Trong nhiều năm qua, BS. Nguyễn Tích Ý đã dành một phần lương hưu hàng tháng của mình, đồng thời vận động những người con của ông (cũng đều là bác sĩ) góp phần cùng chính quyền xã, thôn làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài, tiếp sức cho các học sinh - sinh viên nghèo đến trường, giúp các cháu vượt qua những mặc cảm tự ti để vươn lên giành những thành tích cao trong học tập, phấn đấu trở thành người công dân hữu ích cho quê hương, đất nước.
Ông Nguyễn Tích Ý tuy tuổi đã cao nhưng còn minh mẫn; đọc sách báo là niềm vui thường nhật của ông
Điển hình như gia đình bà Trần Thị Sen (ở thôn Vọng Trì Tây, xã Phú Mậu) trong dịp Tết nguyên đán Quý Tỵ 2013 được ông tặng 3.000.000 đồng để làm vốn sản xuất, nuôi 2 con nhỏ ăn học. Nhờ nguồn vốn đó mà đến nay chị Sen đã nuôi heo xuất chuồng được 6 - 7 lứa, thu nhập hơn 20 triệu đồng. Còn cháu Nguyễn Thị Thanh, con của chị Trần Thị Kim (ở thôn Vọng Trì Đông, Phú Mậu) không có cha, mẹ tật nguyền, có nguy cơ bỏ học nửa chừng, nhờ sự trợ giúp kịp thời của ông Ý mỗi tháng 300.000 đồng cho cả gia đình (suốt 2 năm 2013 và 2014) nên cháu Thanh đã tiếp tục được đến trường, là học sinh giỏi nhiều năm liền. Hiện Thanh đang học lớp 12 trường THPT Phan Đăng Lưu - Huế. Còn Đinh Hoàng Lân ở thôn Mậu Tài (sinh viên năm 2 khoa Toán trường Đại học Sư phạm Huế) nhờ chiếc xe đạp Nhật của bác Ý tặng em trong lễ tổng kết năm học 2011 - 2012, năm em tốt nghiệp lớp 9 trường THCS Phú Mậu, đã động viên tinh thần là rất lớn, giúp em có phương tiện học tập, rèn luyện tốt hơn ở giảng đường đại học.
Chỉ tính trong năm 2013 có tổng số 14 hộ gia đình nghèo có con đang độ tuổi ăn học ở địa bàn xã Phú Mậu được nhận trợ cấp của ông với số tiền là 2.500.000 đồng/ hộ. Tổng kinh phí là 35 triệu đồng đã trực tiếp đến tay các hộ nghèo trong niềm xúc động của lãnh đạo địa phương và nhiều người có mặt hôm đó. Tay chầm chậm đưa phong bì cho đại diện các hộ gia đình, ông không quên căn dặn họ là phải làm Lấp mãi mãi khắc ghi tấm lòng thơm thảo của ông và nguyện động viên nhau phấn đấu học tập tốt, rèn luyện chăm để không phụ lòng mong mỏi của ông.
Tủ sách của ông Nguyễn Tích Ý tặng cho thư viện trường THCS Phú Mậu
Ngoài ra, ông Nguyễn Tích Ý là người đầu tiên khởi xướng thành lập Hội Khuyến học thôn Tiên Nộn, đồng thời ủng hộ về vật chất và tinh thần cho Hội Khuyến học xã Phú Mậu trong nhiều năm qua, tích cực trợ giúp kinh phí cho các trường tiểu học, THCS trên địa bàn xã để phát thưởng hàng năm, tuyên dương các cháu thi đỗ cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh. Dịp tổng kết năm học 2014 - 2015, ông hỗ trợ cho trường Mầm non số 2 Phú Mậu 1.000.000 đồng. Tháng 10/2015, ông ủng hộ cho Hội khuyến học thôn Tiên Nộn 1.000.000 đồng để phát thưởng cho con em trong thôn… Những nghĩa cử cao đẹp, những hoạt động giàu tính nhân văn đó của ông nhằm động viên, khuyến khích tài năng ở địa phương, góp phần rất hiệu quả giúp các cháu học sinh nghèo ở đây có động lực phấn đấu vươn lên, trở thành người công dân hữu ích cho quê hương, đất nước sau này.
Tháng 6/2014, ông đã được UBND huyện Phú Vang biểu dương “Gương điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài” cấp huyện, giai đoạn 2010 - 2014.
Mới đây, ngày 20/11/2015, ông về dự Lễ kỷ niệm 33 năm ngày Nhà giáo Việt Nam và đón nhận Cờ thi đua xuất sắc của UBND tỉnh của trường THCS Phú Mậu, ông đã tặng cho thư viện trường hàng trăm đầu sách tham khảo, sách nghiên cứu quý hiếm với nhiều thể loại: thơ, truyện, bút ký, phê bình văn học… và 1 cái tủ kính mới để đựng sách, với tổng kinh phí ước tính khoảng hơn 20 triệu đồng. Hôm tặng sách, ông Ý căn dặn các thầy cô giáo: “Việc làm của mình hôm nay rất đỗi bình thường, mong muốn truyền lại nguồn tri thức vô giá này cho thế hệ trẻ. Các cô thầy cố gắng gìn giữ, bảo quản cho tốt nhé!”.
Ông còn viết thư ngỏ kêu gọi các nhà hảo tâm, mạnh thường quân ở trong và ngoài nước cùng quan tâm, chăm lo ủng hộ kinh phí cho công tác khuyến học, khuyến tài ở xã Phú Mậu nói chung và thôn Tiên Nộn nói riêng.
BS. Nguyễn Tích Ý thật sự là tấm gương “tuổi cao, gương sáng”, là nhân tố điển hình tiên tiến trong công tác khuyến học, khuyến tài và xây dựng xã hội học tập ở vùng đất có bề dày truyền thống hiếu học nhưng cũng còn không ít gian truân này.