Từ ngày 1/7/2016, Nghị định 132 của Chính phủ “Quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa” bắt đầu có hiệu lực thi hành, điểm mới đáng chú ý trong nghị định này là quy định xử phạt tiền (100.000 - 200.000 đồng, Điều 27 của nghị định) đối với hành khách đi trên phương tiện chở khách ngang sông (đò, phà) mà không mặc áo phao cứu sinh hoặc không mang vật dụng nổi cứu sinh cá nhân (có hình hộp chữ nhật, đeo vào tay).
Người lái phương tiện, thuyền viên có trách nhiệm phát, hướng dẫn cách sử dụng áo phao, dụng cụ nổi cứu sinh cho hành khách. Trường hợp không hướng dẫn cách sử dụng thiết bị, dụng cụ an toàn cho người, hành khách trên phương tiện bị cảnh cáo hoặc phạt tiền (ví dụ từ 100.000 - 200.000 đồng đối với phương tiện chở đến 12 khách). Hành khách nếu không chấp hành nội quy an toàn trên phương tiện, không chấp hành sự hướng dẫn của thuyền viên, người lái phương tiện sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 50.000 - 100.000 đồng.
Áo phao - vật dụng đã cứu sống không biết bao nhiêu người.
Nhìn lại vụ lật tàu du lịch vừa qua trên sông Hàn, Đà Nẵng, ngoài việc chở quá tải gấp đôi số lượng người quy định, hành khách còn cho biết tàu chỉ trang bị áo phao… cho vui. Bởi số lượng áo phao quá ít và bị buộc chặt vào các vị trí khuất nhằm dành toàn cảnh cho du khách ngắm thành phố đỡ bị vướng mắt. Cũng có một số khách hỏi về áo phao thì được nhân viên cho rằng… không cần thiết. Nếu như trước đó khoác chiếc áo phao, rất có thể 3 nạn nhân xấu số đã không thiệt mạng.
Việc du khách tự nguyện và đề nghị mặc áo phao cho mình và người thân là đúng đắn, đó không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm. Tuy nhiên, nhiều người đã cảm thấy bị “lạc lõng”, thậm chí “ngại ngùng” khi đòi hỏi hoặc thực hiện quyền lợi đó khi số đông hành khách vẫn chủ quan trong những bộ trang phục du lịch đẹp đẽ.
Về phía chủ tàu, đáng ra phải là bên sốt sắng nhất khuyến khích hoặc bắt buộc hành khách mặc áo phao nhằm bảo vệ an toàn và giảm thiệt hại khi có sự cố, nhưng vì muốn giảm chi phí đầu tư, giảm công đoạn, thủ tục mà đã cố tình phớt lờ trách nhiệm này. Không biết bao nhiêu sự cố sông nước xảy ra gây thiệt hại nặng nề về người mà lẽ ra sẽ hạn chế được tối đa hậu quả nhờ chiếc áo phao đơn giản, gọn nhẹ.
Thiết nghĩ, Nghị định 132 của Chính phủ ra đời là cấp thiết và đúng lúc trước sự phát triển mạnh mẽ của du lịch đường sông. Về phía ngược lại, đã đến lúc hành khách cần đồng loạt đề nghị các chủ tàu, thuyền cung cấp áo phao trước khi bước lên tàu. Hơn ai hết, hành khách là người giám sát sự tuân thủ của các chủ tàu, thuyền, đồng thời cần coi đó là “bùa hộ mệnh” của mình để có được sự yên tâm, an toàn trong những chuyến đi trên sông nước.