Điển hình như bệnh nhân nữ ngụ tại Q. 11 nhập viện khi men gan cao gấp 50 lần bình thường (bình thường chỉ số men gan khoảng 40). Bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi triền miên, nên mới đi khám. Thông thường, với biểu hiện này, các bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm để tìm nguyên nhân gây ra bất thường như nguyên nhân siêu vi (A, B, C) hoặc các yếu tố miễn dịch (viêm gan do miễn dịch)… Sau khi đã có những xét nghiệm âm tính loại trừ hoàn toàn các nguyên nhân, khai thác tiền sử sâu hơn, bệnh nhân cho biết có uống một số loại thực phẩm chức năng làm trắng da.
“Chúng tôi chỉ điều trị giúp
bệnh nhân ổn định lại men gan. Men gan tăng nói lên tế bào gan bị tổn thương, các tế bào gan bị vỡ ra hoại tử. Chúng tôi cũng không hiểu được các sản phẩm thực phẩm chức năng này chứa các chất gì. Ban đầu, bệnh nhân sử dụng cảm thấy rất khỏe, nhưng lâu dần về sau, bệnh nhân sẽ có những biểu hiện tương tự viêm dạ dày như: mệt, chán ăn, buồn ói”, BS. Chương cho biết.
Một bệnh nhân nữ khác 26 tuổi, ngụ tại Q. 5, cũng nhập viện khi men gan cao kỷ lục (trên 4.000), vàng da nhẹ, gan hoại tử dữ dội, suy gan cấp, rối loạn đông máu, đường huyết giảm, nguy cơ tử vong cao. Bệnh nhân ăn không được, phải truyền đường liên tục và theo dõi cấp cứu trong hơn một tháng, để giúp các tế bào gan hồi phục dần. Các xét nghiệm chuyên biệt để loại trừ nguyên nhân gây ra các tổn thương gan, tất cả đều âm tính. Được biết, bệnh nhân cũng sử dụng thực phẩm chức năng làm trắng da, liên tục trong 2 - 3 năm.
Theo BS. Chương, dừng tiếp xúc với các tác nhân gây tổn thương gan sẽ giúp gan bình phục. Tuy nhiên, tế bào gan đã bị tổn thương sẽ không hồi phục. Tế bào gan bị què quặt, bị tổn thương nhiều, trở nên nhạy cảm hơn. Khi sử dụng thuốc hay bất cứ một thứ hóa chất bằng đường uống nào cũng vẫn phải rất cẩn thận, vì nếu bị tái phát sẽ nặng hơn. Hiện nay, thực phẩm chức năng trên thị trường rất đa dạng, nhiều thành phần, nhiều nguồn gốc, người sử dụng cũng ngày càng nhiều, mà không biết bản thân có cơ địa dễ bị viêm gan do tác nhân bên ngoài. Khi phát hiện ra các biểu hiện viêm gan, thường không kịp ngưng lại, mà các tổn thương gan đã trở nên nghiêm trọng. Vì vậy, nếu sử dụng thực phẩm chức năng, người dân nên đi tầm soát men gan mỗi 6 tháng một lần.
Vẻ đẹp bên ngoài, đặc biệt là làn da, ngày càng trở nên quan trọng, nhiều người muốn duy trì sự trẻ trung hơn so với tuổi thật của họ. Rất nhiều người sẵn sàng trả nhiều tiền mua các sản phẩm và dịch vụ có thể giúp họ giữ gìn và tìm lại vẻ tươi mát xinh đẹp. Hai trong những sản phẩm làm đẹp phổ biến nhất trên thị trường hiện nay là nhau thai và collagen. Do đó, nhiều lúc, sự cố chấp của chúng ta đối với các phương pháp làm đẹp không thể kiểm soát được, lùng mua những sản phẩm từ có nguồn gốc rõ ràng, đắt tiền cho đến những sản phẩm xách tay, hàng trôi nổi, khiến nhiều cấp quản lý khó lòng đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng.
Nhau thai có nhiều nguồn gốc khác nhau, nhưng phổ biến nhất là nhau thai cừu. Nhau thai cừu có chứa nhiều hoạt chất mà một khi được cơ thể hấp thụ, có thể giúp trẻ hóa các cơ quan nội tại. Bên cạnh việc tăng cường sức chịu đựng của con người, nó cũng làm giảm bớt và kích hoạt các tế bào mệt mỏi. Nhau thai cừu cũng được biết đến để điều chỉnh nội tiết tố chưa kể khả năng cải thiện ham muốn tình dục. Do những lợi ích này, các tác dụng phụ của nhau thai cừu thường bị bỏ qua.
Theo PGS.TS. Trần Lê Bảo Hà, chuyên ngành sinh học (ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM), cơ bản, nhau thai cừu được thu giữ, đông khô ở mức độ bảo quản các thành phần dinh dưỡng, sau đó nghiền, lọc và đảm bảo thu được thành phần chính của nhau thai. Bên cạnh đó, mỗi nhà sản xuất có thể cho thêm “gia vị” tạo thành sản phẩm hoàn chỉnh có thể uống được, hoặc thoa được trên da. Những sản phẩm này có nguồn gốc từ động vật nên cần phải được các cơ quan có uy tín như FDA (Cục Quản lý Thực - Dược phẩm Mỹ) thông qua, nhưng không ít nơi vẫn đưa sản phẩm chưa được chấp nhận ra thị trường. Thực chất, người ta rất ngại lấy các sản phẩm “dị loại” từ động vật sử dụng cho người, vì nguy cơ truyền bệnh từ động vật qua người rất cao, đặc biệt là các bệnh do vi khuẩn hay virút.
Đặc biệt, theo TS. Hà, các thành phần “gia vị” cũng đóng một vai trò rất quan trọng. Nhiều chuyên gia trong ngành cũng rất e ngại khi đụng vào các sản phẩm này, vì không biết cái nào thật, cái nào giả, hàm lượng thành phần đưa ra như vậy có đúng không, nếu vượt quá hay ít hơn, hiệu quả có thể khác đi, thay vì tương tác sẽ trở nên xung khắc…
Nói về collagen, TS. Hà cho biết, đây là một protein nên có nguy cơ cao gây dị ứng, nếu người sử dụng có cơ địa dễ kích ứng. Collagen khi đưa vào cơ thể là một vật lạ, hệ miễn dịch lập tức đưa ra tín hiệu báo động, phản ứng chống lại vật lạ và tìm cách đào thải. Do đó, cơ thể đưa ra nhiều phản ứng như mẩn đỏ, nôn, tiêu chảy. Thậm chí có trường hợp collagen được đưa vào cơ thể, sẽ kết hợp với các thành phần trong chính cơ thể, tạo ra một thứ tạm gọi là “chất thứ ba”, cơ thể nhận diện chất thứ ba này là vật lạ nên sẽ chống lại, vô hình trung, phá hủy luôn các thành phần trong cơ thể. Người ta gọi đó là bệnh tự miễn.