Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 19/5 đã bắt đầu chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi nhậm chức, với các điểm đến lần lượt là Saudi Arabia, Israel, Vatican, Bỉ và Italia. Tổng thống Mỹ ngày 21/5 đã có bài diễn thuyết trước các nhà lãnh đạo từ 50 quốc gia Hồi giáo, trong đó nêu rõ Washington mong muốn siết chặt quan hệ hợp tác trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng.
Phát biểu trước chuyến đi, Tổng thống Mỹ cho biết ông "sẽ tới thăm các nhà lãnh đạo ở nhiều nước trên thế giới nhằm tăng cường tình hữu nghị sẵn có, xây dựng những quan hệ đối tác mới và đoàn kết một thế giới văn minh trong cuộc chiến chống khủng bố".
Tại Saudi Arabia, Tổng thống Mỹ đã nhận được sự đón tiếp nồng hậu khi đích thân Quốc vương Saudi Salman bin Abdulaziz al-Saud đã ra tận sân bay đón ông. Chỉ vài giờ sau khi đặt chân đến Saudi Arabia, ông Donald Trump đã ký kết hợp đồng bán vũ khí với trị giá 350 tỷ USD trong 10 năm với Saudi Arabia. “Đây là một sự mở rộng đáng kể quan hệ an ninh 2 nước”, thông cáo báo chí Nhà Trắng nêu rõ.
Đích thân Quốc vương Arab Saudi ra chân máy bay đón Tổng thống Donald Trump
Ngày 21/5, Tổng thống Donald Trump cũng đã có bài diễn thuyết trước các nhà lãnh đạo từ 50 quốc gia Hồi giáo, trong đó nêu rõ Washington mong muốn siết chặt quan hệ hợp tác trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng. Theo NewYork Times, việc chọn Saudi Arabia và Trung Đông của ông Donald Trumps đã đánh tan những nghi ngờ rằng “ông không coi trọng thế giới Hồi giáo”.Trên thực tế, bất chấp những tuyên bố trước đây xa lánh thế giới Hồi giáo mà ông Trump theo đuổi, quan điểm chống Iran của Mỹ vẫn nhận được sự hoan nghênh của các đồng mình Trung Đông, đặc biệt là chính phủ các nước Arab dòng Hồi giáo Sunni.
The NewYork Timesnhận định chuyến thăm cũng là một thông điệp gửi tới Iran, là “đối thủ không đội trời chung” của Saudi Arabia và Israel. Đó là Iran cần “hiện diện” mạnh mẽ hơn nữa trong cuộc chiến chống IS và phải tuân thủ Thỏa thuận hạt nhân đã ký kết cách đây 2 năm cũng như dần triệt tiêu chương trình sở hữu vũ khí hạt nhân của nước này.
Chuyến đi của ông Donald Trump cũng bác bỏ những nghi ngờ rằng ông Trump là người chống lại đạo Hồi khi trước đây ông đã từng ban hành lệnh cấm nhập cảnh nhiều công dân Hồi giáo ở Trung Đông. Một điểm quan trọng nữa của chuyến thăm, đó là với cách tiếp cận “thân Hồi giáo”, Tổng tống Donald Trump có thể sẽ nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng với các chính sách chống khủng bố và củng cố quan hệ đồng minh với các nước thân cận ở Trung Đông.
Nhiều thông điệp mới
Giới phân tích nhận định rằng nhiều khả năng ông Trump sẽ đề cập đến kế hoạch thành lập một "NATO của thế giới Arab” nhằm dẫn dắt cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố, đồng thời đẩy lùi những thế lực hậu thuẫn cho Iran. Giới chức Nhà Trắng cho biết các cuộc thảo luận về việc hình thành một liên minh quân sự của thế giới Arab đã được Mỹ và Arab Saudi tiến hành kể từ khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 11/2016. Tuy nhiên, ý tưởng trên có được hiện thực hóa hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ai là người sẽ cầm trịch cho Liên minh “NATO Arab mới?”, tiếng nói chung của Liên minh này sẽ ra sao? cơ cấu liên minh này sẽ ra sao? Vai trò của Iran có được tính đến không và tính đến như thế nào trong cuộc chiến chống IS ở Trung Đông?
Tổng thống Mỹ Donald Trump hội đàm với các nhà lãnh đạo Arab Saudi
Rõ ràng, ông Donald Trump đang thể hiện một sự khác biệt so với các chính quyền tiền nhiệm khi ông lựa chọn Thế giới Hồi giáo là điểm đến đầu tiên của mình trên cương vị Tổng thống Mỹ. Trước đó, hầu hết các đời tổng thống Mỹ đều chọn Mexico hoặc Canada là điểm đến đầu tiên sau khi nhậm chức. Cũng chưa có tổng thống Mỹ nào thăm Israel trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên. Vì thế, sự lựa chọn này của ông Trump được cho là “một mũi tên nhiều mục đích”.
Sau Saudi Arabia, Tổng thống Donald Trump sẽ tới thăm Israel, Vatican, Italia và Bỉ.Trong đó, tại Vatican, Tổng thống Mỹ sẽ có buổi thuyết trình trước công chúng cùng Giáo hoàng Francis. Ông Donald Trump cũng sẽ tham dự cuộc họp của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở thành phố Brussels (Bỉ) vào ngày 25/5 và tham dự hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) trên đảo Sicily (Italia) trong hai ngày 26-27/5. Giới phân tích nhận định chuyến công du 8 ngày trên sẽ bộc lộ rõ hơn chính sách đối ngoại của chính quyền mới, đặc biệt về tiến trình hòa bình Trung Đông, việc đóng góp cho ngân sách hoạt động của NATO hay vấn đề bảo hộ thương mại.
Đáng chú ý, trong quan hệ với NATO, lập trường của Tổng thống Trump cũng đã có nhiều thay đổi. Tháng trước, chính Tổng thống Trump đã nhấn mạnh tầm quan trọng sống còn của NATO, và khẳng định sẽ sát cánh cùng NATO trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố. Trước đó, ông Trumps từng tuyên bố NATO là một tổ chức già cỗi, lỗi thời. Những tuyên bố “ tiền hậu bất nhất” trên của người đứng đầu Nhà Trắng khiến dư luận hoài nghi xem tại hội nghị thượng đỉnh NATO cuối tuần tới, ông Donald Trump sẽ “ứng xử” thế nào với các đồng minh NATO.
Chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Tổng thống Donal Trump đang thể hiện vai trò của người đứng đầu nước Mỹ trên trường quốc tế. Tuy nhiên, kết quả chuyến thăm trên như thế nào và liệu nước Mỹ có “cầm trịch” được cuộc chơi, tiếp tục dẫn dắt các đồng minh hay không? còn là một ẩn số. Một điều chắc chắn, chuyến thăm của ông Trumps cũng sẽ giúp định hình rõ hơn chính sách đối ngoại của chính quyền mới ở Washington sau những mâu thuẫn và rắc rối thời gian gần đây./.