Viêm quanh khớp vai Ðông y gọi là kiên tỷ thống. Nguyên nhân là do phong hàn thấp kết hợp với nhau làm bế tắc sự vận hành khí huyết gây đau; do can thận quá hư tổn và bệnh nội thương làm bế tắc sự vận hành khí huyết gây đau hoặc do sang chấn gây huyết ứ lâu ngày sinh bệnh.
 Bấm huyệt kiên tỉnh. |
 Vị trí huyệt tý nhu. |
Người bệnh ngồi trên ghế tựa, người làm thủ thuật đứng bên cạnh, lần lượt làm các thao tác sau:
1. Xoa bóp, lăn, day vùng quanh khớp vai của người bệnh khoảng 5 - 10 phút để cho các cơ mềm ra.
2. Dùng ngón tay cái bấm mạnh huyệt kiên ngung của người bệnh và day khoảng 3 - 5 phút.
3. Dùng ngón tay cái ấn day huyệt kiên trinh của người bệnh khoảng 3 phút.
4. Dùng ngón tay cái ấn day huyệt kiên tỉnh của người bệnh khoảng 3 phút.
5. Dùng ngón tay cái ấn day huyệt tý nhu của người bệnh khoảng 3 phút.
6. Dùng ngón tay cái ấn day huyệt thủ tam lý của người bệnh trong khoảng 3 phút.
7. Dùng ngón tay cái ấn day huyệt hợp cốc của người bệnh trong 3 phút.
8. Tay cái ấn vào điểm đau nhất của người bệnh với một lực mạnh thích hợp.
9. Một tay cố định trên khớp vai bị đau của người bệnh, tay kia nắm cổ tay bệnh nhân quay vòng từ từ tăng dần từ nhẹ đến mạnh mỗi chiều khoảng 10 vòng.
10. Một tay cố định trên khớp vai bị đau của người bệnh, tay kia nắm lấy cổ tay bệnh nhân vừa kéo dãn vừa rung trong khoảng vài chục giây, làm như vậy 3 lần.
11. Lấy hai bàn tay vò xát khớp vai người bệnh đến khi nóng lên là được.
12. Một tay nắm vào khớp vai của người bệnh, tay kia cầm cổ tay bên vai đau của người bệnh nâng về phía trước lên cao quá đầu rồi đưa về phía sau, hoặc đưa về phía ngực.
Lưu ý: Nên thực hiện đều đặn ngày 1 - 2 lần, trong 7 - 10 ngày. Khi xoa bóp, cần lưu ý tác động từ xa đến gần vùng đau, điểm đau, từ chậm đến nhanh, từ nông đến sâu, từ nhẹ đến nặng mà bệnh nhân chịu đựng được. Để phòng bệnh, cần tránh gió lạnh, ẩm thấp, khi ngủ nên đắp chăn cao quá vai. Hằng ngày, nên tăng cường tập luyện chức năng khớp vai như dang tay, giơ tay, khép tay, đưa tay ra trước và ra sau, quay tay. Nếu có bệnh lý ở khớp vai cần điều trị kịp thời.
Vị trí huyệt:
Kiên ngung: ở giữa mỏm cùng vai và mấu chuyển lớn xương cánh tay. Hoặc dang cánh tay thẳng huyệt ở chỗ lõm phía trước ngoài khớp, mỏm cùng - xương đòn.
Kiên trinh: khép cánh tay, huyệt ở trên điểm đầu sau nếp nách 2 tấc. Hoặc ở chỗ lõm ở đầu khớp vai khi dang tay ra.
Kiên tỉnh: ở điểm giữa đường nối huyệt đại chùy (đốt sống cổ 7) và mỏm cùng vai.
Tý nhu: trên khuỷu tay 7 thốn. Huyệt ở đầu cuối của cơ tam giác cánh tay, trên đường nối huyệt khúc trì và kiên ngung.
Thủ tam lý: dưới huyệt khúc trì 2 tấc (dưới đầu vân ngang ngoài khuỷu tay 2 tấc).
Hợp cốc: khép ngón trỏ và ngón cái sát nhau, huyệt ở điểm cao nhất của cơ bắp ngón trỏ và ngón cái.
Lương y Thái Hòe