Phát biểu tại Tokyo, ngày 21/5/2015, Thủ tướng Shinzo Abe thông báo, Nhật Bản sẽ đầu tư 110 tỷ đô-la trong vòng 5 năm để hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng trong khu vực. Nhật Bản “muốn thúc đẩy về lâu dài các cơ sở hạ tầng có chất lượng và sáng tạo” tại châu Á.
Kinh tế Nhật Bản đang ấm dần.
Các nguồn vốn nói trên đến từ các quỹ công và tư, phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) mà Nhật Bản là thành viên đóng góp vốn quan trọng. Với nguồn tài chính này, Nhật Bản muốn nhấn mạnh để việc tạo việc làm và chuyển giao công nghệ, ví dụ như trong các dự án xây dựng tàu điện ngầm tiết kiệm năng lượng hoặc cầu được thiết kế với khả năng kháng cự cao đối với động đất. Nhật Bản và Ngân hàng Phát triển châu Á đã quyết định tăng thêm 30% mức đầu tư vào châu Á so với thời kỳ 5 năm trước. Sáng kiến này đưa ra đúng vào lúc Bắc Kinh chuẩn bị đưa Ngân hàng Đầu tư hạ tầng châu Á (AIIB) vào hoạt động. Lo ngại về sự lớn mạnh của Trung Quốc, trong thời gian qua, Hoa Kỳ và Nhật Bản đã bày tỏ sự dè dặt về sự minh bạch của AIIB cũng như vai trò, vị trí của ngân hàng này trong quan hệ với các định chế ngân hàng tương tự đang hoạt động. Tuy nhiên, Trung Quốc đã thành công trong việc thuyết phục được hơn 50 nước tham gia AIIB. Theo giới chuyên gia, châu Á là khu vực phát triển nhanh, năng động. Các công ty Nhật Bản đã hiện diện từ lâu và có thế mạnh so với các đối thủ khác. Trong cuộc chạy đua ngăn chặn ảnh hưởng của Trung Quốc, các doanh nghiệp Nhật Bản rất cần đến các cơ sở hạ tầng chủ chốt tại châu Á như viễn thông, năng lượng, giao thông vận tải. Theo Ngân hàng Phát triển châu Á, cần phải đầu tư vào khu vực này khoảng 8.000 tỷ đô-la trong giai đoạn từ năm 2010 - 2020.
Kinh tế Nhật Bản tiếp tục tăng trưởng trong quý I năm 2015 nhưng mức tiêu thụ của các hộ gia đình vẫn chậm. Đây là một thách thức đối với Tokyo và Ngân hàng Nhật Bản trước nguy cơ giảm phát kéo dài. Theo thống kê của Chính phủ được công bố, trong vòng ba tháng đầu năm 2015, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản đã tăng 0,6%, sau khi đạt được mức tăng trưởng 0,3% vào quý IV năm 2014. Con số này còn cao hơn cả mong đợi của các chuyên gia kinh tế hay kết quả đạt được của Hoa Kỳ và các nước thuộc khu vực sử dụng đồng euro (eurozone). Kết quả khả quan trên có được là nhờ đầu tư của các doanh nghiệp và lĩnh vực xuất khẩu tiếp tục gia tăng. Tuy nhiên, sức tiêu thụ của các gia đình vẫn chưa tăng mạnh ( 0,4%) vào đầu năm nay do ảnh hưởng từ chính sách tăng thuế giá trị gia tăng (VAT) vào tháng 4/2014.
Dù tỉ lệ thất nghiệp khá thấp, chiếm 3,4%, nhưng thị trường lao động của Nhật Bản lại có vẻ bấp bênh. Chế độ tiền lương cũng là một vấn đề tồn đọng. Nhiều cuộc thương lượng chế độ lương bổng đã diễn ra mùa xuân vừa qua, với nhiều lời hứa tăng lương đáng kể tại các tập đoàn lớn. Song các cải cách tiền lương trên chưa chắc sẽ được áp dụng tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hay các vùng nông thôn.Theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế, tăng trưởng của Nhật Bản vẫn còn mong manh. Tuy nhiên, Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản và Chính phủ cho rằng nền kinh tế đang đi đúng hướng. Cả hai cùng nêu lên những yếu tố như lợi nhuận của các tập đoàn lớn, ảnh hưởng tích cực của đồng yen yếu lên xuất khẩu và giá dầu thế giới giảm. Đây là những lợi thế cho một quốc gia nghèo nhiên liệu như Nhật Bản. Năm 2014, GDP của Nhật Bản chỉ tăng 0,1%, trong khi đó năm 2012 đạt 1,7% và 2013 là 1,6%.
Thực chất, kinh tế Nhật Bản bắt đầu tăng trưởng trở lại vào cuối năm 2014 sau khi những hệ quả không mong muốn của đợt tăng thuế bán hàng từ 5% lên 8% vào tháng 4/2014 giảm dần. Các số liệu kinh tế mà Chính phủ Nhật Bản công bố trong quý đầu năm 2015 đều khá lạc quan. Lương tăng cao nhất trong 21 năm. Liên đoàn doanh nghiệp Nhật Bản cho biết, thỏa thuận tăng lương bình quân hàng tháng giữa người lao động và các nhà quản lý tại 62 công ty lớn của Nhật Bản trong cuộc đàm phán tiền lương mùa xuân năm 2015 đạt mức cao nhất trong 21 năm. Theo báo cáo, mức lương trung bình của 62 công ty tăng 8.502 yên (2,29%), đây là mức tăng cao nhất kể từ năm 1994 là 8.800 yên. Mức lương trung bình hàng tháng của các doanh nghiệp sản xuất ôtô, máy móc và kim loại tăng 9.835 yên, góp phần đáng kể vào mức gia tăng tổng thể.
(Theo Kyodonews)
Quỳnh Diệp
