Để đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động cũng như doanh nghiệp (DN), đồng thời thực hiện công cuộc cải cách thủ tục hành chính, nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện tốt nhất cho DN, trong những năm qua chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của Việt Nam đã có những bước hoàn thiện căn bản được thể hiện trong những nội dung mới của Luật BHXH sửa đổi năm 2014, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, Luật Việc làm, Luật Vệ sinh An toàn lao động...
Đây là những thông tin được Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn đưa ra tại Hội nghị đối thoại về chính sách BHXH, BHYT, BHTN với các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) do BHXH Việt Nam phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức.
Tại hội nghị, đại diện một số DN phản ánh những khó khăn khi thực hiện Luật BHXH sửa đổi. Đơn cử, các DN FDI thường xuyên phải sử dụng chuyên gia nước ngoài. Những lao động này vốn đã đóng BHXH ở nước bản địa, khi sang Việt Nam làm việc lại phải đóng thêm một lần BHXH nữa là quá nhiều. Ngoài ra, đối với các DN biến động lao động thường xuyên, việc quản lý sổ BHXH gặp nhiều khó khăn, đồng thời làm tăng chi phí và nhân lực để xử lý. Cùng với đó, nhiều DN cũng cho rằng việc đóng BHXH cho lao động có hợp đồng ngắn hạn từ 1 đến 3 tháng cũng bất hợp lý bởi có khi họ chỉ thử việc vài ngày rồi nghỉ làm.
Toàn cảnh hội nghị đối thoại về chính sách BHXH, BHYT, BHTN các doanh nghiệp FDI. Ảnh: TM
Về thời gian hưởng chế độ thai sản từ khi nghỉ việc đến khi đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh được tính là thời gian đóng BHXH. Kể từ thời điểm đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con thì lao động nữ vẫn được hưởng cả chế độ thai sản cho đến khi hết thời hạn nghỉ sinh con nhưng NLĐ và người sử dụng lao động phải đóng BHXH, BHYT.
Theo đại diện DN FDI, trường hợp NLĐ không đi làm sớm thì thời gian hưởng chế độ thai sản từ khi nghỉ việc đến khi hết thời hạn nghỉ sinh vẫn được tính thời gian đóng BHXH. Nếu NLĐ đi làm sớm vẫn phải đóng BHXH cho thời gian đi làm trước hạn thì sẽ gây mất công bằng giữa hai đối tượng này...
Một vấn đề khác mà rất nhiều DN có ý kiến là mức đóng BHXH của Việt Nam ở mức cao, làm giảm tính cạnh tranh về chi phí nhân công của Việt Nam so với các nước trong khu vực. Giải thích điều này, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, khẳng định, mức đóng BHXH của Việt Nam không cao. “Điều 90 Luật BHXH quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là lương, phụ cấp và các khoản khác. Tuy nhiên, hiện nay, chúng ta chưa thực hiện mà chỉ đóng BHXH dựa trên tiền lương cấp bậc, chức vụ và một số khoản phụ cấp có tính chất lương” - ông Lợi nhấn mạnh. Lãnh đạo BHXH Việt Nam cũng cho biết hiện Việt Nam chưa có ký kết tương trợ về thực hiện BHXH với các nước nên lao động nước ngoài làm việc ở Việt Nam vẫn phải tuân thủ quy định này.
Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DN FDI trong việc thực hiện chính sách chế độ BHXH, BHYT, BHTN ngành BHXH đã đưa ra các giải pháp cơ bản khắc phục những khó khăn vướng mắc như: tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết; thiết lập hệ thống tư vấn, giải đáp chế độ chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Triển khai hệ thống tư vấn, giải đáp chế độ chính sách; triển khai hệ thống theo dõi trực tuyến công tác tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính; ban hành quy trình nghiệp vụ về giao dịch điện tử của tất cả các lĩnh vực thu, sổ thẻ, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BHTN; tích cực vận động, có giải pháp hỗ trợ, khuyến khích các DN lựa chọn phương thức giao dịch điện tử và dịch vụ bưu điện công ích khi giao dịch với cơ quan BHXH.