Mới đây, các nhà khoa học Mỹ đã thử nghiệm thành công phương pháp mới nhằm hạn chế tối đa các triệu chứng, giúp người bệnh có cuộc sống thoải mái hơn.
Viêm khớp dạng thấp gây nhiều biến chứng
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý rất thường gặp. Theo thống kê tại Mỹ, có khoảng 1,3 triệu người mắc bệnh và tại Anh, số người bệnh là 400 nghìn người. Đa số trường hợp viêm khớp khởi phát từ từ và tăng dần nhưng có khoảng 15% bắt đầu đột ngột với những triệu chứng cấp tính.
Ở giai đoạn đầu, nếu được phát hiện và điều trị tích cực, đúng cách thì bệnh có thể diễn biến tốt. Nhưng nếu bệnh đã chuyển sang giai đoạn 2, xuất hiện tổn thương ở sụn khớp và đầu xương, người bệnh có nguy cơ bị biến dạng khớp, dính khớp, cứng khớp và mất khả năng vận động. Không những vậy, viêm khớp dạng thấp còn gây loãng xương khiến nguy cơ gãy xương tăng cao. Ngoài ra, bệnh còn ảnh hưởng đến tim do các khớp bị sưng có thể lan rộng khắp cơ thể và dần đến tim.
Cho đến nay, các phương pháp điều trị thường được áp dụng với bệnh lý này rất đa dạng, tập trung chủ yếu vào giảm triệu chứng và biến chứng của bệnh bao gồm dùng thuốc, phẫu thuật, chỉnh hình, vật lý trị liệu tùy vào từng giai đoạn cụ thể và đáp ứng của từng người bệnh. GS. Liangfang Zhang tại Đại học California, Mỹ cho biết, bạch cầu trung tính được chế tạo thành những bọt biển nano tiêm vào khớp có thể là giải pháp hiệu quả, khắc phục được các nhược điểm của các phương pháp đang được áp dụng cho viêm khớp dạng thấp khi nó kiểm soát hiệu quả tình trạng viêm cũng như những thiệt hại tại sụn khớp do bệnh lý này gây ra.
Hình ảnh mô phỏng cấu tạo của bọt biển nano dành cho người viêm khớp dạng thấp.
“Bọt biển nano” hoạt động như thế nào?
Các bọt biển nano (nanosponges) mới là các hạt nano của polymer phân hủy sinh học được phủ màng tế bào bạch cầu trung tính. Đây là những tế bào trưởng thành ở trong máu, có tác dụng tấn công và phá hủy các loại vi khuẩn, virut ngay trong máu tuần hoàn khi các sinh vật này vừa xâm nhập cơ thể. Tuy nhiên, bạch cầu trung tính cũng được biết là đóng vai trò kích thích sự phát triển của viêm khớp dạng thấp. Nghĩa là khi viêm khớp dạng thấp phát triển, tế bào ở các khớp tạo ra cytokine, hoạt động như là các chất trung gian điều hòa giữa các tế bào trong cơ thể, cho thấy bạch cầu trung tính xâm nhập các khớp.Khi đó, cytokine liên kết với các thụ thể trên bề mặt bạch cầu trung tính, kích hoạt chúng giải phóng nhiều cytokine hơn, từ đó lại tạo ra nhiều bạch cầu trung tính hơn khiến tình trạng viêm khớp dạng thấp tiển triển ngày càng nặng. Chính vì vậy, các nhà khoa học đã tạo ra các bọt biển nano để kìm kẹp phản ứng này bằng cách cho chúng hoạt động như những mồi nhử bạch cầu trung tính nhằm ngăn chặn các cytokine truyền tín hiệu, ngay cả khi bạch cầu trung tính đến các khớp để giảm viêm và tổn thương khớp. Tuy nhiên, hạn chế được đưa ra là các bọt biển nano này chỉ hoạt động bằng cách trung hòa các loại cytokine cụ thể mà không đủ để điều trị bệnh vì có quá nhiều loại cytokine và các phân tử bệnh lý khác nhau liên quan. Để khắc phục và nâng cao hiệu quả của biện pháp, TS. Qiangzhe Zhang - người đứng đầu nghiên cứu cho biết, các nhà khoa học đã lấy màng tế bào bạch cầu trung tính có các thụ thể để liên kết tất cả các loại cytokine khác nhau và sử dụng chúng trong việc quản lý các tín hiệu viêm cùng một lúc làm giảm viêm, sưng và tổn thương sụn.
Triển vọng của biện pháp này
Trong các thử nghiệm trên mô hình chuột bị viêm khớp dạng thấp nghiêm trọng, khi tiêm nanosponges vào những khớp bị viêm, các nhà khoa học nhận thấy tình trạng viêm, sưng giảm và sụn được bảo vệ. So sánh hiệu quả với nhóm chuột được điều trị bằng liều cao kháng thể đơn dòng thì cho thấy kết quả tương tự nhưng các con chuột được sử dụng bọt biển nano không phải chịu những tác dụng không mong muốn khác. Theo TS. Zhang, biện pháp này không chữa được tận gốc căn nguyên gây viêm khớp dạng thấp nhưng hứa hẹn một sự thay thế cho phương pháp điều trị hiện tại trong việc giúp bệnh nhân quản lý hiệu quả các triệu chứng cũng như biến chứng của bệnh. Ông hy vọng, trong thời gian không xa, biện pháp này có thể được thử nghiệm ở người với mong muốn kiểm soát, ngăn ngừa bệnh tiến triển ở những trường hợp viêm khớp dạng thấp, tránh hậu quả tàn phế.