Biến chứng tim mạch ở người đái tháo đường (ĐTĐ) xuất hiện là do có sự tổn thương xơ vữa động mạch của các mạch máu lớn và vừa. Bệnh ĐTĐ cho quá trình xơ vữa động mạch của các động mạch lớn và vừa xuất hiện sớm hơn và tiến triển nhanh hơn ở những người không mắc bệnh này.
Mặt khác, bên cạnh đó, bệnh ĐTĐ còn có nhiều trạng thái và bệnh lý khác cũng có thể góp phần gây các biến cố tim mạch. Đó là những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, trong đó phải kể đến như: bệnh tăng huyết áp, các rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá, béo phì, những người ít vận động.
Các biến chứng thường gặp
Viêm tắc động mạch chi dưới
Khoảng người ĐTĐ bị biến chứng này sau 20 năm. Người bị ĐTĐ nguy cơ gây hoại tử chi rất cao so với người không mắc ĐTĐ và là nguyên nhân dẫn đến cắt đoạn chi của 50% số trường hợp bị cắt đoạn chi không do chấn thương. Đặc biệt, biến chứng này càng trầm trọng hơn nếu người bệnh có kèm hút thuốc lá. Biến chứng này thường xảy ra với các dấu hiệu như: chứng đau cách hồi, giảm hoặc mất mạch mu chân, bàn chân lạnh, đau chân ban đêm… Khi gặp phải những dấu hiệu trên, nhất là ở người ĐTĐ cần phải đến các bác sĩ chuyên khoa để khám bàn chân, bắt mạch chi.
Bệnh tim
Bệnh mạch vành tim là bệnh cũng rất hay gặp và thường là rất nặng. Bệnh được biểu hiện bởi cơn đau thắt ngực không rõ ràng, người bệnh chỉ có cảm giác đau ngực thoáng qua hoặc không có triệu chứng đau ngực, nhồi máu cơ tim im lặng, bệnh tim thiếu máu cục bộ, đột tử. Để có thể phát hiện sớm, người ĐTĐ cần phải được đo điện tim khi mới phát hiện bệnh và kiểm tra định kỳ hàng năm hoặc làm nghiệm pháp gắng sức nếu nghi ngờ trên lâm sàng hoặc điện tim.
Bệnh tăng huyết áp
Bệnh thường gặp ở người mắc bệnh ĐTĐ týp 2 sau tuổi 45, có thể xuất hiện trước khi phát hiện bệnh. Tăng huyết áp làm nặng thêm các biến chứng vi mạch và là nguy cơ lớn dẫn đến các biến cố tim mạch. Khi phát hiện bệnh cao huyết áp, nhất là ở người ĐTĐ cần phải được điều trị tốt để duy trì huyết áp ổn định ở mức < 140/ 90mmHg và thấp hơn nữa nếu có thêm yếu tố nguy cơ khác. Huyết áp cần được kiểm tra thường xuyên và định kỳ. Để điều trị tăng huyết áp ngoài việc dùng thuốc, còn phải phối hợp thực hiện chế độ ăn và tập luyện.
Tai biến mạch máu não
ĐTĐ là bệnh rất dễ gây ra biến chứng tai biến mạch máu não, thường gặp nhất là nhồi máu não còn xuất huyết não thì tỉ lệ thấp hơn. Người bệnh cần chú ý trong những cơn tai biến mạch máu não thoáng qua. Do đó, điều trị tốt ĐTĐ và các yếu tố nguy cơ khác, đặc biệt là tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu là việc làm vô cùng cần thiết.
Rối loạn mỡ máu
Một thuật ngữ rất quen thuộc và là một hội chứng rất thường gặp nhất là ở người ĐTĐ, với các biểu hiện như: tăng triglyceride máu, giảm HDL - cholesterol, tăng LDL cholesterol. Các rối loạn này có thể được cải thiện phần nào nhờ kiểm soát tốt đường máu. Nếu chưa đạt mức tối ưu cần được điều trị sớm, bao gồm chế độ ăn và chế độ thuốc. Cần làm xét nghiệm kiểm tra các bất thường về mỡ máu tối thiểu một lần mỗi 6 tháng. Trong trường hợp điều trị, cần kiểm tra mỗi 3 tháng.
Phòng ngừa các biến chứng
Để phòng ngừa các biến chứng của bệnh ĐTĐ, nhất là biến chứng trên tim mạch cần thực hiện các vấn đề sau:
- Kiểm soát tốt bệnh ĐTĐ.
- Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ khác ngoài ĐTĐ.
Ngoài ra, cần giảm trọng lượng cơ thể thừa, tăng cường vận động thể lực, bỏ thuốc lá, giảm uống rượu…
BS. HỒ VĂN CƯNG