Chiều 6/11, tại Hà Nội, Ủy viên Bộ Chính trị - Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN - Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã làm việc với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và một số bộ, ngành liên quan về việc phối hợp giám sát thực hiện pháp luật của BHXH trong các doanh nghiệp (DN). Từ những bất cập đang tồn tại trong quản lý BHXH, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đề nghị Bộ Tư pháp và BHXH xem xét đưa việc xử lý hình sự đối với các đơn vị chây ỳ không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm đối với NLĐ theo mức độ hợp lý. Đặc biệt là phải tổ chức các đoàn thanh tra chuyên ngành về BHXH về việc thực hiện trách nhiệm BHXH của DN. Phó Thủ tướng cũng đề nghị phải có cơ chế thỏa thuận phù hợp hay thông tư liên tịch giữa Bộ LĐ-TB&XH, Tổng LĐLĐVN, BHXH Việt Nam và Bộ Kế hoạch đầu tư những thông tin về sự ra đời của DN để quản lý các hoạt động của DN một cách chặt chẽ.
Việc vi phạm trong nợ đọng BHXH khiến cho dư luận xã hội bất an đã được nhắc đến nhiều, thậm chí nhiều DN nợ đọng BHXH đã bị đưa ra tòa. Tuy nhiên, tính đến 30/9/2013, tổng số nợ BHXH nói chung của các DN, đơn vị trong cả nước vẫn tăng lên đến gần 10.000 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2012. Điều đó đồng nghĩa với việc hàng nghìn người lao động có nguy cơ mất quyền lợi và đặc biệt là các DN gặp rất nhiều khó khăn trong công tác thu hồi vốn nợ đọng bảo hiểm. Điều đáng nói là hiện nay, việc trốn đóng BHXH mới chỉ ở mức xử phạt hành chính, chưa có mức xử phạt hình sự dẫn đến tình trạng nhiều DN, đơn vị còn chây ỳ, xem nhẹ việc đóng BHXH. BHXH huyện Từ Liêm - Hà Nội là một trong những đơn vị có tỉ lệ các DN, đơn vị nợ đọng gần như đứng đầu trên địa bàn TP. Hà Nội. Hiện nay, BHXH huyện quản lý khoảng 2.500 đơn vị thì có khoảng 700 đơn vị, DN nợ đọng với số tiền trên 100 tỷ đồng. Một vấn đề đặt ra ở đây là, bên cạnh các quy định xử phạt vẫn còn nhẹ và cần bổ sung chế tài xử phạt hình sự đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ nộp BHXH để chủ sử dụng lao động có ý thức hơn thì nhiều ý kiến đề nghị cơ quan BHXH cần có quyền thanh tra xử phạt chính sách về BHXH để giúp cho việc thu hồi nợ đọng BHXH được tốt hơn.
Theo đại diện cơ quan BHXH Việt Nam, mặc dù cơ quan BHXH cũng đã áp dụng nhiều biện pháp thu hồi nợ như: đối chiếu, thông báo kết quả thực hiện đóng BHXH, BHYT hàng tháng, tính lãi phạt chậm đóng đối với các đơn vị sử dụng lao động tham gia, công khai danh tính trên các phương tiện thông tin đại chúng, khởi kiện các DN có số nợ lớn ra tòa, phát huy hiệu quả hoạt động của tổ thu hồi nợ liên ngành... tuy nhiên, cơ chế thu hồi nợ này vẫn chưa đủ sức răn đe. Tình trạng chây ỳ, nợ đọng BHXH, BHYT của nhiều DN vẫn diễn ra, thậm chí coi đó là chuyện "bình thường". Ông Trương Minh Hoàng - đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau cho rằng, một số đơn vị sử dụng lao động cũng có khi cố tình trốn tránh không tham gia đóng bảo hiểm cho người lao động là một việc đáng lên án và việc này xử lí chưa thật sự nghiêm.
Mạnh Cường