Thường gần đến các kỳ thi quan trọng, các bạn học sinh lại hay mắc bệnh như: cảm cúm, viêm họng, nhức đầu, mệt mỏi, hay buồn ngủ, mất ngủ, học bài lâu thuộc nhưng lại mau quên, chán ăn, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh... Tình trạng này làm giảm thành tích học tập của học sinh. Câu hỏi đặt ra là: có biện pháp nào và món ăn nào giúp bồi bổ sức khỏe và trí óc để học và thi tốt? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.
Các bệnh dễ mắc vào mùa thi
Có một thực tế là học sinh trong thời kỳ ôn thi cuối năm dễ mắc bệnh và hay bị mệt mỏi. Tại sao vậy?
Dịp ôn thi cuối năm học thường là vào mùa hè nắng nóng. Việc đi lại ngoài trời nắng đã làm các em mệt mỏi vì ra nhiều mồ hôi gây mất nước và mất muối, giảm sức đề kháng của cơ thể. Bên cạnh đó, thời tiết nắng nóng làm cho các em biếng ăn, chỉ uống nước nhiều nên đến bữa càng ngại ăn cơm. Khi sức đề kháng bị giảm sút, cơ thể dễ mệt mỏi, trong khi ăn uống không đầy đủ các chất, đặc biệt là thiếu chất đạm, thiếu các vitamin và khoáng chất như vitamin C, vitamin A, vitamin E, sắt, kẽm, kali... Mặt khác, các em lại phải học nhiều, thức quá khuya và phải dậy sớm nên thời gian ngủ ít dẫn đến cơ thể bị thiếu ngủ, dễ mệt mỏi, suy nhược cơ thể và suy nhược thần kinh. Từ đây kết quả học tập giảm sút, học lâu thuộc và rất mau quên. Các em lại ít vận động, ít hoặc không tập thể dục nên dễ bị thiếu dưỡng khí cũng sẽ làm giảm sức đề kháng và mau mệt mỏi. Nếu các em sử dụng quạt máy hay máy lạnh ở nhiệt độ thấp (16 - 220C) tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa trong phòng lạnh và bên ngoài làm cơ thể học sinh không thích nghi kịp nên dễ nhiễm lạnh, luồng gió từ quạt máy thổi trực tiếp liên tục vào người sẽ làm khô mũi họng nên dễ gây viêm.
 Tập thể dục giữa giờ giúp các em học sinh thư giãn, chống mệt mỏi. |
Đối với những học sinh bỏ bữa sáng, vào tiết cuối của buổi học dễ bị hạ đường huyết gây hoa mắt, bủn rủn chân tay, vã mồ hôi, có khi ngất xỉu, lạnh tay chân. Gặp trường hợp này, cần nhanh chóng cho học sinh đó uống một hộp sữa tươi có đường, hoặc cốc nước trà đường, ăn 1 - 2 cái kẹo... Phòng tránh hạ đường huyết bằng cách không bỏ bữa sáng và ăn các bữa phụ.
Bệnh đau dạ dày: do học sinh ăn uống không điều độ, ăn trong tình trạng căng thẳng tinh thần bởi lo học và thi, thường nhai không kỹ và không thư giãn khi ăn, làm dịch vị không tiết ra đầy đủ để tiêu hóa thức ăn; học căng thẳng thì càng đau. Muốn tránh bệnh này, học sinh cần ăn uống làm nhiều bữa theo nguyên tắc “không để quá đói, không ăn quá no”. Học sinh nên mang theo các loại thức ăn nhanh như: sữa tươi, sữa chua, bánh mì, trái cây, khoai củ, bánh kẹo, xúc xích... để ăn khi giải lao giữa các tiết học.
Các biện pháp bồi bổ sức khỏe để học và thi tốt
Để giúp các em học sinh khỏe mạnh tập trung học và thi tốt, các bậc cha mẹ cần chăm sóc cho các em ăn, nghỉ, sinh hoạt như sau:
Ăn ngày 3 bữa chính: sáng, trưa, tối, với đầy đủ 4 nhóm thực phẩm là đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất. Nhóm chất đạm gồm thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, nghêu sò... Nhóm chất đường chủ yếu là gạo, ngô, khoai, sắn, đậu, bánh mì, bánh quy, kẹo... Nhóm chất béo là dầu thực vật để chế biến thức ăn và chất béo trong cá và thủy hải sản. Nhóm vitamin và khoáng chất chủ yếu có trong rau, củ, trái cây, thịt, cá. Trong những ngày hè nắng nóng, cần cho các em uống nước đầy đủ, tốt nhất là các loại nước ép trái cây tươi như nước cam, chanh, nho, bưởi, đu đủ, bơ, dưa hấu, lê, táo... Khi các em ra nhiều mồ hôi có thể cho uống dung dịch oresol để bù nước và muối rất tốt. Để cho các em dễ uống có thể vắt chanh, cam và thêm vài thìa đường vào nước oresol. Ngoài 3 bữa chính, khi các em đi học, cha mẹ nên chuẩn bị các thức ăn nhanh để cho con ăn bữa phụ sau các tiết học như: sữa chua, sữa tươi, bánh kẹo, chè khoai, chè đậu đen, trái cây, xúc xích...
Người lớn và chính bản thân các em học sinh không nên cho các em uống nước trà đặc, cà phê để thức khuya học bài. Vì trà và cà phê có chất caffeine kích thích thần kinh làm cho các em không buồn ngủ và rất khó ngủ. Tình trạng này kéo dài sẽ gây rối loạn giấc ngủ, suy nhược thần kinh và giảm trí nhớ.
Các em học sinh cấp 2 - 3 cần được ngủ đủ từ 7 - 8 giờ mỗi ngày, còn học sinh mẫu giáo và cấp 1 cần ngủ nhiều hơn là khoảng 9 - 10 giờ. Nếu em nào thích học khuya thì cho ngủ sớm để đêm dậy học. Cha mẹ và người thân nên bố trí cho các em được ngủ trưa từ 20 - 30 phút.
Việc tập thể dục rất cần để đảm bảo sức khỏe cho học sinh học và thi tốt. Các em có thể tập vào buổi sáng khi ngủ dậy, hoặc tranh thủ thời gian nghỉ giải lao giữa các tiết học để tập một số động tác thể dục, hít thở không khí trong lành để giúp thư giãn, chống mệt mỏi.
Những gia đình có điều kiện dùng máy điều hòa nhiệt độ, chỉ nên để nhiệt độ từ 26 - 280C là tốt nhất. Khi học hay ngủ, không nên để quạt điện quạt thẳng vào đầu, hay mặt các em để tránh bị cảm lạnh hay khô họng dễ bị viêm nhiễm.
Khi đi lại ngoài trời nắng, các em cần đội nón mũ rộng vành, mặc áo chống nắng và luôn uống nước đầy đủ để chống say nắng và say nóng.
BS. Trần Thanh Tâm