Không hút thuốc lá
Theo ước tính, thuốc lá giết chết 400.000 người ở Hoa Kỳ mỗi năm. Con số này tương đương với tổng số nạn nhân của các vụ tai nạn máy bay nếu đều đặn mỗi ngày có 3 chiếc máy bay lớn bị rơi! Vì vậy, chọn không hút thuốc lá sẽ là quyết định quan trọng nhất mà bạn có thể làm.
Kiểm soát trọng lượng cơ thể
Điều này không hiển nhiên như bí quyết số 1, vì sự liên hệ giữa chứng béo phì và các bệnh hay tử vong thường không trực tiếp. Tuy nhiên, theo thống kê của Hoa Kỳ, mỗi năm có tới 350.000 người tử vong vì béo phì.
Uống rượu vừa phải
Uống thực sự vừa phải (1 - 2 chén rượu mỗi ngày) làm giảm nguy cơ bị bệnh động mạch vành, nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, uống rượu quá mức lại là nguyên nhân chính dẫn tới các bệnh thể chất và những tai họa của xã hội. Khoảng 10% những người bắt đầu uống rượu để giải trí sẽ trở thành nghiện rượu. Vì vậy, quyết định uống rượu - thậm chí chỉ để giải trí - cũng cần được cân nhắc kỹ.
Luyện tập thường xuyên
Điều này mang lại những lợi ích vô cùng lớn lao cả về thể chất và tinh thần. Ngoài giảm nguy cơ bị cao huyết áp, cholesterol máu cao, đái tháo đường, béo phì và loãng xương, việc luyện tập đều đặn có thể nâng cao tâm trạng nói chung và giảm nguy cơ bị trầm cảm.
Thường xuyên kiểm tra huyết áp và nồng độ cholesterol máu
Cả hai yếu tố huyết áp cao và cholesterol máu cao đều được coi là những “sát thủ thầm lặng”, vì chúng có thể gây những tổn hại nặng nề cho tim và động mạch mà không hề có biểu hiện gì. Cách tốt nhất để biết bạn có bệnh tiềm ẩn không là đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Thường xuyên soi đại tràng và xét nghiệm tìm kháng thể tuyến tiền liệt
Cả hai kỹ thuật này đều có giá trị cao trong phát hiện sớm các bệnh phổ biến và có thể gây tử vong là ung thư đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt. Đây là hai trong số rất ít bệnh ung thư mà việc phát hiện sớm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với điều trị.
Dùng mỗi ngày một viên aspirin (đối với phần lớn nam giới)
Trừ khi bạn thực sự dị ứng với thuốc này (điều này rất hiếm), hoặc có nguy cơ xuất huyết tiêu hóa cao (cũng không phổ biến lắm), liều aspirin hàng ngày này là một trong những điều hữu ích và đơn giản nhất mà bạn có thể làm. Thuốc giúp giảm nguy cơ tạo cục máu đông trong động mạch dẫn tới tim và não, do đó giảm nguy cơ bị cơn đau tim hoặc đột quỵ.
Quan hệ tình dục an toàn
Trong thời đại của AIDS, điều này rất quan trọng. Đó là chưa kể tới các bệnh truyền qua đường tình dục khác, tuy ít chết người hơn nhưng có thể gây biến chứng như vô sinh chẳng hạn. Ngoại trừ những người thực sự chỉ quan hệ một vợ một chồng, chúng ta không có cách nào biết được bạn tình của mình có an toàn hay không. Vì vậy, phòng bệnh bằng cách sử dụng bao cao su là điều mấu chốt.
Thường xuyên kiểm tra phát hiện bệnh glaucoma
Glaucome (bệnh tăng nhãn áp) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa và thường không có triệu chứng gì cho tới tận khi đã gây tổn thương nặng nề cho dây thần kinh thị giác. Vì vậy, các bác sĩ gọi nó là “kẻ trộm trong đêm”. Lợi ích khác từ việc khám phát hiện bệnh glaucome là bác sĩ sẽ có cơ hội kiểm tra những rắc rối ở mắt như thoái hóa hoàng điểm chẳng hạn.
Dùng kem chống nắng có độ SPF ít nhất là 15
Ung thư da là bệnh hay gặp nhất trong các loại ung thư. Phần lớn các bệnh ung thư da ít khi gây tử vong, mặc dù chúng có thể gây biến dạng cục bộ nếu không được chẩn đoán sớm. Riêng u hắc tố vừa gây biến dạng vừa gây tử vong, vì vậy bệnh cần được chẩn đoán càng sớm càng tốt. Trên thực tế, việc rà soát toàn bộ cơ thể để tìm khối u cũng không mấy thuận tiện. Tốt nhất là nên tự phòng bệnh cho mình. Điều này có nghĩa là bạn cần dùng kem chống nắng, mặc áo quần bảo vệ và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong những giờ cao điểm (từ 10 giờ sáng tới 3 giờ chiều), khi ánh sáng mặt trời gay gắt nhất.
Tăng chất béo tốt và cacbon hydrat tốt trong chế độ ăn
Một số chuẩn mực dinh dưỡng trước đây đã bị thay đổi. Người ta ngày càng nhấn mạnh tới sự cần thiết phải phân biệt:
- Chất béo và cacbon hydrat tốt như acid béo omega-3 và ngũ cốc nguyên hạt (cần tăng trong khẩu phần ăn).
- Chất béo và cacbon hydrat không tốt như chất béo bão hòa và ngũ cốc tinh chế cao (cần giảm trong chế độ ăn).
Vì vậy, khái niệm chung chung là giảm chất béo và cacbon hydrat không còn chuẩn xác nữa.
Dành thời gian để thư giãn
Việc tìm ra chút thời gian để thư giãn quan trọng hơn tìm ra một kỹ thuật thư giãn đặc biệt. Kể cả những hoạt động thể lực nhẹ nhàng khiến bạn quên đi những lo toan đời thường cũng sẽ rất hữu ích. Tất cả chúng ta cần nghỉ ngơi về mặt tâm trí và tinh thần ít nhất một lần mỗi ngày, bất kể ở đâu và đang làm gì.
BS. QUỐC BẢO