Vậy là con tha hồ vào mạng, chơi game. Môi trường mạng có nhiều lợi ích đối với người dùng nhưng ngày càng có những rủi ro tiềm ẩn, đáng để tâm đối với trẻ em.
Hiện có nhiều bậc cha mẹ tạo riêng tài khoản mạng xã hội cho con em mình và thậm chí còn cho con thoải mái sử dụng máy tính, điện thoại để tham gia thế giới ảo, xem video clip trên mạng mà không hề có một sự theo dõi, kiểm soát chặt chẽ nào. Chính điều đó đã khiến trẻ em đang ngày càng trở thành đối tượng dễ bị tấn công nhất trên không gian mạng. Các nhân tố gây mất an toàn cho trẻ ngày càng nâng cấp liên tục, trong khi đó, trẻ chưa có khả năng nhận thức về sự biến hóa khôn lường của các yếu tố gây nguy hiểm cho bản thân. Không thể phủ nhận những lợi ích của mạng xã hội nhưng có thể thấy, hàng loạt trào lưu nguy hiểm trên internet hiện nay đều lây lan qua mạng xã hội.
Theo báo cáo của youtube gửi Bộ Thông tin và truyền thông, hiện có rất nhiều nội dung vi phạm đến từ Việt Nam, chủ yếu là gợi dục, kích động bạo lực, giang hồ mạng, cổ vũ cờ bạc, chơi ma túy, sử dụng nhạc, hình ảnh vi phạm bản quyền, đặc biệt là nội dung gây hại cho trẻ em. Đó là những clip dành cho trẻ em nhưng vi phạm thuần phong mỹ tục, bạo lực, đâm chém hoặc gợi dục... Sai phạm trên youtube chủ yếu đến từ 130.000 kênh tiếng Việt do youtube đang trực tiếp quản lý.
Nguyên nhân là do cơ chế quản lý nội dung đăng tải lỏng lẻo của youtube, bộ lọc của youtube hoạt động chưa hiệu quả. Từ đó có kẽ hở để người sử dụng đăng tải nội dung vi phạm núp dưới những tiêu đề, chuyên mục không vi phạm. Cơ chế kiểm duyệt của youtube phụ thuộc vào hậu kiểm dẫn đến người dùng dễ dàng đăng tải các clip vi phạm, trong khi quy trình thẩm định và gỡ bỏ clip vi phạm mất nhiều thời gian. Youtube cũng không có biện pháp ngăn chặn người dùng đăng lại những clip vi phạm đã bị bóc gỡ theo yêu cầu của cơ quan quản lý.
Trong khi đó, tại nước ta, dù đã có Nghị định 72/2013 của Chính phủ về việc chịu trách nhiệm của các chủ thể khi đăng tải thông tin trên internet, tuy nhiên, những quy định trong nghị định này còn rất chung chung. Dù Luật An ninh mạng cũng đã có nhưng việc xử lý đối với chủ thể đăng tải các video bạo lực, gây hoang mang cộng đồng chưa thấy được xử lý nhiều. Sự kéo dài thời gian của các cơ quan điều tra và việc xét xử chậm trễ nhiều vụ việc cũng là một nguyên nhân không tạo được sự răn đe mạnh mẽ đối với các chủ thể nói trên.
Các mạng xã hội khổng lồ như youtube, facebook nhận biết nội dung video chủ yếu bằng các thuật toán. Trên thế giới lại có nhiều ngôn ngữ khác nhau. Các thuật toán của google, facebook dù có tốt đến đâu, thông minh đến đâu vẫn không nhận biết được hết những video nào gọi là “xấu”. Vả lại, người đăng video cũng ngày càng hết sức tinh quái, họ có thể nghĩ ra nhiều kế để đánh lừa các thuật toán. Chẳng hạn có thể tiêu đề video là tích cực nhưng nội dung bên trong lại là phản cảm... Các nội dung nguy hiểm này không chỉ xuất hiện ở một mạng xã hội mà còn được chia sẻ ra các mạng xã hội khác nhau với tốc độ chóng mặt.
Trong số 1/3 người dùng internet tại Việt Nam được thống kê trong độ tuổi từ chưa thành niên và nhóm 15 - 24 tuổi có 68% tự học cách sử dụng internet, 17% học từ bạn bè. Nhà trường chỉ hướng dẫn kỹ năng công nghệ thông tin đơn thuần mà không dạy về an toàn mạng. Các phụ huynh trong gia đình lại không thường xuyên kiểm soát con em mình đang sử dụng internet, tiếp nhận các thông tin gì trên mạng. Do vậy, đây chính là nhóm đối tượng dễ bị tác động nhất trên môi trường mạng.
Trước tình hình trên, Bộ Thông tin và truyền thông đã kiên quyết thực hiện những biện pháp quản lý đối với các nội dung xấu độc trên youtube, google, yêu cầu ngăn chặn, gỡ bỏ với các clip, kênh vi phạm. Bộ đã yêu cầu youtube bỏ tính năng suggest đối với các kênh mà Bộ đã thông báo vi phạm và bổ sung cơ chế không cho người dùng đăng lại clip vi phạm đã bị gỡ bỏ trước đây.
Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử sẽ lập danh sách các “nhà sáng tạo nội dung” chuyên nghiệp kiếm tiền trên youtube để quản lý. Đối với các công ty đối tác quản lý đa kênh của google tại VN (MCN), Cục yêu cầu báo cáo toàn diện về hoạt động hợp tác với youtube trong vai trò là MCN, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết của các kênh youtube nằm trong mạng lưới của công ty.
Chưa có số liệu nào thống kê Việt Nam đã có bao nhiêu trẻ em chịu tác động của các video hay trò chơi kích động tư tưởng xấu. Nhưng đừng “mất bò mới lo làm chuồng”. Để giữ an toàn cho trẻ em trước các nội dung độc hại từ mạng internet, cần có sự vào cuộc đồng bộ của nhiều cơ quan liên quan, sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Vai trò của gia đình rất quan trọng, các phụ huynh cần gần gũi, sát sao để giữ cho con em mình an toàn hơn trong môi trường trực tuyến, thí dụ như thường xuyên trò chuyện với trẻ, giúp trẻ biết cách sử dụng internet an toàn; có thể cài đặt và sử dụng các ứng dụng giám sát trẻ em trên điện thoại thông minh và máy tính; cài đặt các tính năng bảo mật và giới hạn thời gian truy cập... Bên cạnh đó, trường học cũng cần trang bị kiến thức, kỹ năng cơ bản, phù hợp theo từng lứa tuổi để các em có khả năng sàng lọc thông tin trên internet, định hướng cho trẻ biết được tầm quan trọng của thông tin cá nhân, nhận biết những video, trang web độc hại... tự bảo vệ mình an toàn trên môi trường mạng. Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần sớm có những biện pháp quản lý, ngăn chặn, loại bỏ kịp thời những hiện tượng, nội dung tiêu cực ảnh hưởng xấu tới lối sống của thế hệ trẻ, hướng tới xây dựng và định hướng những giá trị, nội dung phù hợp thị hiếu, tâm lý lứa tuổi khác nhau của con trẻ.