Chàm mạn tính còn gọi là eczema là bệnh rất thường gặp ở mọi lứa tuổi, giới tính; nhưng trẻ em và người già dễ mắc hơn cả. Đông y gọi eczema là bệnh chàm hay thấp chẩn, thấp sang, tẩm dâm sang. Nguyên nhân do phong, nhiệt và thấp kết hợp gây ra bệnh, nhưng do phong là chủ yếu. Ở thể mạn tính thường do phong gây ra huyết táo rồi phối hợp với nhau mà gây bệnh. Sau đây là bài thuốc chữa chàm thể mạn tính.
Người bệnh có biểu hiện ngứa từng cơn, ngứa nhiều về đêm và lúc trời nóng. Bệnh kéo dài, tái phát nhiều lần, sắc da vùng thấp chẩn xạm, thâm đen do sắc tố kết tụ, da khô, dày lên thành từng vầng, từng đám. Bệnh có kèm triệu chứng toàn thân: xương khớp đau, gối mỏi; nếu phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh có kèm theo rối loạn kinh nguyệt. Chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng; mạch tế sác. Phương pháp chữa: Khu phong dưỡng huyết, nhuận táo. Dùng các bài thuốc sau:
Thuốc bôi:
Bài 1: vỏ tôm càng 7 - 10 cái, hùng hoàng 4g, dấm thanh vừa đủ ngâm. Ngâm vỏ tôm trong dấm 3 - 4 giờ; dùng nước dấm ngâm với hùng hoàng, nghiền đều. Bôi vào chỗ chàm.
Bài 2: xuyên hoàng liên 4g, hồng hoa 4g, hồng đơn 4g, chu sa 4g. Tán thành bột mịn; trộn với mỡ trăn cho đều. Bôi vào chỗ chàm.
Thuốc rửa: lá vối tươi 100g, lá kinh giới 100g. Đun sôi kỹ, lấy nước rửa vết loét, sau dùng thuốc mỡ bôi.
Thuốc uống: Dùng một trong các bài:
Bài 1: Tứ vật tiêu phong ẩm gia giảm: thục địa 16g, sinh địa 16g, đương quy 12g, bạch thược 12g, khổ sâm 8g, thuyền thoái 6g, thương truật 12g, kinh giới 16g, phòng phong 12g, bạch tiễn bì 8g, bạch tật lê 8g, địa phu tử 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Bài 2: Nhị diệu thang gia giảm: hoàng kỳ 12g, thương truật 8g, phòng phong 8g, hy thiêm thảo 12g, ké đầu ngựa 12g, phù bình 12g, bạch tiễn bì 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Bài 3: Long đởm tả can thang gia giảm: long đởm thảo 8g, hoàng cầm 12g, chi tử 8g, mộc thông 8g, khổ sâm 12g, xa tiền tử 8g, trạch tả 12g, sinh địa 12g, địa phu tử 12g. Sấy khô tán bột, làm hoàn. Ngày 2 lần, mỗi lần 15 - 20g. Công dụng: thanh nhiệt trừ thấp ở kinh can. Chữa chàm mạn tính.
Bài 4: Tứ vật hợp tỳ giải thẩm thấp thang gia giảm: đương quy 12g, sinh địa 16g, bạch thược 12g, xuyên khung 12g, kinh giới 12g, phòng phong 12g, thuyền thoái 6g, tỳ giải 12g, ý dĩ 12g, trạch tả 10g, hoạt thạch 10g, thông thảo 6g. Sắc uống 3 lần trong ngày. Gia giảm: bệnh phát ở đầu gia bạch chỉ 8g, cảo bản 12g; bệnh ở thân mình gia ngưu tất 10g, đỗ trọng 10g; bệnh ở tứ chi gia quế chi 6g, độc hoạt 10g; ngứa nhiều gia khổ sâm 10g, bạch tiễn bì 12g.
Lưu ý: Khi mắc bệnh, cần xác định các nguyên nhân để chữa trị, tránh tiếp xúc các yếu tố gây dị ứng; nghỉ ngơi hợp lý và ăn kiêng các loại thức ăn có chất kích thích dễ gây ngứa; vệ sinh da đề phòng tái phát.
Lương y. Thảo Nguyên
