Giữa những đốt sống của cột sống là các đĩa đệm nhỏ. Những đĩa này tròn và dẹt có vỏ ngoài dai để bao bọc một chất nhầy được gọi là nhân. Bình thường những đĩa này chịu một áp lực do cột sống đè lên. Khi những đĩa này khỏe mạnh, chúng có chức năng như một cái giảm sốc cho cột sống và làm cho cột sống mềm dẻo dễ uốn. Khi những đĩa đệm bị chấn thương, nó sẽ mòn, rách hoặc bị bệnh, chúng có thể phồng lên hoặc vỡ ra và được gọi là thoát vị đĩa đệm.
Triệu chứng
•Đau lưng: cảm giác đau giảm khi nằm nghiêng và tăng khi ho hoặc đại tiện.
•Đau khi gõ hoặc ấn vào khoảng liên đốt.
•Đau tự nhiên vùng xung quanh gai sau. Nếu bệnh nặng có thể cảm giác đau lan xuống vùng mông và đùi.
•Tê bì: cảm giác tê bì có thể có hoặc không thường xuất hiện sau đau.
•Hạn chế cử động cột sống: không còn khả năng ưỡn của thắt lưng.
•Teo cơ, yếu liệt: thường xuất hiện muộn nhất sau một thời gian khá dài. Bạn có thể nhận thấy một tay, một chân hay hai tay hai chân teo nhỏ làm đi lại khó khăn, lâu hơn nữa có thể bạn sẽ không đi lại được. Không cúi được sâu: khoảng cách giữa ngón tay và mặt đất khi cúi người thả lỏng tay lớn hơn 50cm.
•Giảm vận động chân và giảm cảm giác vùng da chân. Trường hợp nặng có thể bị liệt.
Nguyên nhân
•Do các chấn thương cột sống khiến nhân nhầy của đĩa đệm (có tác dụng giảm sóc) thoát vị ra ngoài và chui vào ống sống, chèn ép rễ thần kinh gây đau cột sống.
•Tư thế xấu trong lao động.
•Tuổi tác và các bệnh lý cột sống bẩm sinh hay mắc phải như gai đôi cột sống, gù vẹo, thoái hóa cột sống cũng là các yếu tố thuận lợi gây bệnh.
•Do di truyền, nếu bố mẹ có đĩa đệm yếu do bất thường về cấu trúc thì con cái cũng dễ bị thoát vị đĩa đệm.
Cách phòng chống
•Có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý.
•Tham gia một môn thể thao vừa sức để tăng độ dẻo dai cho cột sống.
•Tránh mang vác nặng quá sức.
•Áp dụng xen kẽ việc nằm nghỉ trên nền cứng, bó bột, làm nóng tại chỗ bằng chiếu tia, xoa bóp.
•Dùng thuốc giảm đau hoặc tiêm corticoid tại chỗ.
•Dùng phương pháp kéo nắn cột sống giúp đẩy đĩa đệm về vị trí cũ.
•Sau giai đoạn cấp, cần tránh những động tác quá sức như mang vác nặng, cúi gập người…
•Khi có rối loạn vận động trầm trọng hoặc bị ép tủy, đã điều trị phục hồi 3 tháng nhưng không có kết quả, cần cắt là cột sống, cắt thoát vị, nạo đĩa đệm…
•Làm giảm áp đĩa đệm bằng laser: Kỹ thuật này có thể áp dụng cho hầu hết các thoát vị đĩa đệm, trừ những trường hợp quá nặng như khối thoát vị quá lớn, trượt đốt sống...
Việt Nam có tới 17% người trên 60 tuổi bị mắc chứng đau lưng. Còn ở Mỹ, hằng năm có khoảng 2 triệu người phải nghỉ việc do đau thắt lưng, với chi phí điều trị lên tới 21 tỷ USD.
