Bảo hiểm y tế toàn dân là mục tiêu cao nhất khi triển khai quy định bắt buộc mua bảo hiểm y tế theo hộ gia đình. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng triển khai Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi), số lượng người tham gia bảo hiểm y tế lại giảm 1,2 triệu người. Để giải quyết nghịch lý này, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đang đưa ra các phương án điều chỉnh, nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân khi tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình.
Cũng theo kết quả sau 10 ngày tiến hành kiểm tra, kết quả của đoàn thanh tra liên ngành cho thấy, chủ yếu những vướng mắc khi người dân tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình nằm ở thủ tục hành chính. Nhiều địa phương đang cứng nhắc, rườm rà khi yêu cầu người dân phải kê khai tạm trú, tạm vắng hoặc photo các giấy tờ nếu người thân đi làm ăn xa. Tuy nhiên, theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thậm chí, đối với những trường hợp cá biệt chưa có hộ khẩu, tạm trú, tạm vắng, nếu được trưởng thôn, trưởng bản xác nhận nơi cư trú và lập danh sách vẫn được tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình.
Ở đây vai trò của các địa phương là rất quan trọng, cơ quan bảo hiểm xã hội các địa phương hầu hết đã triển khai tập huấn cho các đại lý, thế nhưng trong quá trình thực hiện, họ vẫn còn áp dụng máy móc khi lập danh sách đăng ký tham gia theo hộ gia đình. Bởi vậy, cần đơn giản hóa nhất thủ tục hành chính khi người dân muốn tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình. Khi đăng ký mua bảo hiểm y tế, để đảm bảo nguồn dữ liệu phải cung cấp đủ thông tin bao gồm họ và tên, mã thẻ bảo hiểm y tế của người đã tham gia theo hình thức khác. Thậm chí có cả những thông tin về nhân thân, nhưng trong trường hợp người đại diện hộ gia đình đó không nhớ hết hoặc vì lý do bất khả kháng như thành viên trong hộ gia đình đi công tác xa, đi học xa, đi du lịch hay vì bất kỳ lý do nào khác thì người đại diện đó có thể tự khai và chịu trách nhiệm, cam kết về độ chính xác, độ tin cậy về những thông tin đã được khai. Trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội và UBND cấp xã là phát hiện những sai sót thông tin quy định và có hướng xử lý cụ thể.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã trích kinh phí hỗ trợ kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế còn lại cho các hộ gia đình cận nghèo, người cao tuổi từ 75 - 80 tuổi cũng được hỗ trợ kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế. Ngoài ra, một số tỉnh cũng đang tiến hành thống kê số người có mức sống trung bình để lên phương án hỗ trợ tiền mua thẻ bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có những địa phương chỉ đề ra những kế hoạch rất chung chung mang tính chất khẩu hiệu, thiếu kiểm tra đôn đốc, giám sát.
Chính vì thế, để bảo hiểm y tế đến với mọi người, địa phương đang đóng vai trò then chốt. Việc các địa phương cần làm ngay là đơn giản hóa các thủ tục hành chính, đặc biệt là tuyên truyền để người dân hiểu được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm y tế đối với những thành viên trong gia đình, để việc tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình là hoàn toàn tự nguyện.
Ngọc Nhung
