Gửi 800 triệu còn… 10 triệu đồng
Thông tin đến báo chí, bà N.T.H. trú tại phường Trường Thịnh, thị xã Phú Thọ (Phú Thọ) cho biết, ngày 28/11/2016, bà mở Sổ tiết kiệm số PK 5501228 kỳ hạn 6 tháng với số tiền gốc 800 triệu đồng tại Vietinbank PGD Thanh Ba (Chi nhánh Đền Hùng - Phú Thọ).
Hết kỳ hạn 6 tháng, bà H. đến phòng giao dịch định rút tiền thì hay ngân hàng thông báo chỉ còn 10 triệu đồng trong tài khoản. Số tiền 790 triệu đồng đã được rút 2 lần từ năm ngoái. Lần thứ nhất vào ngày 2/12/2016 với số tiền là 400 triệu đồng. Lần thứ 2 vào ngày 5/12/2016 với số tiền 390 triệu đồng.
Bà H. khẳng định chưa hề rút số tiền đó, đồng thời, sổ tiết kiệm gốc bà vẫn đang giữ. Gia đình bà cho biết thêm, sổ này do ngân hàng cử nhân viên đến tận nhà thu tiền đồng thời giao sổ tận nhà. Có đầy đủ xác nhận Số tài khoản tiết kiệm trên hệ thống, xác nhận của mã số nhân viên giao dịch, nhân viên kiểm soát và có đóng dấu đỏ cùng chữ ký của lãnh đạo PGD (Sổ mở sẵn theo yêu cầu thu tiền tại nhà của khách hàng do khách hàng lớn tuổi).
Ngay sau đó, bà trình báo công an và cơ quan Công an tỉnh Phú Thọ vừa tạm giữ bà Mai Thị Tân Dân - Trưởng phòng giao dịch Vietinbank chi nhánh Thanh Ba, Phú Thọ để điều tra.
Phía gia đình bà H. cho rằng có một kẽ hở có thể bị lợi dụng từ việc giao sổ tại nhà này. Đó là có sự thông đồng từ kiểm soát viên, giao dịch viên, thủ quỹ... giả chữ ký khách hàng ngay từ thủ tục mở sổ tiết kiệm ban đầu đã ký giả vào giấy tờ mở sổ (Bản gốc khách hàng ký đã hủy bỏ và thay thế bằng bản ký giả) sau đó điềm nhiên PGD đã rút tiền từ sổ tiết kiệm của khách hàng và chiếm đoạt trái phép tài sản hợp pháp của khách hàng.
Tốt nhất khách hàng nên đến trực tiếp ngân hàng để giao dịch, tránh những sơ hở quy trình dễ bị lợi dụng.
Và sự “chiều khách vip”
Không mấy ai thấu hiểu được sự “chiều chuộng” khách vip của các ngân hàng. Thường thì chỉ có những người chi tiêu hoặc gửi tiết kiệm với số tiền lớn vài tỉ đồng mới có hân hạnh này. Anh Q.B. là một trong những vị khách như vậy tại một ngân hàng thương mại cổ phần lớn của Hà Nội. Anh B. cho biết, chỉ anh có thể “vay tạm” tiền ngân hàng lên tới vài trăm triệu với lý do hoàn toàn cá nhân chỉ bằng một cú điện thoại, kể cả khi không có một khoản tiền bảo lãnh nào trước đó. Đổi lại, anh cũng thường chuyển những khoản giao dịch lớn của công ty anh qua ngân hàng. Đương nhiên những việc “vay nóng” này không thể hiện được trong sổ sách của ngân hàng.
Để thấy rằng sự chăm sóc khách vip của các ngân hàng vô cùng đa dạng và chính từ đây đã tạo một mối quan hệ ngoài luồng giữa nhân viên, lãnh đạo chi nhánh trực tiếp với khách hàng. Thêm vào đó, quy định khách của ai thì người đó “chăm sóc” đã càng gắn kết và tin tưởng giữa hai bên.
Cũng vì được coi là khách vip nên bà Nguyễn Bạch Mai (Nghĩa Tân, Cầu Giấy, Hà Nội) đang khốn đốn với khoản tiền 9 tỉ đồng gửi tại Phòng giao dịch số 14 Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB) đã bị rút trong khi không thực hiện giao dịch.
Do quá tin tưởng Trưởng phòng giao dịch tư vấn khi đó là bà Nguyễn Thị Thu Hà, bà Mai đã bị bà Hà qua mặt khi đồng ý chuyển sang hình thức gửi bảo lãnh ngân hàng dành cho khách vip với mức lãi suất 13%/năm. Bà Mai không biết rằng đây hoàn toàn là các chứng từ giao dịch cũng như bảng kê tiền gửi không có trong sản phẩm và mẫu biểu của NCB. Phía Ngân hàng NCB cho biết không có sản phẩm bảo lãnh này cũng như bất cứ sản phẩm huy động nào có mức lãi suất 13%/năm như thể hiện trên bảng kê. Qua kiểm tra, ngân hàng cho rằng bà Hà đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình ký, đóng dấu trên các tờ bảng kê tiền gửi để vờ khiến bà Mai yên tâm.
Tương tự là một vụ việc đã xảy ra từ năm 2015, mà cho đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm khiến người dân khốn đốn. Đó là việc khoản tiền 4 tỉ đồng gửi ở Ngân hàng Sài Gòn (SCB) của bà Trần Thị Thanh Phúc (Nguyễn Khuyến, Hà Nội) bỗng nhiên “bốc hơi”.
Bà Phúc cho biết, vào thời điểm bị rút tiền bà đang bị bệnh nằm nhà, bà nghi bị người bạn thân thông đồng với kẻ gian lừa bà ký khống vào các giấy tờ Ủy nhiệm chi của ngân hàng, sau đó đã lợi dụng sơ hở cầm điện thoại của bà Phúc để trả lời khi ngân hàng xác minh.
Còn phía ngân hàng sau đó cũng thừa nhận có sai sót của nhân viên ngân hàng khi vì nể khách vip mà chấp nhận cho khách giao dịch qua điện thoại thay vì đến tại quầy hoặc có giấy ủy quyền có công chứng.
Lỗng hổng lớn trong quy trình nghiệp vụ
Trao đổi về vấn đề này, ông Trần Minh Hải - Giám đốc điều hành Công ty Luật Basico cho rằng, với vụ việc này, nên nhìn nhận trên hai góc độ. Về quan hệ dân sự và giao dịch ngân hàng, ngân hàng đã làm sai nếu chiếu theo quy định của Ngân hàng Nhà nước về quy trình sử dụng tài khoản. Trong mọi trường hợp, ngân hàng phải kiểm tra các thông tin nhận diện khách hàng tại nơi trực tiếp giao dịch. Các cuộc gọi điện thoại xác minh hoặc không có giấy ủy quyền hay những giấy tờ ủy quyền không có dấu… thì không có giá trị pháp lý.
Các ngân hàng vẫn thường nhấn mạnh sự minh bạch cần thiết bằng câu: Người tham gia giao dịch phải hoàn toàn tự nguyện, không bị ép buộc, lừa dối. Tuy nhiên, như thế nào là tự nguyện, làm sao chứng minh được điều đó - đây là lỗ hổng mà các ngân hàng và cả người dân rất cần lưu tâm.