Bang giao Nga - Mỹ trong giai đoạn khó khăn

22-07-2013 23:31 | Quốc tế

Bang giao giữa hai cường quốc đang ở trong thời kỳ khó khăn, do các bất đồng trên nhiều vấn đề: Cuộc xung đột ở Syria, Mỹ chỉ trích Nga gay gắt trong vụ nhà đối lập nổi tiếng Alexeï Navalny bị kết án tù, vụ cựu chuyên gia tình báo Mỹ Edward Snowden có thể tị nạn tại Nga.

Bang giao giữa hai cường quốc đang ở trong thời kỳ khó khăn, do các bất đồng trên nhiều vấn đề: Cuộc xung đột ở Syria, Mỹ chỉ trích Nga gay gắt trong vụ nhà đối lập nổi tiếng Alexeï Navalny bị kết án tù, vụ cựu chuyên gia tình báo Mỹ Edward Snowden có thể tị nạn tại Nga. Do vậy, trong tuần, Mỹ đã duy trì thái độ mập mờ, không rõ ràng về chuyến công du Nga của Tổng thống Obama.

Bang giao Nga - Mỹ trong giai đoạn khó khăn 1

Hiện đang có nhiều vụ việc “đầu độc” quan hệ Nga – Mỹ.

Ông Dmitry Peskov - Phát ngôn viên của Tổng thống Nga cho biết, Matxcơva hiện chưa nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào từ Washington về việc hủy bỏ chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Như vậy có nghĩa là Mỹ không đặt điều kiện hội đàm phụ thuộc vào quyết định của Matxcơva cấp cho cựu nhân viên CIA Edward Snowden nơi trú ẩn tạm thời hay chăng. Công tác chuẩn bị cho chuyến thăm của ông Barack Obama đến Nga vẫn đang được xúc tiến trong chế độ bình thường “về bình diện tổ chức cũng như về nội dung”, ông Dmitry Peskov tuyên bố như vậy. Theo hạn định thì vẫn còn thời gian dự trữ để không đặt ông Obama vào tình huống bất tiện. Bởi vì quy trình thủ tục cấp quy chế kéo dài 3 tháng cho đến giữa tháng 10. Trong thời gian tới, nếu đặt Hội nghị Thượng đỉnh Saint-Peterburg lên đầu tiên thì vẫn chưa thông qua được quyết định vấn đề quy chế cho cá nhân này. Về nguyên tắc, với điều kiện Snowden cam kết ngừng công bố những thông tin mật của anh ta, Nga sẽ cho phép anh ta tị nạn và đó là chuyện hoàn toàn bình thường. Sự khác biệt giữa quy chế tị nạn chính trị và cho phép tị nạn tạm thời là ở chỗ cách nộp đơn và thời hạn xét duyệt đơn xin. Về hình thức thì quá trình xem xét yêu cầu tạm trú tối thiểu sau 5 ngày. Cựu nhân viên CIA nộp đơn cho Cơ quan Di trú LB Nga (FMS) vào ngày 16/7. Như vậy, nếu trừ cả ngày nghỉ cuối tuần thì câu trả lời sẽ có vào thứ tư ngày 24/7. Đó là tuyên bố của ông Anatoly Kucherena - luật sư tư vấn của Snowden. Nhiều chuyên viên cho rằng, bước đi tiếp theo của Snowden sẽ là xin quy chế dân tị nạn. Trong quá trình thực thi toàn bộ các thủ tục, theo luật pháp Nga, nhân vật này sẽ được bảo vệ khỏi sự dẫn độ sang Mỹ.

Theo lịch trình được dự kiến từ lâu, Hội nghị Thượng đỉnh G20 sẽ được tổ chức trong các ngày 5 và 6/9/2013 tại Saint Petersbourg, Nga. Giữa tháng 6 vừa qua, Washington và Matxcơva cùng thông báo là Tổng thống Obama sẽ công du Nga trong hai ngày 3 - 4/9 và nguyên thủ hai nước sẽ hội đàm với nhau. Thế nhưng, ngày 17/7, Phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney chỉ tuyên bố ngắn gọn: “Tôi có thể nói rằng Tổng thống có ý định tới Nga để dự Thượng đỉnh G20. Tôi không có gì nói thêm so với những gì đã nói trong quá khứ về chuyến đi này”. Ngày hôm sau, 18/7, Nhà Trắng vẫn giữ nguyên thái độ mập mờ khi báo New York Times nêu ra khả năng ông Obama hủy bỏ kế hoạch thăm Nga do vụ Snowden. Theo ông Andrew Kuchins, chuyên gia về Nga tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế CSIS ở Washington, qua cách này, chính quyền Mỹ muốn làm cho giới lãnh đạo Nga hiểu được rằng “nếu họ cho Snowden tỵ nạn thì đó sẽ là giọt nước làm tràn ly”. Tuy nhiên, theo chuyên gia Steven Pifer thuộc Học viện Brookings thì thực ra, vụ Snowden không tác động nhiều so với các hồ sơ khác đang đầu độc quan hệ giữa hai cựu thù trong chiến tranh lạnh và đặc biệt là Matxcơva lại tỏ thái độ không tích cực trước các đề nghị của ông Obama trong việc giảm bớt số đầu đạn hạt nhân, như trong lời kêu gọi của ông tại Berlin hồi tháng 6 hoặc hồ sơ lá chắn chống tên lửa, thúc đẩy hợp tác kinh tế...

Chính trên những vấn đề này mà ông Obama sẽ quyết định có thăm chính thức Nga hay không, bởi vì, theo chuyên gia Pifer, nguyên thủ Mỹ sẽ lập luận rằng “tôi sẽ không mất thời gian và nguồn lực của chính quyền vào một mối quan hệ không mang lại kết quả”.

Quan hệ hiện nay giữa nguyên thủ Mỹ và Nga trái ngược hẳn với không khí hòa dịu, thoải mái giữa ông Obama và Tổng thống Nga Dmitri Medvedev trước đây. Các cuộc gặp giữa ông Obama và ông Putin nhân Thượng đỉnh G20 ở Mexico năm ngoái, G8 hồi tháng 6 ở North Irland, đều diễn ra một cách lạnh lùng và căng thẳng. Thậm chí, ông Putin còn không dự G8 ở Trại David vào tháng 5/2012.

Mặc dù vậy, theo chuyên gia Pifer, giả sử không có Thượng đỉnh Nga - Mỹ vào tháng 9/2013 thì hai bên cũng không cắt cầu quan hệ. Nguyên thủ hai nước vẫn có thể gặp nhau bên lề G20 ở Saint Petersbourg và để cho cả hai bên không bị mất mặt. Đương nhiên, nếu ông Obama không thăm Nga thì Matxcơva sẽ không hài lòng. Thế nhưng, liệu việc Washington tìm cách gây sức ép như vậy có thúc đẩy Matxcơva đưa ra những biện pháp để có được Thượng đỉnh Nga - Mỹ hay không, điều này cần phải chờ xem.

Hương Trà

(Theo AP, Moscowtimes)

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Chia sẻ facebook