 |
Không phải đến ngày tết người ta mới uống rượu. Đã từ xưa rượu như một phương tiện giao tiếp giữa bạn bè, đặc biệt là giữa những người tri kỷ, vì cổ nhân có câu "rượu ngon phải có bạn hiền". Khi vui là cái cớ rủ nhau uống rượu, lúc buồn cũng mượn rượu giải sầu. Ngày nay, mâm rượu trong bữa ăn ở nhà hàng còn là nơi bàn bạc kinh doanh; có người nói: đến 60-70% những thỏa thuận hợp đồng kinh tế là các trong các bữa ăn. Tôi không phải là người thích uống rượu, càng không phải là người nghiện rượu nhưng có lúc cũng phải nâng ly cạn một hai chén nhỏ không phải vì thích uống rượu mà là vì vui bạn bè trong không khí cộng đồng, cho nên giả dụ tôi có quyền thế (chắc không bao giờ có được) thì không bao giờ tôi ra lệnh cấm rượu.
Nhưng tôi lại hiểu rằng, trong việc uống rượu có "văn hóa rượu".
Tôi là người thích ngồi nhâm nhi nâng lên đặt xuống vừa uống vừa tâm sự đủ nghe chứ không thích cái kiểu "trăm phần trăm" rồi hò hét thô tục, vừa chóng say vừa mất tư cách. Vui với bạn bè cũng có lúc quá chén say la đà nhưng rồi cũng hối hận; nói chung biết lượng sức mình cho nên uống có cữ, ít khi dám uống say vì tôi đã chứng kiến cảnh bệ rạc đến thảm thương của những người say rượu. Gần đây các tài liệu khoa học cũng nói tới mặt tốt cho sức khỏe nếu mỗi bữa cơm uống một chén hạt mít rượu, còn uống nhiều thì sẽ có hại trước hết là với gan. Cho nên cả về văn hóa lẫn y học đều giúp tôi tự kiềm chế khi ngồi vào mâm rượu ngay cả khi vui bạn bè trong ngày lễ tết. Nghiện rượu, say rượu, thì cả xã hội đều cho là căn bệnh xấu, biểu hiện xấu. Còn các bà vợ, ông chồng và những đứa con đều rất lo lắng khi người cha, người mẹ là những đệ tử Lưu linh, lo lắng cả về gia sản lẫn hạnh phúc gia đình.
Rồi đã từng chứng kiến cái cảnh một số người "rượu vào lời ra" nói năng lung tung. Lại còn cảnh một số người cố tình "mượn rượu" để chửi bới xỏ xiên người này người khác, cơ quan này cơ quan khác, nhưng chỉ có anh ta giả vờ không biết còn ai thì cũng thấy cái thói mượn rượu để che đậy sự hèn nhát của con người ấy. Thật ra, ông cha ta cũng đã có câu "nhất hay là rượu ngà ngà", nghĩa là khi ngà ngà thì dễ dốc bầu tâm sự, sẽ bộc bạch tâm tư mà khi tỉnh táo vì nghĩ đến nhiều sự ràng buộc cho nên ít khi nói, nhưng lại vẫn hết sức tỉnh táo để nói chính xác những điều mình nghĩ. Cho nên, dù vui bạn bè uống hơn bình thường một chút thì cũng chỉ uống đến khi ngà ngà chứ không bao giờ uống say để giọng méo mó, nói líu lô những điều vu vơ, ác khẩu.
Ngày Xuân, thế nào cũng có chuyện nâng lên đặt xuống, cho nên lạm bàn chuyện rượu để nghĩ về văn hóa uống rượu. Đã là văn hóa thì ngày tết hay ngày thường đều tự nhủ phải giữ gìn vì nó liên quan tới tư cách con người.
Hữu Thọ