Bố tôi 70 tuổi, cách đây vài năm ông xuất hiện hiện tượng run tay, dần dần hiện tượng run càng nặng hơn. Bác sĩ chẩn đoán bố tôi mắc bệnh Parkinson và cho thuốc điều trị. Nhưng đến nay, bệnh của bố tôi không đỡ mà còn nặng hơn. Xin tòa soạn cho biết có loại thuốc nào hoặc phương pháp gì để chữa bệnh này không? Tôi xin cảm ơn.
Hoàng Trọng Hanh (Bắc Ninh)
Bệnh Parkinson là một bệnh mạn tính, thường gặp ở người cao tuổi. Hiện nay, bệnh Parkinson đã có những thuốc điều trị tương đối hiệu quả. Tuy nhiên, để dùng thuốc đúng, bệnh nhân phải được thăm khám chuyên khoa thần kinh nhằm chẩn đoán bệnh thật chính xác, từ đó có chiến lược điều trị tốt.
Đây là bệnh không chữa khỏi hoàn toàn được mà mục tiêu điều trị là nhằm làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và cải thiện chất lượng sống..., giữ cho bệnh nhân duy trì được hoạt động sinh hoạt cá nhân càng lâu càng tốt, hạn chế tối đa các biến chứng bệnh. Hiện nay, ở Việt Nam, thuốc levodopa vẫn được coi là phương pháp điều trị duy nhất như tiêu chuẩn vàng trong điều trị bệnh Parkinson. Tuy nhiên, việc dùng thuốc dù đều đặn và đúng chỉ định của bác sĩ cũng chỉ có hiệu quả trong khoảng 10 năm đầu. Sau vài năm, hiệu quả của thuốc sẽ kém đi và các triệu chứng trở nên khó kiểm soát. Mặt khác, thuốc cũng có thể gây một số tác dụng phụ như ảo giác, loạn vận động, buồn nôn, tụt huyết áp tư thế, an thần và mất ngủ. Một số thuốc thuộc nhóm đồng vận dopamin, tác dụng kích thích trực tiếp thụ thể dopamin nhưng hiệu quả giảm triệu chứng không bằng levodopa. Thuốc thuộc nhóm ức chế COMT: entecarpone (comptan) và tolcapone (tasmar) là chất ức chế men catechol O-methyl transferase (COMT) tác dụng làm tăng tính khả dụng sinh học của L-Dopa và kéo dài thời gian bán hủy của nó. Thuốc cho phép giảm liều levodopa, vì vậy thuốc không có hiệu quả nếu không có L-Dopa. Tuy nhiên, nhóm thuốc này có biến chứng tiêu chảy, rối loạn chức năng gan. Cần kiểm tra men gan 2 tuần/lần. Nhóm thuốc kháng cholinergic đặc biệt hữu hiệu với thể bệnh run trong Parkinson. Nói chung, nhóm thuốc này không nên dùng cho người già, nhất là các bệnh nhân bị rối loạn trí nhớ, u lành tính tuyến tiền liệt, tăng nhãn áp.
Ngoài liệu pháp dùng thuốc, trên thế giới đã áp dụng điều trị phẫu thuật cho bệnh nhân Parkinson. Phương pháp này chỉ áp dụng khi điều trị nội khoa thất bại với điều kiện bệnh nhân không có sa sút trí tuệ rõ. Gồm các thủ thuật: rạch cầu nhạt giúp cho triệu chứng bất động, cứng đờ và run ở đối bên giảm; rạch đồi thị giúp cải thiện triệu chứng run đối bên và có thể có cả triệu chứng cứng đờ; cấy điện cực và máy kích thích lâu dài vào cơ thể; cấy ghép mô bằng cách dùng tế bào của thai nhi ghép vào não bệnh nhân để chúng sản xuất ra dopamin. Cho đến nay, phương pháp này vẫn chưa cho kết quả khả quan, mặt khác chi phí cao, kỹ thuật phức tạp, ngay cả các nước tiên tiến cũng hạn chế sử dụng.
Để điều trị hiệu quả, bệnh nhân Parkinson cần được khám và theo dõi tư vấn điều trị của các thầy thuốc chuyên khoa thần kinh có kinh nghiệm, vì không có một phác đồ chung nào áp dụng hiệu quả cho tất cả mọi bệnh nhân ở các giai đoạn bệnh.
TS. Ngọc Hà