Nhà vi khuẩn học tham vọng
Năm 2006, lần đầu tiên chủng ngừa HPV được Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê chuẩn, nó đã tạo nên một cuộc cách mạng. Hiện nay, tại Hoa Kỳ, trẻ gái vị thành niên chắc chắn sẽ được bác sĩ kiểm tra xem đã chủng ngừa HPV (hay còn gọi là Gardasil).
Nhưng thập niên 1960 trở về trước, giới khoa học cho là chuyện vô lý khi đề cập đến ý tưởng về virut gây bệnh ung thư. Cùng lúc đó, hơn 8.000 phụ nữ Hoa Kỳ chết mỗi năm do ung thư cổ tử cung, còn các nhà nghiên cứu bó tay không tìm ra căn nguyên gây bệnh. Nhà vi khuẩn học Sarah Stewart khi ấy đã đi tiên phong trong khái niệm cho rằng virut có thể gây ung thư. Bà gần như bị ném ra khỏi cộng đồng khoa học bởi các tư tưởng ngờ vực ý tưởng tiến bộ của bà.
Năm 1957, bà Stewart mô tả Polyoma virus có thể là căn nguyên tạo ra các khối ung thư trong chuột. Phát hiện này đã làm thay đổi căn bản cách các nhà nghiên cứu điều trị và phòng ngừa bệnh ung thư. Nhưng phải tới năm 1976, nhà vi trùng học Harald zur Hausen mới xác định rằng HPV, một trong những loại virut đầu tiên gây ra bệnh ung thư cho con người.
Bà Stewart cho biết, từ năm 1944 bà luôn có cảm giác chắc chắn bệnh ung thư đã hình thành bởi virut và đưa ra ý tưởng cho nghiên cứu này. Tuy nhiên, khi bà Stewart gửi đề xuất của mình cho Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) để yêu cầu được hỗ trợ cho nghiên cứu khối u và nguyên nhân virut. Nhưng cả NIH lẫn Viện Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) đều từ chối với lời tuyên bố rằng bà Stewart không đủ điều kiện để nghiên cứu về con người. Thực tế thì bà chưa từng làm việc trong ngành khoa học liên quan đến các loài có vú. Để giúp mọi người hiểu rõ và củng cố tính hợp pháp của mình, bà Stewart quyết định tự lấy bằng y khoa.
Bà Sarah Stewart là người tiên phong trong lĩnh vực virut gây ung thư.
Cơ hội đến khi Stewart được bổ nhiệm làm Giám đốc Y khoa tại Đoàn ủy nhiệm y tế công cộng Hoa Kỳ và có một vị trí làm việc cho NCI ở chi nhánh Baltimore. Chính nơi đây bà mới có thể bắt đầu nghiên cứu một cách nghiêm túc nhất. Lúc đó, các bác sĩ ung thư không sẵn sàng để coi virut có thể gây bệnh ung thư ở người.
Mối liên hệ virut và ung thư
Trong lúc làm việc dưới tầng hầm của Bệnh viện Hành chính cựu chiến binh ở Bronx (New York) vào năm 1951, ông Ludwig Gross đã khám phá ra một loại virut gây bệnh bạch cầu ở chuột mà sau này nó mang luôn tên ông. Sau này, bà Stewart cùng cộng sự là bà Bernice Eddy của Phòng thí nghiệm kiểm soát sinh học đã tiến hành cùng thí nghiệm của ông Gross. Thay vì sao chép kết quả của ông Gross, thì những con chuột của 2 bà đã phát triển thành một dạng khối u khác. Bà Stewart quả quyết: “Đó là các khối u chưa từng thấy mọc ở chuột”. Năm 1953, chỉ cách nhau vài tháng, bà Stewart và ông Gross đã công bố các báo cáo khoa học về những khối u parotid.
Stewart và Bernice Eddy đặt tên cho công trình khoa học của mình là “Bạch cầu ở chuột được sinh ra bởi một tác nhân có trong các mô bạch cầu AKR”. Để thay đổi quan điểm của cộng đồng khoa học, Stewart đã chuyển sang nuôi cấy tế bào ở chuột. Chất dịch lỏng mà 2 nữ khoa học thu từ phôi chuột nuôi cấy có chứa một lượng lớn các virut gây khối u cao hơn. Năm 1957, bà Stewart công bố phát hiện mới nhất của mình, đây là lần đầu tiên một nhà khoa học đã buộc tội cho virut chính xác là căn nguyên gây bệnh ung thư. Loại virut được xác định hóa ra là căn nguyên gây nên 20 khối u khác nhau. Vì vậy, bà Eddy đã gọi nó là Polyoma virus (nhiều khối u). Đến năm 1958, 2 bà đã phát triển virut trong nuôi cấy mô và nó được đặt tên để vinh danh 2 bà: SE (Stewart-Eddy) polyoma virus.
Ông John Heller, Giám đốc của NCI khi đó đã phát biểu với tạp chí TIME rằng mối liên hệ virut - ung thư là “sự kiện nóng hổi nhất trong nghiên cứu ung thư”. Bà Diana Pastrana, quản lý kỹ thuật phòng thí nghiệm cao cấp tại NIH giải thích rằng: “Trong khi ADN của con người có hàng tỷ cặp mã hóa với tất cả các đặc điểm mà chúng ta cần để tồn tại, thì SE polyoma virus chỉ có 5.000 cặp mà thôi, tuy nhiên nó lại làm được những việc rất phức tạp. Nếu không có sự kiên trì nghiên cứu của 2 bà Stewart và Eddy thì chắc chắn sẽ không có chủng ngừa HPV”. Công việc của 2 bà đã mở ra một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới mẻ, bao gồm tìm kiếm các virut ung thư ở người. Phần sau sự nghiệp của mình, bà Stewart đã giành thời gian để săn lùng các virut gây bệnh ung thư ở người và công trình cuối cùng của bà Stewart được công bố vào năm 1972. Buồn thay, vì dấn thân vào nghiên cứu ung thư nên chính bà Stewart cũng mắc bệnh ung thư. Bà Stewart là người đầu tiên được chẩn bệnh ung thư buồng trứng và sau đó là ung thư phổi và qua đời vào năm 1976.
Ngày hôm nay, NIH tự hào có ngân sách trị giá 70 triệu USD để phòng ngừa ung thư, bao gồm nghiên cứu về virut và ung thư. Công lao của bà Sarah Stewart đã được đền đáp, bà đã sống đủ để nhìn thấy lĩnh vực của mình từ lúc đứng ở rìa khoa học đã chuyển thành chính thống.