Bài thuốc cổ phương “Thiên vương bổ tâm đan” là bài thuốc dưỡng tâm an thần nổi tiếng, bài thuốc này được ghi chép lại sớm nhất trong cuốn “Nhiếp sinh bí phẫu” (sách y văn cổ đời Minh - Trung Quốc). Tác dụng chủ đạo của bài thuốc là bổ tâm an thần, tư âm dưỡng huyết. Ngày nay, bài thuốc này đã được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị các bệnh về tim mạch, tâm thần kinh.
Thành phần bài thuốc: Sinh địa hoàng 120g; Nhân sâm 18g; Đan sâm 15g; Huyền sâm 15g; Phục linh 15g; Ngũ vị tử 15g; Viễn chí 15g (bỏ lõi); Cát cánh 15g; Đương quy thân 60g; Thiên môn đông 60g (bỏ lõi); Mạch môn đông 60g (bỏ lõi); Bá tử nhân 60g; Toan táo nhân 60g.
Các vị thuốc trên tán thành bột mịn, luyện mật làm hoàn (mật hoàn) to bằng hạt ngô đồng (khoảng 9 - 12g), áo bên ngoài bằng bột Chu sa, mỗi lần uống 1 hoàn cùng với nước đun sôi để nguội vào lúc đói. Nếu có thể nên dùng nước sắc Long nhãn để uống cùng thì càng tốt. Khi uống thuốc kỵ dùng Đại toán (tỏi), La bặc (củ cải), Ngư tinh thảo (Rau diếp cá), Rượu cao lương.
Ảnh minh hoạ: Internet.
Công dụng và chủ trị của bài thuốc
Bài thuốc “Thiên vương bổ tâm đan” có tác dụng bổ tâm an thần, tư âm dưỡng huyết.
Chủ trị các chứng bệnh do âm hư, huyết hư, tâm thận âm hư gây ra như: Hư phiền (hồi hộp, bồn chồn), thất miên (mất ngủ), tâm quý (hồi hộp đánh trống ngực đặc biệt là khi có sự stress tinh thần hoặc gắng sức), mộng tinh (mơ ngủ xuất tinh), kiện vong (hay quên, trí nhớ suy giảm), đại tiện táo kết, miệng lưỡi nhiệt lở loét, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng ít, mạch tế sác (nhanh và nhỏ)…
Theo nghiên cứu hiện đại và thực tế lâm sàng, bài thuốc “Thiên vương bổ tâm đan” dùng để phòng chống các bệnh lý về tim mạch (viêm cơ tim, thiểu năng mạch vành, rối loạn thần kinh tim, rối loạn nhịp tim), suy nhược thần kinh, rối loạn giấc ngủ, rối loạn tâm thần, rối loạn sinh dục nam – nữ, hội chứng tiền mãn kinh, hội chứng rối loạn tiền đình, thiểu năng tuần hoàn não, viêm gan, miệng lưỡi lở loét…
Tác dụng dược lý của bài thuốc
Trong bài thuốc có sử dụng đến 3 loại sâm (Nhân sâm, Huyền sâm, Đan sâm), mỗi loại sâm có tác dụng khác nhau, phối ngũ cùng các vị thuốc khác có tính năng tương tự để tạo nên tác dụng cho toàn bài thuốc.
Bài thuốc có dùng lượng nhiều Sinh địa, có tác dụng bổ âm, tư thận thuỷ, vào huyết phận để dưỡng âm huyết. Sử dụng Huyền sâm cùng với Thiên môn đông, Mạch môn đông để tư âm, lương huyết, thanh hư hoả. Đương quy thân bổ huyết, Đan sâm bổ huyết hoạt huyết, làm tăng tác dụng tư âm dưỡng huyết. Nhân sâm đại bổ nguyên khí, Phục linh bổ tâm khí, an thần ninh tâm. Ngũ vị tử, Viễn chí liễm âm tâm sinh tân. Bá tử nhân, Toan táo nhân có tác dụng định tâm an thần. Cát cánh có tác dụng dẫn thuốc đi lên. Bao ngoài đan dược bằng bột Chu sa có tác dụng trấn kinh an thần.
Bài thuốc vừa có tác dụng trị vào bản (gốc bệnh) là âm huyết bất túc, vừa có tác dụng trị vào tiêu (ngọn) là chứng hư phiền. mất ngủ. Pháp chữa trị cả tiêu lẫn bản giúp cho âm huyết được đầy đủ các chứng bệnh kể trên sẽ tự hết.
Theo nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, bài thuốc “Thiên vương bổ tâm đan” có tác dụng điều hòa sự hưng phấn và ức chế của hệ thần kinh trung ương, điều hòa hoạt động của tim mạch. Nghiên cứu trên động vật thực nghiệm đã chứng minh bài thuốc còn giúp tăng lưu lượng máu động mạch vành nuôi tim, tăng sức bóp cơ tim và sức chịu đựng của tế bào cơ tim khi gặp điều kiện thiếu Oxy. Ngoài ra, bài thuốc này còn có tác dụng tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh bên ngoài.