Gan là thực phẩm giàu vitamin A và các nguyên tố vi lượng, tuy nhiên cũng có nhiều người lo gan lợn chứa nhiều độc tố và có thể mang đến những nguy cơ cho người sử dụng. Vậy chế biến và sử dụng như thế nào để đảm bảo an toàn.
Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng, trong 100g gan lợn chứa 21,3g protein, 25mg sắt, 8700 mcg Vitamin A. Trong 100g gan gà có 6.960mcg vitamin A, gan bò có 5.000mcg...
Trong đó, protein là thành phần quan trọng cấu thành cơ thể người, các hoạt động sống nhất là sự phát triển tầm vóc của trẻ. Sự phát triển chức năng của các cơ quan đều lấy sự hợp thành và tích lũy protein trong tổ chức cơ thể. Chất sắt là nguyên liệu tạo ra huyết sắc tố, có tác dụng chữa trị và phòng chống thiếu máu. Vitamin A có quan hệ mật thiết với thị lực bình thường của mắt, có liên quan đến sự hình thành của tế bào thượng bì bên ngoài và bên trong cơ thể. Nếu thiếu vitamin A, có thể làm ảnh hưởng tới chức năng miễn dịch của cơ thể người, gây truyền nhiễm, có thể ảnh hưởng tới sự phát triển xương của trẻ.
Tuy nhiên, ngoài yếu tố giàu vitamin A và các nguyên tố vi lượng như sắt gan còn là nơi tập trung các chất cặn bã gây hại sức khoẻ. Gan có nhiệm vụ chuyển hoá và giải chất độc nên nếu chức năng gan kém, bị bệnh không thải được chất độc ra ngoài thì trong gan sẽ còn tồn dư nhiều mầm bệnh. Các loại ký sinh trùng như sán lá gan cũng thường trú ngụ ở gan, mặt khác ở những con lợn, gà bị bệnh viêm gan thì gan sẽ chứa nhiều virut và độc tố gây bệnh.
Trong gan cũng như các loại phủ tạng động vật khác như tim, bầu dục… đều có chứa nhiều đạm, cholesterol cao do đó không tốt cho những người mắc các bệnh rối loạn chuyển hoá, người bị tăng cholesterol máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tiểu đường…
Trẻ em và phụ nữ đang nuôi con nhỏ, những người thiếu máu thiếu sắt có thể ăn được gan và một số loại phủ tạng như tim, bầu dục nhưng chỉ nên ăn 2 - 3 lần/tuần, mỗi lần từ 50 - 70g đối với người lớn, còn trẻ em chỉ ăn từ 30 - 50g/bữa. Khi mua gan, lưu ý chọn gan có màu đỏ sẫm tươi, không có những nốt sần trên bề mặt, ấn tay vào miếng gan thấy có đàn hồi tốt, miếng gan dẻo là gan có chất lượng tốt. Còn nếu trên bề mặt miếng gan có những nốt sần cục, màu vàng hoặc tím sẫm, có mùi hôi là gan nhiễm bệnh không nên mua.
Trước khi chế biến, nên cắt lát mỏng từng miếng gan rửa sạch bằng nước lạnh, bóp hết máu đọng, lấy miếng vải xô sạch thấm khô hết máu trong gan để loại bỏ chất độc trong máu của gan, chỉ còn giữ lại các tế bào gan giàu chất dinh dưỡng. Không nên ăn gan còn tái mà phải lưu ý nấu, cho gan chín kỹ để diệt được các vi khuẩn gây bệnh và các ký sinh trùng.
BS. Nguyễn Thu Hà