Mặc dù trong thực tế lâm sàng, chỉ có một vài nhóm thuốc có thể gây tăng huyết áp đáng kể, nhưng người bệnh cũng cần hết sức lưu tâm để kiểm soát và can thiệp kịp thời khi tình trạng tăng huyết áp do thuốc xảy ra.
Cơ chế của thuốc gây tăng huyết áp có thể do tăng giữ thể tích, kích thích dẫn truyền cường giao cảm hoặc co mạch. Phần lớn trường hợp các thuốc sẽ không gây tăng huyết áp trầm trọng nhưng ở một vài bệnh nhân có thể quan sát thấy huyết áp tăng 5-10mmHg. Khi huyết áp tâm trương tăng thêm 5mmHg có thể làm gia tăng nguy cơ đột quỵ và thiếu máu cơ tim cục bộ. Những nhóm thuốc dưới đây tuy không phải là chống chỉ định với người tăng huyết áp nhưng gây bất lợi cho họ nên tránh dùng hoặc dùng cẩn trọng nhằm hạn chế tác dụng không mong muốn gây ảnh hưởng không tốt đến việc điều trị tăng huyết áp.
Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAID)
Tăng huyết áp tạm thời là một trong những tác dụng phụ được ghi nhận khi sử dụng các thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs). Cơ chế gây ra tác dụng phụ trên huyết áp của các thuốc giảm đau này được cho là có liên quan đến việc giữ muối, nước và tác dụng gây co mạch. Hơn thế các thuốc giảm đau NSAIDs có thể ảnh hưởng đến tác dụng của các nhóm thuốc hạ huyết áp như thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn thụ thể, thuốc chẹn beta, thuốc lợi tiểu. Để sử dụng thuốc giảm đau hợp lý, hiệu quả và an toàn, người bệnh tăng huyết áp không nên tự ý sử dụng thuốc giảm đau mà phải có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
Một số thuốc ảnh hưởng đến huyết áp.
Thuốc kháng viêm corticosteroid
Corticoid là loại thuốc chống viêm thường được kê toa để điều trị viêm khớp, bệnh hen suyễn và các bệnh mạn tính khác. Nhóm thuốc này giữ muối và nước, dẫn đến giữ thể tích dịch… dẫn tới tăng huyết áp.
Khi cần thiết phải dùng corticoid, nên dùng loại bán tổng hợp, liều vừa đủ không quá 10 ngày và cần kiểm tra huyết áp hàng ngày để điều chỉnh huyết áp thích hợp.
Thuốc ngạt mũi
Thuốc chống ngạt mũi như: pseudoephedrine, phenylephrine là một trong các thuốc rất phổ biến, dùng để điều trị các bệnh về mũi - họng. Đây cũng là thuốc được sử dụng nhiều và hay bị lạm dụng, tuy nhiên việc dùng các loại thuốc chống ngạt mũi cũng phải cẩn trọng để tránh gặp tai biến.
Công dụng của thuốc đều dựa trên một nguyên lý chung là kích thích hệ vận mạch tại chỗ của mũi theo hướng hoạt hóa hệ giao cảm, tác dụng vào thụ cảm thể alpha của adrelanin. Do hoạt tính kích thích giao cảm nên những người cần hạn chế hoạt tính giao cảm như người bệnh tăng huyết áp dùng là không tốt. Vì nếu dùng thuốc co mạch này nhiều lần trong ngày sẽ gây ra hoạt tính cường giao cảm và làm huyết áp tăng lên. Nếu như huyết áp đang tăng thì nó hoàn toàn có thể kích thích tạo ra một cơn tăng huyết áp kịch phát, rất nguy hiểm.
Thuốc tránh thai hỗn hợp dùng đường uống (estrogen và progesteron)
Thuốc tránh thai loại phối hợp dạng uống có thể làm tăng huyết áp và có khoảng 1% phụ nữ bị tăng huyết áp nặng. Hầu hết trong tờ hướng dẫn sử dụng của các loại thuốc tránh thai, miếng dán và vòng đặt âm đạo đều có ghi cảnh báo này. Cho đến nay, cơ chế gây tăng huyết áp do thuốc tránh thai chưa rõ và không dự báo được. Hơn nữa, huyết áp có thể tăng nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi dùng liều thuốc tránh thai uống đầu tiên. Do vậy, phụ nữ bị tăng huyết áp nhưng vẫn muốn dùng thuốc tránh thai dạng uống cần theo dõi huyết áp cẩn thận.
Dược liệu và thực phẩm chức năng
Nhiều thực phẩm bổ sung và dược liệu như cam thảo, nhân sâm… cũng có thể gây tăng huyết áp. Người ta tìm thấy hoạt chất glycyrrhizic acid trong cam thảo có thể gây ra một số tác dụng phụ. Đáng quan tâm nhất là các triệu chứng tăng bài tiết kali, giữ nước, tăng huyết áp vì vậy người bệnh tăng huyết áp cũng cần cẩn trọng.