Đây được coi là một vụ án lịch sử của ngành tư pháp Việt Nam, được người dân cả nước theo dõi sát sao với rất nhiều tình tiết kịch tính đến ly kỳ. Đặc biệt, các bị cáo lại nhận được sự thương cảm của công chúng trong suốt quá trình xử, đến mức, khi tòa tuyên bố cho bị cáo tại ngoại, những người dự khán đều đứng bật dậy và vỗ tay rào rào ủng hộ...bị cáo.
Hai năm trước, khi đại gia Cao Toàn Mỹ lên tiếng tố cáo Phương Nga lừa đảo, cô hoa hậu đã bị báo chí lên án mạnh mẽ. Nhưng ở phiên xử sơ thẩm lần 1, cô lập tức nhận được sự thương xót của mọi người sau khi khai số tiền đó là của “hợp đồng tình cảm” giữa cô và Cao Toàn Mỹ, nhất là khi luật sư của cô tung các bản chụp email được cho là của Cao Toàn Mỹ gửi Phương Nga.
Những bức email này đã tạo nên một hiệu ứng bất ngờ khi thu hút sự quan tâm của công chúng với các phiên xử vụ án. Mọi người quan tâm bởi lần đầu “bức màn” phủ ngoài mô tip quen thuộc “người đẹp và đại gia” rơi ruống phũ phàng, để lộ ra một sự thật khốc liệt và cay đắng.
Nhiều người tưởng rằng, những bức email đó đủ làm đại gia Cao Toàn Mỹ cứng họng và Phương Nga sẽ dễ dàng thắng kiện.
Nhưng ngay từ ngày đầu tiên của phiên xử sơ thẩm lần 2, không khí phiên tòa đã rất nóng khi lần đầu tiên bị cáo một mực đòi được quyền im lặng, bất chấp những lời “khích bác” từ phía công tố với lời tuyên bố “không tin viện kiểm sát”.
Thậm chí, dư luận còn như “lên đồng” bởi lời khẳng định của cô: “Bị cáo không có nghĩa vụ chứng minh mình bị oan. Nghĩa vụ chứng minh bị cáo phạm tội là của các cơ quan tố tụng.”
Phương Nga và mẹ được tại ngoại.
Chính những kịch tính trong ngày xử đầu tiên với những tuyên bố hoàn toàn chính xác này đã khiến phiên tòa đã gây chú ý và lấn át cả những sự kiện khá đình đám cùng thời gian này là việc khởi tố một nhà báo ở Yên Bái và việc bắt tạm giam một bác sĩ trong vụ chạy thận làm 8 người tử vong ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình.
Những tình tiết mới xuất hiện tại phiên tòa từng bước làm thay đổi cục diện của vụ án: Phù hợp với lời khai của Phương Nga, nhân chứng Nguyễn Văn Yên cũng cho biết, thông qua một người phụ nữ là Nguyễn Mai Phương, ông được nhờ đóng giả làm chủ căn nhà trên đường Nguyễn Trãi, để ký các giấy tờ. Tiếp đó là nhân chứng Lữ Minh Nghĩa - bạn trai của Thùy Dung phản cung, đã đưa ra những chứng cứ về nhân vật Nguyễn Mai Phương có liên quan đến việc thông cung…
Rất nhiều lời khai của Phương Nga và nhân chứng đều hướng đến người phụ nữ tên Nguyễn Mai Phương với vai trò đặc biệt quan trọng trong vụ án: là người bạn thân thiết của Phương Nga, nhưng cũng chính là người có dấu hiệu tạo dựng chứng cứ giả để đẩy cô vào tù.
Dường như ai cũng thấy cần thiết phải có sự xuất hiện của nhân chứng Nguyễn Mai Phương tại phiên tòa có nhiều dấu hiệu oan sai này, tuy nhiên, người này đã không đến. Báo chí, dư luận lập tức đòi hỏi Nguyễn Mai Phương phải có mặt ở tòa để đối chất, người phụ nữ này vẫn không chịu xuất đầu lộ diện.
Vì thế, nhiều thông tin “nhạy cảm” về “nhân vật bí ẩn” này xuất hiện: nào là vợ bé của Trịnh Xuân Thanh và đã có con chung; nào đã có người “chống lưng” …đã tạo nên sự nghi ngờ về tính khách quan cũng như kết quả của phiên tòa dù chưa tuyên.
Dư luận đã thực sự tạo nên một sức ép rất lớn. Hội đồng xét xử cuối cùng đã quyết định sẽ áp giải nhân chứng Nguyễn Mai Phương tới tòa nếu cô không đến dự.
Và rồi, “nhân vật bí ẩn” cũng phải xuất hiện tại tòa, tuy nhiên, phiên tòa một lần nữa lại khiến công luận sốc nặng khi cho phép Nguyễn Mai Phương ngồi giấu mặt trong phòng kín để trả lời của các luật sư.
Việc làm này đã khiến báo chí tốn nhiều giấy mực và rất nhiều người lên tiếng phản đối vì sẽ tạo một tiền lệ không hay. Song cuối cùng, kết luận của Hội đồng xét xử đã làm hài lòng nhiều người về phiên tòa.
Nói đây là một phiên tòa lịch sử quả thật không sai khi nó mang đến rất nhiều vấn đề, chứ không phải gói gọn trong câu chuyện “không yêu đòi quà”.
Nó lột mặt nạ của người thuộc giới được cho là có tiền nhưng hành xử hèn mạt và nhân cách có vấn đề.
Những gì diễn ra ở phiên tòa cũng đã làm hé lộ một mảng tối trong lĩnh vực bảo vệ pháp luật.
Đó là bản khai cung “sinh đôi” của Phương Nga và Cao Toàn Mỹ cho thấy có sự sắp đặt của điều tra viên; là sự khẳng định thiếu tin tưởng của Phương Nga với đại diện Viện kiểm sát; là những bức thư viết trên nilon cho thấy có dấu hiệu thông cung. Đặc biệt, bản lĩnh của Phương Nga cùng những tuyên bố của cô tại tòa về quyền im lặng, về trách nhiệm của cơ quan hành pháp phải làm rõ việc người dân có tội hay không, thay vì đẩy trách nhiệm cho người buộc tội phải tự chứng minh đang là thực tế khá phổ biến, thực là những bài học bổ ích cho rất nhiều người.
Đây cũng là phiên tòa được báo chí và mạng xã hội theo dõi sát và qua đó, người dân được nói tiếng nói phản biện, chính kiến với những người cầm cân nảy mực.
Bởi thế, giới luật sư đánh giá cao bản lĩnh của vị chủ toạ phiên tòa là thẩm phán Vũ Thanh Lâm khi “đã có những quyết định đúng đắn mà nhiều đồng nghiệp của ông chưa từng dám làm, dù đúng luật”.
Dù sao, cũng phải chúc mừng Phương Nga. Chính bản lĩnh và trí thông minh của cô trước từng tình huống đã góp phần cùng các luật sư dần dần đưa cô khỏi vòng lao lý.
