyện xoay quanh đời sống của cư dân thành phố thời cơ chế thị trường và hội nhập, lên án lối sống lai căng, vô cảm và thực dụng cùng không ít thói xấu cát cứ, tư duy cục bộ, lạm dụng quyền lực của những “ông quan” phường, xã... Trong khi đó, tiểu phẩm Ra mắt bố vợ lại là những tình huống cười ra nước mắt bởi màn ra mắt bố vợ tương lai đầy bất ngờ, éo le của một nhà thơ cá tính, lãng mạn, đam mê cái đẹp. Tình yêu của anh chàng nhà thơ phản ánh khát vọng yêu thương chính đáng của đôi lứa, song đôi lúc đã phải vượt qua những quan niệm, chuẩn mực thông thường, khiến câu chuyện kịch trở nên hài hước, đầy ắp tiếng cười trào phúng...
Có thể nói, hài kịch trên truyền hình đang “biến dạng”, nhưng vẫn còn đó những điểm sáng của sân khấu kịch hôm nay như: IDECAF, Hoàng Thái Thanh, Phú Nhuận, Trịnh Kim Chi, Minh Nhí..., nơi đó vẫn đang chào đón khán giả bằng những tác phẩm được đầu tư nghiêm túc và tâm huyết của nghệ sĩ. Đối với một số nghệ sĩ, sau nhiều năm lăn lộn với hài kịch trên truyền hình, giờ là lúc họ dừng lại, làm những vở diễn đậm chất văn học, mang tính giáo dục để định hướng thẩm mỹ cho công chúng.
Hài nhảm vẫn liên tục xuất hiện
Kể từ khi chương trình Gặp nhau cuối tuần tuyên bố “nghỉ hưu”, mảng hài kịch trở nên uể oải, Thư giãn cuối tuần (VTV) và Tài, Tiếu, Tuyệt (HTV)... đôi chút đổi mới cũng vẫn không gây được sự phấn khích nơi khán giả. Lý giải cho sự “thất bại” này có nhiều nguyên nhân, người nói do truyền hình thực tế có nhiều yếu tố lạ và hấp dẫn đang nở rộ, cũng nhiều người “đổ lỗi” cho sự phát triển quá đà khiến hài kịch đi vào quy luật thoái trào.
Các gameshow, chương trình truyền hình thực tế hài thường lạm dụng việc giả gái, giả người đồng tính để gây cười; hài hình thể bị bóp méo. Một bộ phận hài kịch sân khấu hiện nay đang đi ngược lại với những giá trị căn nguyên mà nghệ thuật mang lại cho con người. Một số nghệ sĩ ít tâm với nghề đã tạo nên những tác phẩm không có tầm; hài kịch bạo lực, lố lăng đang tạo ra những tiếng cười vô duyên. Chưa kể, quá nhiều cuộc thi tấu hài trên sóng truyền hình khiến tính chuyên nghiệp để theo nghề diễn không cao. Phải khẳng định ngay là trong các cuộc thi tìm kiếm tài năng trên các đài, chỉ với thời lượng ngắn, thí sinh đang học và thể hiện thủ pháp gây cười; nhưng con đường dài để tỏa sáng với vị trí một nghệ sĩ hài thì không phải dễ!
Gần đây, hài trên truyền hình phát sóng với tần suất dày đặc, nhiều đến nỗi khiến người xem bội thực, từ hài Thử thách danh hài, Ơn giời! Cậu đây rồi cho đến Đấu trường tiếu lâm, Học viện danh hài, Làng hài mở hội, Bí mật đêm Chủ nhật, Hội ngộ danh hài... Có thể nói, các chương trình hài như vậy đã “được mùa” từ khoảng vài năm trở lại đây và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu bão hòa khi mà những chương trình mới vẫn liên tục xuất hiện. Nói cách khác, hài kịch đã nóng trở lại, nhưng theo xu hướng “thực tế hóa”.